این روایتها گویای دو مطلباند: یکی، رواج کتابت قرآن در زمان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله و دیگری، قرار داشتن مصحف رسول صلی الله علیه وآله در بین عموم مردم و در یک مکان عمومی. اگر تمام قاریان و حافظان نیز کشته میشدند، بابت بین رفتن قرآن نگرانی وجود نداشت؛ زیرا قرآن به صورت مصحف و در مکان عمومی در اختیار عامه مردم قرار داشت.
8. نظارت پیامبر صلی الله علیه وآله بر نگارش
حضرت رسول صلی الله علیه وآله بر کتابت قرآن کریم، خود نظارت میفرمودند و حتی نوع رسم الخط حروف را خود مشخص میکردند.۱ همچنین، از کاتبان میخواستند تا پس از تحریر، نزد حضرت بازخوانی کنند تا اطمینان حاصل شود که عیناً همانطور که خواستهاند، مکتوب شود.۲ از زید بن ثابت روایت شده است:
من همواره وحی را برای رسول خدا صلی الله علیه وآله مینوشتم، و چنین بود که وقتی وحی نازل میشد، آن را در شرایط شدیدی دریافت میداشت ... سپس من وسیلهای آورده و در حالی که پیامبر صلی الله علیه وآله املا میکرد، من مینوشتم ... هنگامی که از نوشتن فارغ میشدم، پیامبر صلی الله علیه وآله میفرمود: بخوان! من میخواندم، چنانچه مطلبی یا چیزی جا افتاده بود، آن را تصحیح میکرد، آنگاه در اختیار مردم قرار میگرفت.۳
بنا بر این دسته از روایتها، نگارش قرآن برای پیامبر صلی الله علیه وآله امری مهم بوده که خود بر آن نظارت داشته تا نوشتههای قرآن از هر گونه خطا و اختلاف مصون بمانند.
1. لفظ کتاب
در حدیث مشهور ثقلین به آنچه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله باقی مانده کتاب اطلاق شده است؛ چنان که میفرماید:
من در میان شما دو چیز باقی گذاشته ام، کتاب خدا و عترتم (اهل بیتم) و ...۴
این حدیث، به روشنی ثابت میکند که قرآن در زمان پیامبر جمعآوری شده بوده است. اگر کسی بگوید معنای احادیثی که میگویند: قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه وآله جمع شده، این
1.. بحار ألانوار، ج۹، ص۲۴.
2.. مجمع الزاوئد، ج۱، ص۱۵۲.
3.. همان، ص۱۵۲.
4.. مسند احمد، ج۴، ص۳۶۷.