(م685ق) کتابی با نام عقد الدرر فی أخبار المنتظر و هو المهدی _ علیه السلام _ در باب روایات وارده شده در باره مهدی موعود _ علیه السلام _ نگاشته شده است. وی در این اثر، 392 روایت را، بدون محاسبه تکرار، در موضوع مهدی موعود نقل می‌کند. در این کتاب نیز نمی‌توان روایت «أفضل الاعمال انتظار الفرج» را یافت. تنها یک روایت را از امیرالمؤمنین _ علیه السلام _ می‌توان جست که دارای ترکیب اصلی روایت مورد بحث ماست؛ یعنی ترکیب «انتظار الفرج». متن روایت ذکر شده در این اثر چنین است:
انتظروا الفرج فی الثلاث. قلنا: یا امیرالمؤمنین و ماهی؟ قال: اختلاف اهل الشام بینهم، و الرایات السود من خراسان، و القرعة فی شهر رمضان.۱
با توجه به تعریفی که پیش‌تر ارائه دادیم، این روایت، روایتی پیرامونی برای روایت «أفضل الأعمال انتظار الفرج» خواهد بود، اما نمی‌توان آن را نقلی از روایت مورد نظر دانست.
یک سده پس از کتاب عقد الدرر، جلال الدین سیوطی کتابی را با عنوان العَرف الوردی فی أخبار المهدی می‌نگارد و در آن 107 حدیث و 124 اثر از صحابه و تابعان در باب مهدی موعود نقل می‌کند. ۲ بررسی این اثر نیز نشان می‌دهد که روایت مورد نظر ما، در آن راه نیافته است. ۳
در دوره معاصر نیز از میان اهل سنت، برخی به نگارش آثاری در باره روایات مربوط به مهدی موعود دست زده‌اند. در برخی از این آثار با وجود آن که مؤلف کوشیده همه روایت‌های ضعیف و معتبر را گردآوری کند، باز سراغ روایت مورد بحث ما نرفته و آن را وارد کتاب خود ننموده است.۴
تحلیل چرایی تفاوت خوانش
آنچه که از ابتدای این نوشتار تاکنون تلاش کرده‌ایم که به آن بپردازیم، آن بوده که چرا با
1.. عقد الدرر، ص۱۶۹.
2.العرف الوردی، ص۴۷.
3.ر.ک: سراسر کتاب.
4.. عبدالعلیم عبدالحلیم البستونی دو کتاب با نام‌های المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث و الآثار الصحیحة، و موسوعة فی أحادیث الامام المهدی الضعیفة و الموضوعة نگاشته است (ر.ک: سراسر این دو اثر). در دوره معاصر، یکی از پژوهشگران شیعی نیز با نام عبدالکریم عبداللهی در کتابی با نام طبقات راویان احادیث مهدویت از طریق اهل سنت، دست به بررسی گسترده روایات مربوط به موضوع مهدویت در آثار اهل سنت زده است. با این حال، در این مورد نیز شاهدیم که روایت مورد بحث ما، در فهرست روایات مرتبط با مسأله مهدی موعود قرار نگرفته است (ر.ک: طبقات راویان، سراسر کتاب).
