غدیر خم، کتاب من روی عن زید بن علی بن الحسین، کتاب فضائل زید، کتاب الشافی فی علوم الزیدیة، کتاب اخبار أبی حنیفة و کتاب القلم. ۱
او را با عباراتی نظیر «حسن الحفظ»،۲ «کثیر الروایة»۳ و «سافر فی طلب الحدیث عمره»۴ ستودهاند. عبارات تضعیف وی نیز کم نیست۵ تا آنجا که به «وضع حدیث» هم متهم شد.۶ البته عبارات ظاهراً متضاد رجالیان را میتوان جمعبندی کرد. ابی المفضل همچنان که نجاشی نوشته است، در ابتدا «ثابت» بود و سپس گرفتار «خلط» شد:
کان فی أول أمره ثبتاً ثم خلط.۷
«خلط» به معنای «در هم ریختگی» است و عنوان فراگیری است که بر «در هم آمیختن اعتقاد صحیح و فاسد»، «درهم ریختن روایات منکر و معروف»، «درهم آمیختن اسناد با یکدیگر» و «درهم بودن مطالب صحیح با غیر صحیح» دلالت میکند.۸ ظاهراً در اینجا مراد خلط مذهبی ابی المفضل است؛ زیرا آثاری مانند: الشافی فی علوم الزیدیه، کتاب فضائل زید، کتاب من روی عن زید بن علی بن الحسین و کتاب أخبار أبی حنیفه را نگاشته است.
نکته دیگر در باره ابو المفضل، عبارتی است که نجاشی در باره وی نوشته است:
رأیت هذا الشیخ و سمـعت منه کثیراً، ثم توقفت عن الروایة عنه إلّا بواسطة بینی و بینه.۹
از عبارت نجاشی برمیآید که او احادیث زیادی از ابی المفضل شنیده است، ولی بدون واسطه از او حدیث نقل نمیکند. شاید دلیل این امر، احتیاط شدید نجاشی در رعایت فرایند تحدیث و اصول طبقات بوده باشد؛ زیرا وی در چهارده یا پانزده سالگی با ابی المفضل ملاقات کرده است و ملاقات در این سنین برای «سماع» مفید
1.رجال النجاشی، ص۳۹۶، ش۱۰۵۹.
2.. فهرست الطوسی، ص۴۰۱، ش۶۱۱.
3.. همانجا.
4.. رجال النجاشی، ص۳۹۶، ش۱۰۵۹.
5.. همانجا؛ رجال الطوسی، ص۴۴۷، ش ۶۳۶۰.
6.. رجال ابن الغضائری، ص۹۸.
7.. رجال النجاشی، ص۳۹۶، ش۱۰۵۹.
8.. معجم مصطلحات الرجال و الدرایة، ص ۱۵۱.
9.. رجال النجاشی، ص۳۹۶، ش ۱۰۵۹.