1) تحلیل متنی مقتل ابو مخنف

به سبب تقدم این اثر، نمی‌توان آن را با آثار پیش از خود مورد مقایسه قرار داد. به همین دلیل، مقتل ابو مخنف را از وجوه مختلف با آثار موازی خود مورد بررسی قرار می‌دهیم. منظور از آثار موازی، مجموعه‌هایی است که در 5 قرن اول هجری در خصوص واقعه عاشورا نوشته شده‌اند. علاوه بر روش مقایسه، مقتل ابو مخنف به صورت درون متنی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

مقایسه با آثار موازی

مقتل ابو مخنف با آثار موازی‌ آن، نظیر ترجمه امام الحسین _ علیه السلام _ ، بخشی از کتاب الطبقات ابن سعد (م168ق)، روایت عمار دهنی از امام باقر _ علیه السلام _ در تاریخ الطبری، الفتوح ابن اعثم (م314ق)، الاخبار الطوال ابو حنیفه دینوری (م282ق)، الامامة و السیاسة ابن قتیبه (م322ق) مورد مقایسه قرار گرفته ‌است. در این بخش بیشتر به بررسی ویژگی‌های منفی متداول در متون موازی پرداخته می‌شود و خالی بودن مقتل ابو مخنف از این ویژگی‌ها حاکی از برتری این اثر بر اقران خود است.

تسلط بر دو جنبه کلی‌نگری و جزئی‌نگری

طبری هنگام روایت واقعه عاشورا از ابو مخنف، می‌گوید:

روایت ابو مخنف نسبت به روایت عمار دهنی روایتی تام و تمام است.^۱

با مطالعه دقیق مقتل ابو مخنف، به این نتیجه‌ خواهیم رسید.

ابو مخنف با نقل مفصل روایات و رعایت ترتیب زمانی، کلیات واقعه را با استحکام ترسیم کرده است. نقل روایات رسیدن خبر مرگ معاویه تا حرکت امام به سوی عراق،^۲ نامه نگاری کوفیان... تا به شهادت رسیدن امام حسین _ علیه السلام _، به طور متوالی و مفصل نقل شده است.^۳ این روش تا انتها ادامه دارد که همین تفصیل و توالی در نقل روایات، منجر به وحدت موضوعی اثر شده است؛ هر چند که این عملکرد در روایت وقایع شام با ضعف همراه است.

علاوه بر اشراف به مباحث کلی، جزئیات نیز به خوبی منعکس شده‌اند. جزئی‌نگری او