۳۲.الإقبال :^۱ دعاى مباهله و توبه و لابه و خواهش [به درگاه خدا] از مولا امير مؤمنان عليه السلام : «خداست كه معبودى جز او نيست ؛ زنده و پاينده (/ بيدار) است . نه چرتى او را فرا مى گيرد و نه خوابى . آنچه در آسمان ها و آنچه در زمين است، از آنِ اوست . كيست آن كس كه جز با اجازه او در پيشگاهش شفاعت كند ؟ آنچه را در پيش روى آنان است و آنچه را در پشت سرشان است، مى داند ، و به چيزى از علم او ، جز به آنچه او خود بخواهد ، احاطه نمى يابند . كرسى او، آسمان ها و زمين را در بر گرفته ، و نگهدارى آنها بر او دشوار نيست ، و اوست والاى بزرگ» .
«خدا كه همواره به عدل قيام دارد، گواهى مى دهد كه جز او هيچ معبودى نيست ، و فرشتگان و دانشوران نيز [گواهى مى دهند كه] معبودى نيست جز او كه ارجمند و حكيم است» .«بگو : بار خدايا ! تويى كه فرمان روايى . هر آن كس را كه خواهى ، فرمان روايى مى بخشى ، و از هر كه بخواهى ، فرمان روايى را باز مى ستانى ، و هر كه را خواهى، عزّت مى بخشى ، و هر كه را خواهى، خوار مى گردانى . همه خوبى ها به دست توست ، و تو به هر چيزى توانايى . شب را به روز در مى آورى ، و روز را به شب در مى آورى ، و زنده را از مرده بيرون مى آورى ، و مرده را از زنده بيرون مى آورى ، و هر كه را خواهى ، بى حساب، روزى مى دهى» .
«اگر اين قرآن را بر كوهى فرو مى فرستاديم ، يقيناً آن كوه را از بيم خدا فروتن و از هم پاشيده مى ديدى ، و اين مَثَل ها را براى مردم مى زنيم. باشد كه آنان بينديشند . اوست خدايى كه جز او معبودى نيست ؛ داننده نهان و آشكار است . اوست مهرگستر مهربان . اوست خدايى كه جز او معبودى نيست ؛ همان فرمان رواى پاك، سلامت [از هر عيب]، ايمنى بخش، مراقب، شكست ناپذير و جبّار و متكبّر . پاك است خدا از آنچه [با او ]شريك مى گردانند . اوست خداى آفريننده نوساز صورتگر كه بهترينِ نام ها از آنِ اوست . آنچه در آسمان ها و زمين است، تسبيح او مى گويند ، و او توانا و حكيم است» .
اوست خدايى كه برايش همنامى، شناخته نمى شود . اوست خدايى كه به او اميد و آرزوست ، و پناه و پناهگاه است ، و به درگاه او شِكوه مى شود ، و گشايش و آسايش، از جانب اوست ، و شنونده دعاست . بار خدايا ! من از تو مى خواهم ـ اى خدا ـ به حقّ نام بلند و والا و دست نايافتنى ات ، همان نامى كه براى خود برگزيدى و آن را به ذكر خويش اختصاص دادى ، و همه آفريدگانت را از آن باز داشتى ، و آن را از هر چيزى جز خودت جدا ساختى ، و آن را راه نما به خودت و رشته اى [جهت اتّصال] به خودت قرار دادى ، و آن، بزرگ ترينِ نام ها و ارزشمندترين بهره ها و فاخرترين چيزها و بزرگ ترينِ سودها و مؤثّرترين دعاست . سپس اميدوارش را نوميد نمى گردانى ، و به سينه دعا كننده اش دست رد نمى زنى ، و كسى كه به آن تكيه كند و بِدان پناه برد، ناتوان نيست .
اى خدا ! به حقّ پروردگارى اى كه مختصّ ذات توست، از تو مى خواهم كه با قدرتت مرا از آتش دوزخ نگه دارى ، و با رحمتت مرا به بهشت در آورى . اى نور ! تويى نور آسمان ها و زمين كه اهل آسمان هايت و زمينت از نور [هستىِ] تو، روشنايى [هستى ]گرفته اند . پس، از تو مى خواهم كه در گوش و چشم من نورى قرار دهى كه در دنيا و آخرت از آن روشنايى گيرم .
