2. بحث‏های تئوری درباره الموضوعات شماره‏های 12، 13 و 15؛

3. استخراج احادیث موضوع و ضعیف در شیعه، شماره‏های 3، 6، 7، 8، 9، 11 و 14.

از میان این سه گروه آنچه مستقیماً به گردآوری الموضوعات در شیعه مرتبط است، گروه سوم است. از میان این هفت اثر، پنچ اثر (شماره‏های 7، 8، 9، 11 و 14) آن را افرادی نوشته‏اند که در جامعه سنتی شیعه از مقبولیت فکری نداشته و برخی آنان را «تجدیدنظر طلب در عقاید شیعه» معرفی کرده‏اند.^۱

در حقیقت دو اثر می‏ماند که نویسندگان آن از پایگاه سنتی برخوردارند. یعنی کتاب الأخبار الدخیله و الموضوعات فی الأخبار والآثار.

نیمی از کتاب دوم نیز، چنان که در معرفی‏اش گذشت، به منابع اهل سنت اختصاص دارد.

ب. عوامل عدم اهتمام جدّی شيعه به نگارش «الموضوعات»

حال این پرسش خود‏نمایی می‌کند که سبب کمی و نیز تأخیر در نگارش الموضوعات در شیعه چیست؟ این پرسش تاکنون مورد بررسی و کاوش محققان و پژوهشگران قرار نگرفته است و آنچه به عنوان پاسخ مطرح می‏شود، از لا به لای کلمات محققان شیعی استخراج شده و یا حدس‏هایی است که قابل طرح و تأمل است. به نظر می‏رسد بتوان به این علل و عوامل اشاره کرد:

1. کتابت حديث در شيعه و مراقبت امامان و محدثان

حدیث شیعه به جهت عدم منع کتابت در قرون نخستین و نیز مراقبت امامان _ علیهم‌السلام _ در دوره‏های بعد و شاگردان آنها از آسیب‏ها و آفت‏ها مصون مانده است.