اعتبارسنجی روایات جمع و تدوین قرآن کریم در زمان ابوبکر و عمر - صفحه 159

ندارد که با گرفتن دو شاهد، قرآن را از روی نوشته‌های پراکنده و سینه‌های حفاظ جمع نماید. از طرف دیگر، عرضه قرآن بر رسول صلی الله علیه وآله دلالت بر نظم و ترتیب آیات و سور قرآنی دارد؛ زیرا عرضه یک کتاب و مطلب باید به صورت مرتب و منظم باشد؛ نه این که پراکنده و متفرق باشد.

3. تألیف قرآن

از دلایل اعتقاد بر تألیف قرآن در زمان رسول صلی الله علیه وآله ، روایت مشهوری است که از زید بن ثابت نقل شده است:

کنا عند النبیّ _ صلی اللّه علیه و سلّم _ نؤلف القرآن من الرّقاع؛۱

نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله مشغول به تألیف قرآن از رقاع بودیم.

این نقل، دلیل روشنی است بر آن که قرآن در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله تدوین شده است؛ زیرا واژه نؤلف از منظر لغت شناسان از ریشه «اَلَفَ» و به معنای تنظیم و مرتب کردن گرفته شده است.۲

در همین زمینه نیز مرحوم طبرسی از سید شریف مرتضی (م436ق) نقل می‌کند:

تألیف قرآن در عهد پیامبر صلی الله علیه وآله انجام گرفت به همین شکل _ که الآن در اختیار ماست _ و ترتیب به همان ترتیب موجود است.۳

طبق این روایات، علاوه بر این که قرآن در زمان رسول صلی الله علیه وآله نگارش شده، بلکه این نگارش طبق واژه «تألیف» به صورت منظم و مرتب بوده است. این مطلب بر تمامی روایت‌ها و اقوالی که حاکی از پراکنده ماندن آیات قرآن تا پس از رحلت‌اند، خط بطلان می‌کشد.

4. تقسیم بندی قرآن

در مجامع حدیثی از پیامبر صلی الله علیه وآله نقل شده که قرآن بر چهار مجموعه تقسیم گردیده؛ چهار مجموعه‏ای که هم اکنون در ترتیب مصحف رعایت شده است؛

خداوند به من هفت سوره طولانی (طوال) به جای تورات و سوره‏های صد

1.. البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۳۱؛ الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۰۷، ۲۱۴ و ۵۷۳.

2.. لسان العرب، ج۹، ص۱۰.

3.. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۷.

صفحه از 173