اى بزرگ ! تويى پروردگار عرش بزرگ . از بزرگى تو، كمك مى جويم . پس مرا رفعت بخش و مرا به درجه نيكان برسان .
اى كريم ! خود را در معرض كرم تو قرار مى دهم و بِدان چنگ مى زنم ، و بر آن توكّل و تكيه مى كنم . پس به كرامتت، مرا گرامى بدار ، و رحمت و بركت هايت را بر من فرو فرست ، و به جوار خود نزديكم گردان ، و از مهابت و جلال خود، بر من بپوشان ، و از رحمتت و دهشِ فراوانت، به من برسان.
اى بزرگ ! رويم را [از خودت ، به تكبّر] بر مگردان ، و كسى را كه بر من رحم نمى كند، بر من مسلّط مگردان ، و نامم را بلند و مقامم را والا گردان ، و درجه ام را در علّيّين (در ميان بلندپايگان)، بلند دار .
اى بلندمرتبه ! به حقّ بلندمرتبگى ات از تو مى خواهم كه مرا رفعت بخشى و پستم نسازى و به دست كسى كه فرادست من است، خوارم نكنى ، و كسى را كه از من پست تر است، بر من مسلّط نسازى ، ترس از خودت را در سراچه قلبم جاى ده . اى زنده ! به حقّ زندگى ناميرايت از تو مى خواهم كه مرگ را بر من آسان گردانى ، و زندگى ام را زندگى خوش و پاك قرار دهى ، و مرا با نيكان بميرانى .
اى بر پا دارنده ! تو بر هر نفْسى بر پايى و بر پا دارنده هر چيزى . مرا از كسانى قرار ده كه اطاعتت مى كنند ، و فرمان و حقّ تو را بر پا مى دارند ، و از تو غافل نيستند . اى مهرگستر ! به رحمتت بر من رحم آور ، و از فضل وجود خود بر من ببخش ، و مرا از كيفرت برهان ، و از عذابت پناهم ده .
اى مهربان ! با مهربانى ات، بر بيچارگى من رحمت آور ، و به جود و رأفتت، بر من ببخش ، و با رحمتت مرا از گناه بزرگم نجات بخش، كه تو مشفق و دلسوزى ، و هر كه به تو پناه آورد، به دستگيره استوار و تكيه گاه محكم، چنگ زده است .
اى صاحب مُلك ! از ملك تو و از خزانه پايان ناپذير تو مى طلبم . پس ملك دنيا و آخرت را به من عطا فرما ، كه هيچ چيزى تو را ناتوان نمى گرداند و از تو چيزى نمى كاهد و بر آنچه در نزد توست، ترجيح داده نمى شود .
اى قُدّوس ! تو پاك و مقدّسى . پس قلب مرا پاك گردان و براى ياد خودت فارغم بدار ، و آنچه را سودم بخشد، به من بياموز ، و بر آنچه به من آموخته اى، بيفزاى .
اى جبّار ! با قدرتت مرا در برابر جبّاران، كمك فرما و مرا التيام بخش ـ اى التيام بخش استخوان شكسته ـ كه هر جبّارى در برابر تو خاضع است .
اى متكبّر ! مرا در پناه قدرت خويش گير ، و با كبريايى ات، شرّ ستمگران و سركشان را از من دور بدار .
اى عزيز ! مرا با طاعتت عزّت بخش و با گناهان، خوارم مكن، كه در نتيجه ، نزد تو و نزد خَلقت، بى مقدار گردم .
اى بردبار ! با بردبارى ات به من بنگر ، و با عفوت بر من پرده پوشى فرما ، و مرا گزارنده حقّت قرار ده ، و در روز ايستادن در پيشگاهت، رسوايم مگردان .
