ابن لهیعه و اتهام جعل حدیث!

‏‏چنان که گذشت، عمر فلاته در نقد دیدگاه اکرم عمری به تحلیل روایت ابی‌ثور فهمی پرداخت و ابن عدیس را از اتهام جعل مبرّی دانست.^۱ از نگاه وی انتساب سخن دروغین به پیامبر از سوی کسی که خود از صحابه پیامبر بوده و دارای سوابق درخشانی در اسلام است، پذیرفتنی نیست، او به همین خاطر انگشت اتهام را متوجه ابن لهیعة دانسته است که در طریق خبر قرار داشته و به افراط گری در تشیع‌ متهم شده است.^۲

‏‏اشکال عمده سخن عمر فلاته _ علاوه بر دفاع تعصب آمیز وی از ابن عدیس^۳ و عدم طرح اتهام جعل نسبت به خلیفه سوم^۴ _ آن است که وی تنها به دلیل ضعف یک راوی، او را متهم به وضع حدیث کرده است، در صورتی که بین مفهوم ضعف و وضع تفاوت وجود دارد؛ بدین معنا که بر خلاف حدیث ضعیف _ که مفهومی سلبی دارد و با نفی دیگر اقسام سه گانه حدیث (صحیح، حسن و موثق) احراز می‏گردد _ حدیث موضوع مفهومی اثباتی دارد و باید به کمک دلایل و قراین متعدد اثبات گردد.^۵ به بیان دیگر، زمانی می‏توان یک راوی را متهم به وضع حدیث نمود که دلیل مشخصی بر آن وجود داشته باشد و تنها با تضعیف و یا اتهام ثابت نشده نمی‏توان وی را واضع حدیث خواند. این در حالی است که علاوه بر اختلاف نظری که رجالیان اهل سنت در باره تضعیف ابن لهیعه داشته‏اند،^۶ هیچ یک از آنان نسبت به واضع بودن او سخنی بیان نکرده است و تنها این عمر فلاته است که