علامه طباطبایی در ذیل آیه چنین بیان نمودند:
ضمیر «مثله» در آیات تحدی و لفظ کتاب به تمام قرآن بر می‌گردد.۱
و در تفسیر الکشاف، ذیل این بخش از آیه «أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْءَانِ» آمده است که منظور، نظیر این قرآن را در بلاغت، حسن نظم و تألیف آن آورده شود.۲
بنا بر این، تحدی تنها به صورت آوردن نظیر قرآن به صورت شفاهی نیست، بلکه یکی از موارد تحدی، تحدی به نظم و تألیف قرآن کریم است. به این ترتیب، قرآن تا آن موقع، آن مقدار که نازل شده بود، به صورت منظم در یک مجموعه در دسترس مشرکان بوده است تا این مبارزهطلبی درست باشد و گر نه می‌گفتند: ما چیزی نداریم تا بتوانیم روی آن فکر کنیم و مانند آن را بیاوریم. تعبیر «هذا القرآن» در این آیات به کار رفته، مؤید این مطلب است.
3. اظهارات مشرکان
«وَ قَالُواْ أَسَطِیرُ الْأَوَّلِینَ اکْتَتَبَهَا فَهی تُمْلی عَلَیْهِ بُکْرَةً وَ أَصِیلا»؛۳
و گفتند: افسانههای پیشینیان است که آنها را برای خود نوشته، و صبح و شام بر او املا میشود.
در تفسیر این آیه شریفه آورده‌اند که: کلمه «اکتتاب» به معنای کتابت و نوشتن است، و اگر نوشتن را به آن جناب نسبت داده‌اند، با اینک ه میدانستند آن حضرت نوشتن را نمیداند، از باب مجاز، و یا از این باب است که به درخواست او دیگران نوشته باشند.۴ مرحوم طبرسی در ذیل آیه شریفه این چنین بیان نموده‌اند:
اصل کلمه «اکتتاب» به معنای استکتاب است؛ یعنی این که از کسی بخواهد برایش بنویسد.۵
روایت‌هایی که جمع قرآن را به خلیفه اول و گروهش نسبت داده‌اند، با این آیه در تضاد آشکار هستند؛ زیرا طبق این آیه شریفه نوشتههایی موجود بوده و مشرکان آن را در دسترس
1.. المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱۳، ص۲۷۹.
2.. الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، ج۲، ص۶۹۲.
3.. سوره فرقان، آیه ۵.
4.. ر.ک: همان، ج۳، ص۲۶۴؛ المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱۵، ص۲۴۹.
5.. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۱۸۴.