اى دانا ! تو از حال من و نهان و آشكارم و خطا و عمدم آگاهى . پس هر آنچه از كار [و گناهان] من كه بر خلقت پوشيده است، بر من ببخشاى .
اى حكيم ! به حقّ آنچه با آن ، اشيا را محكم و استوار ساختى، از تو مى خواهم كه در آنچه از تو مسئلت دارم و آن را از تو تقاضا مى كنم، به اجابت، حكم نمايى .
اى سلام ! مرا از مظالم بندگان و از عذاب قبر و وحشت هاى روز قيامت به سلامت دار .
اى ايمنى بخش ! مرا از هر گونه ترسى ايمن دار و بر بيچارگى ام و بى مقدارى ام رحم فرما ، و دغدغه هاى دنيا و آخرت مرا بر طرف فرما .
اى نگاهبان ! كاكُلم را بگير و مرا به سوى آنچه مايه خشنودى توست، بكشان ، و مرا عمل كننده به طاعت خودت قرار ده و از طاعت غير خودت مصونم بدار .
اى ايجاد كننده چيزها بدون الگو ! از تو مى خواهم كه مرا از راستگويان و اهل صدق در نزد خودت قرار دهى .
اى صورتگر ! تو مرا شكل دادى و شكلم را نيكو ساختى ، و مرا آفريدى و كاملم آفريدى . پس نيكوترين نعمتى را كه به من دادى، بر من تمام ساز و در روز قيامت، مرا بدمنظر مگردان .
اى توانا ! تو با قدرتت ، مقدّرات را رقم زدى و مرا بر اشيا توانايى بخشيدى . پس، از تو مى خواهم كه در كارهاى دنيا و آخرت، مرا خوش كمك نمايى ، و از بدى مقدّراتت نجاتم دهى .
اى بى نياز! با بى نيازى ات مرا بى نياز گردان ، و داد و دهِشت را بر من وسعت بخش ، و با شفايت مرا شفا ده ، و از سلامتت دورم مكن .
اى ستوده ! ستايش، سراسر از آنِ توست ، و كارها (/ فرمان ها)، همه در دست توست ، و هر چه خير و خوبى است، از توست . بار خدايا ! به من سپاس گزارى براى آنچه عطايم كرده اى ، الهام فرما .
اى بزرگوار ! تويى يگانه بزرگوار . هيچ چيز، از چنگ تو خارج نمى شود ، و چيزى بر تو سنگينى نمى كند . پس مرا از كسانى قرار ده كه تو را به پاكى و بزرگى مى ستايند و ثناى تو مى گويند .
اى يكتا ! تويى خداى فرد و يكتا و بى نياز كه نه زاده اى و نه زاده شده اى و هيچ كس همتاى تو نيست . پس ـ اى خداوند ـ پناه و مونس و دژ استوار من باش .
اى تك ! تويى تك هر چيز و هيچ چيزى همسنگ تو نيست . پس فرجام كار مرا به نيكى ختم كن و بهترين روزهاى مرا روز ديدارم با خودت قرار ده .
اى بى نياز ! اى آن كه نه چرتى او را فرا مى گيرد و نه خوابى ، و هيچ پنهانى در تاريكى هاى خشكى و دريا بر او پوشيده نيست ! در از اين پهلو به آن پهلو شدنم و در خوابم و بيدارى ام، مرا نگهبان باش .
اى شنوا ! صداى مرا بشنو و به ناله و فريادم رحم آور . اى شنوا ، اى پاسخ دهنده ، اى بينايى كه علم تو همه چيز را در بر گرفته و در آن، نفوذ كرده است و همه چيز را زير نظر دارى ! بر من به رحمتت بنگر ، و رويت را از من مگردان .
اى رئوف ! تو از پدر و مادرم هم به من رئوف ترى ، و اگر رأفت تو نبود، آن دو هم به من توجّهى نمى كردند . پس نعمتت را بر من تمام كن و آنچه را به من عطا كرده اى، بر من تلخ و ناگوار مگردان .
اى صاحب لطف ! مرا با لطف نهانت ، از آن جا كه مى دانم و از آن جا كه نمى دانم ، مورد لطف قرار ده ، كه تو داناى نهان هايى .
