نتیجه، این‌که معنای اصلی ماده کتب و ساختارهای صرفی آن، همان نوشتن است. در باره دیدگاه کسانی که معنای اصلی ماده «ک ت ب» را انضمام چیزی به چیزی دیگر می‌دانند، این نکته شایان توجه است که به یقین، ماده کتب بر هر جمعی قابل صدق نیست؛ زیرا به جمع هر سنگ و چوبی کتاب نگفته‌اند؛ به عنوان نمونه در آیه شریفه ذیل چنین آمده است:
«کِتابٌ فُصِّلَتْ آیاتُهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُون»؛۱
کتابی است که آیات آن، به روشنی بیان شده، قرآنی است به زبان عربی برای مردمی که می‌دانند.
مرحوم طبرسی در تفسیر این آیه آورده است:
تفصیل آیات به معنای نظم آن است که به بهترین شکل منظّم شده است.۲
قرآن مجید در آیات بسیاری «کتاب» نامیده شده است و از این نام‌گذاری چنین بر میآید که قرآن جمع‌آوری شده بود؛ زیرا قرآنی که در سینهها بود و یا در لوحههای پراکنده، تخته پارهها و استخوانهای متفرق نوشته شده باشد، کتاب نامیده نمیشود و معمولاً کتاب مجموعهای را گویند که دارای وجود واحد مشخص بوده، صورت مدونی داشته باشد. نوشتههای پراکنده و قطعه قطعه، کتاب نامیده نمیشود تا چه رسد به آن که اصلاً نوشته نشده، و جای آن دلها و سینهها باشد.
2. آیات تحدی
در آیات تحدی از کفار، مشرکان و آنان که قرآن کریم را به عنوان کتاب آسمانی نمی‌دانستند، خواسته شده است تا مانند آن یا ده سوره یا حداقل یک سوره بیاورند و چون نتوانستند بیاورند، باید اذعان کنند که قرآن کریم معجزه و کلام الهی است؛ به عنوان نمونه آیه شریفه:
«قُل لَّئنِِ اجْتَمَعَتِ الْانسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْءَانِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ»؛۳
بگو: اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند، مانند آن را نخواهند آورد.
1.. سوره فصلت، آیه۳.
2.. ر.ک: مجمع البیان، ج۲۲، ص۹.
3.. سوره الاسراء، آیه۸۸.