اى نگهدار ! با آنچه بِدان آسمان ها و زمين ها و آنچه را ميان آنهاست، نگه مى دارى ، مرا و همسرم را و دارايى ام و فرزندانم را و هر چيز ديگرى را كه به من تعلّق دارد و آن را به ياد و خاطر دارم يا ندارم ، نگه دار ، كه تو بر هر چيز، توانايى .
اى آمرزگار ! گناهانم را بيامرز و عيب هايم را بپوشان و مرا به آنچه در درونم مى گذرد، رسوا مگردان، كه تو مهربان ترينِ مهربانانى .
اى بامحبّت ! براى من از جانب خودت در دنيا و آخرت، مهر و محبّتى قرار ده ، و آن را برايم در سينه هاى مؤمنان جاى ده [كه مؤمنان مرا دوست بدارند و به من مهر ورزند] .
اى خداوندگار عرش شكوهمند ! مرا از كسانى قرار ده كه در تمام اوقات شب و روز و در هر بام و شام، تو را تسبيح و تمجيد، مى كنند و مرا بر اين كار، يارى ده .
اى آغاز كننده ! تويى كه اشيا را آن گونه كه خواستى، آغاز كردى و تويى آغاز كننده و باز گرداننده و انجام دهنده هر كارى كه بخواهى . پس در آغاز و انجام كارها[يم] براى من خير و نيكى قرار ده .
اى باز گرداننده ! تويى كه اشيا را همان گونه كه نخستين بار آغاز كردى، باز مى گردانى . از تو مى خواهم كه تن درستى و ثروت و حالات خوش را به من باز گردانى و بدين وسيله فضل خود را شامل حالم سازى .
اى مراقب ! با مراقبت خود، از من حراست فرما ، و با نگهداشت خود، كمكم كن ، و به فضل خود، مرا در پناهت گير و مرا به غير خودت وا مگذار.
اى سپاس گزار ! تو براى آنچه خود سرپرستى مى كنى و تغذيه مى نمايى و مى بخشى و عطا مى كنى و توانگر مى سازى، [از سوى بنده ات] سپاس گزارى [و قدردانى ]مى شوى . پس مرا از سپاس گزاران و حمدگويان نعمت هايت قرار ده .
اى بر انگيزنده ! مرا [در قيامت] گواهى دهنده و تصديق كننده و خشنود و سرافراز و پسنديده و شادمان و مسرور و شايسته قدردانى و خوش حال، بر انگيز .
اى ارث برنده اى كه وارث زمين و زمينيان و آسمان ها و ساكنان آنها و همه آفريدگانت هستى ! بردبارى و دانش را به من ميراث ده، كه تو بهترينِ ارث برندگانى .
اى زنده كننده ! به جود خود، مرا زندگى پاك و خوش، ارزانى بدار ، و تا زمانى كه زنده ام مى دارى، همواره مرا سپاس گزار خود [و به ياد خودت ]قرار ده ، و در دنيا و آخرت به من خير عطا فرما ، و از عذاب آتش نگاهم بدار .
اى نيكوكار ! احسانت را ـ اى خداوند ـ شامل حال من گردان ، و نعمتت را و بنده نوازى ات را بر من دو چندان ساز .
اى ميراننده ! سختى هاى مرگ و رنج هاى جان كندن را بر من آسان ساز و پا قدم مرگ را بر من مبارك گردان ، و مرا در هنگام مفارقت از دنيا، از پشيمانان [و افسوس خوران ]قرار مده .
اى نيكو كننده كار ! مرا به واسطه آنچه عطايم كرده اى، مبغوض خود مساز ، و آنچه را روزى ام كرده اى، از من باز مدار ، و از وعده اى كه به من داده اى، محرومم مگردان ، و مرا به زيور طاعتت بياراى .
اى نعمت دهنده ! نعمتت را بر من تمام گردان ، و مرا با آن، انس و الفت بخش ، و از سپاس گزارانت بر آن نعمت قرارم ده .
اى عطا كننده فضل ! من با فضل تو، زندگى مى كنم ، و به تو اميد دارم، و بر تو تكيه مى كنم . پس، از فضل خود، بر من وسعت بخش و از روزىِ حلالت روزى ام فرما . تويى آغاز و پايان و آشكار و نهان ، و تو بر هر چيز، توانايى . پس مرا نخستينِ توبه كنندگان و از كسانى قرار ده كه در روز قيامت از حوض پيامبرت سيراب مى شوند .
اى پايان ! تويى پايان ، و هر چيزى از بين مى رود، مگر روى [و ذات] تو . بسى والا و بلندمرتبه اى تو . اى آشكار ! تويى آشكار بر هر چيز نهفته اى ، و دانا به هر چيز پوشيده اى . پس، از تو مى خواهم كه از كارهاى من، آن را كه نزد تو محبوب تر است، آشكار گردانى .
اى نهان ! تو در دلِ اشيا نهان مى سازى، همانند آنچه را كه در آنها آشكار مى گردانى . تو داناى نهان هايى . پس ، از تو مى خواهم ـ اى خداوند ـ كه با قدرت خويش آشكار و نهان مرا نيك و اصلاح گردانى.
اى قاهر! تو آنى كه با قدرتت، اشيا را مقهور خود ساخته اى . پس هر جبّارى، زيردست توست ، و اختيار همه خلايق به دست توست ، و همگى آنان در برابر تو ايستاده و در برابرت خاضع اند .
اى پُر بخشش! از نزد خودت به من رحمتى و دانشى و مالى و فرزندى پاك ببخش ، كه به راستى، تنها تويى پُر بخشش .
اى گشاينده ! درهاى رحمتت را برايم بگشاى و مرا در آن، وارد كن ، و از شرّ شيطانِ رانده شده، در پناهم گير ، و از فضل خود به [زندگى] من، گشايش ده .
اى روزى ده ! از فضل خود، مرا روزى ده ، و از دهِش و رزق بى پايانى كه نزد توست، بر من بيفزاى و مرا از آفريدگانت بى نياز گردان .
اى آفريننده ! تو موجودات را ، بى هيچ رنج و زحمتى آفريدى و مرا پرداخته و نيكو و زيبا خلق كردى و بر بسيارى از آفريدگانت بسى برترى ام دادى .
اى حكم كننده ! تو در باره آفريدگانت، هر آن گونه كه بخواهى، حكم مى فرمايى . پس براى من نيكى حكم فرما ، و از هلاكت به دورم دار ، و در دنيا و آخرت، عاقبت به خيرم گردان .
اى مهرورز ! با رأفتت بر من مهر بورز ، و روزى و رحمتت را به من عنايت كن ، و دست هر زورگوى خودكامه و شيطان سركش را از من كوتاه كن ، و به عزّتت، مرا از حلقه هاى تنگى به گشايشت نزديك باشد، بيرون بر .
اى بنده نواز ! مرا در دنيا و آخرت، به نعمت عافيت بنواز و تا زنده ام، هيچ گاه آن را از من مگير .
اى خداوندگار شُكوه و كرم ! به حقّ شُكوه و كَرَمت مرا بيامرز ، چنان آمرزشى كه با آن، بندهاى گناهانم را از من بگشايى و بدى هايم را ببخشايى ، كه به راستى، تو بر هر چيز، توانايى .
اى صاحب جود ! تو بخشنده و كريمى هستى كه بخل نمى ورزى ، و عطا كننده اى هستى كه از دهش، خوددارى نمى كنى . پس به كَرَم خود، بر من جود كن ، و مرا سپاس گزار اِنعامت قرار ده .
اى نيرومند ! تو آسمان ها را و آنچه را در زمين است و آنچه را ما بين آسمان ها و زمين و در آسمان ها و زمين است، به تنهايى و بى همدست و بى هيچ رنج و زحمتى آفريدى . پس به نيرومندى ات، مرا در كارم نيرومند گردان .
اى پُر توان ! مرا توانايى بخش و در كارم يارى ام رسان ، و بر آورنده حاجت هايم باش .
اى چيره اى كه با قدرتت بر هر چيره شونده اى، چيره گشته اى ! خاطر و خواهش مرا مقلوب كن تا آن دو را به فرمان بردارى از خودت باز گردانى ، و به عزّتت، هر آن كس را كه بر من تعدّى كرده و آهنگ جنگ با من نموده ، مغلوب ساز .
اى جزا دهنده[ى روز قيامت] ! تو خلايق را گرد مى آورى و [اعمال آنان] بر تو عرضه مى شود ، و همگى سر در فرمان تو مى آورند و به پروردگارى تو اعتراف مى كنند . پس به عزّتت، گناهان مرا بيامرز .
اى ياد كننده ! مرا در شمار نخستينيان و گواهى دهندگان [به توحيدت] و نيكان، و هر آن گاه كه خيرى را قسمت مى كنى، ياد كن .
اى پنهان ! تو درون و پنهان تر [از آن] را مى دانى و آن براى تو آشكار است . پس آنچه را از [بدى ها و گناهان] من كه بر مردم نهان است، بيامرز ، و روز قيامت، مرا در برابر عموم، رسوا مساز .
اى شكوهمند ! تو از هر موجودى شكوهمندترى و همه موجودات در برابر تو خُردند . پس، از نعمت هاى باشُكوهت به من عطا فرما ، و از فضل خود محرومم مگردان .
اى نجاتبخش ! مرا از هلاكت نجات ده ، و بلاى (/پرده) گم راهى ها را از من كنار زن ، و از هر مهلكه اى خلاصى ام بخش ، و هر گرفتارى و مصيبتى را از من بر طرف فرما .
اى بلندمرتبه ! تو بالاتر از آنى كه وصفى يا مدحى به آستان تو رسد ، يا چيزى با تو سنجيده شود . پس مرا به علّيّين بالا بر .
اى كسى كه هر چيزى را در قبضه خود گرفته اى و قدرتت آن را در ميان دارد ! مرا در ضمانت و نگهداشت خودت قرار ده ، و دستم را از هيچ كار نيكى كه مى كنم، مگير .
اى باز كننده ! دستان مرا در كارهاى نيك باز بگذار ، و به قدرتت ، بالاترين درجات را به من عطا فرما .
اى گسترده اى كه رحمت و علمت بر هر چيزى گسترده است ! روزى ام را بر من گسترده ساز.
اى با شفقت ! تو بر خلق خود از پدران و مادرانشان هم مشفق تر و رئوف ترى . پس مرا مشفق و بامُدارا قرار ده ، و با من مشفق و بامدارا باش .
اى مدارا گر ! با من چون خطا مى كنم، مدارا كن ، و چون بدى مى نمايم، از من در گذر ، و فرشته مرگ و دستياران او را بفرماى كه چون خواستند جان مرا از پيكرم بيرون برند، با آن مدارا نمايند ، و مرا با آتش، عذاب مكن .
اى پديد آورنده ! تو هر چيزى را چنان كه خواستى، پديد آوردى ، و آنچه را زنده ساختى [و دوست داشتى]، آفريدى . پس به همان قدرت، مرا در دنيا و آخرت، خوش بخت و سعادتمند گردان ، و ذريّه مرا و آنچه را كه در زمين تو كاشتم و افشاندم، بپروران ، و معاش و روزىِ مرا برسان و به رحمت خويش ، در آن دو برايم بركت و افزونى قرار ده .
اى ابداعگر ! تو ابداع كننده آسمان ها و زمين و مخترع آنهايى . تو را همانندى نيست و در وصف نمى گنجى و هيچ فهم [و انديشه اى] تو را در ميان نمى گيرد .
اى باز دارنده ! آنچه را كه از رحمت و فضل تو مى طلبم، از من باز مدار ، و هر امر خطرخيز و ترسناك را از من باز بدار .
اى توبه پذير ! توبه مرا بپذير و بر اشك من رحم آور و از خطايم در گذر و مرا از پاداش كردارم محروم مفرما .
اى نزديك ! به حقّ رحمتت، مرا به جوار خودت نزديك گردان ، و در سايه محافظت و پناه خويش قرارم ده ، و مرا از خودت دور مساز .
اى اجابت كننده ! همان گونه كه وعده ام داده اى، دعايم را اجابت فرما و آن را از من بپذير و مرا از پاداش، محروم مكن .
اى نعمت بخش ! تو [بخشيدن] نعمت ها را آغاز كردى، پيش از آن كه كسى مستحقّ آنها شود و پيش از آن كه از تو بخواهند . پس به همين سان، آنها را كامل و تمام گردان و از فضل خود، بر آن بيفزاى .
اى صاحب فضل و لطف ! اى لطف كننده ! اگر لطف تو نبود، ما هلاك مى شديم . پس لطفت را از ما دريغ مدار .
اى منّان ! با پايدار داشتن لطف و نعمت هايت، بر ما منّت نه ، اى خداوندگار احسان !
اى نيكى ! تو آن نيكى اى هستى كه انكارت نتوان كرد ، و نيكى تو، آشكار و باز ناگرفتنى است . پس به حقّ رحمتت ، آنچه را از نيكى ات كه به ما وعده داده اى، از ما مگير .
اى باخبر ! تو از موجودات، پيش از پديد آمدنشان خبر داشتى و آنها را با علم به آنها آفريدى . پس تو آغاز و انجام آنها هستى . پس به واسطه شكرگزارى از تو ـ كه تو خود، آن را به من الهام فرمودى ـ ، بر خير و بينش من بيفزاى .
اى عطا كننده ! از عطاى بزرگت به من ببخش ، و در قضاى خود به من بركت ده ، و به حقّ رحمتت، مرا در جوار خويش ساكن گردان .
اى كمك كننده ! با قدرت خود، مرا در كارهاى دنيا و آخرت كمك فرما و در هيچ كارى مرا به غير خودت وا مگذار .
اى پوشاننده ! عيب هاى مرا بپوشان و گناهانم را بيامرز و در حضور و غيابم [و در حضر و سفر ]نگهدارم باش .
اى گواه ! تو را ـ اى خداوند ـ و همه آفريدگان و فرشتگانت را گواه مى گيرم كه معبودى جز تو نيست ، و يگانه اى و شريك ندارى . پس اين گواهى را در نزد خودت ثبت فرما ، و به واسطه آن، مرا از عذابت نجات ده .
اى شكافنده ! تويى شكافنده آسمان ها و زمين و آنچه ما بين آنها و در آنهاست . پس در دنيا و آخرت، با من باش و مرا مسلمان بميران و مرا به نيكان ملحق فرما .
اى ارشاد كننده ! به حقّ عزّتت مرا به خوبى ها ارشاد فرما ، و با نگهداشت خود، مرا از بدى ها دور گردان و در روز قيامت، خوار و سرافكنده ام مساز .
اى آقاى آقايان و اى سَرور سَروران ! حركت هر چيز، به سوى توست . پس با ديده عفو خود، به من بنگر .
اى آقا ! تو آقا و ستون و تكيه گاه و اندوخته و خزانه و پناهگاه من هستى . پس مرا تنها مگذار .
اى احاطه كننده اى كه علم تو همه چيز را احاطه كرده و رحمتت هر چيزى را در بر گرفته است ! مرا در ضمانت خودت قرار ده ، و به قدرتت، مرا از هر بدى، محافظت فرما .
اى پناه دهنده ! مرا از كيفرت پناه ده و از عذابت در امان دار .
بار خدايا ! من ترسانم و به تو پناه آورده ام . پس به حقّ رحمتت، مرا از آتش، پناه ده .
اى كه بايد از تو ترسيد و اى اهل آمرزش ! اى دادگر ! تو دادگرترينِ داوران و مهربان ترينِ مهربانانى . پس به حقّ رحمتت، بر ما لطف نماى ، و به حقّ قدرتت، چيزى عطايمان فرما ، و توفيق طاعتت را به ما ارزانى دار ، و به آنچه تاب و توانش را نداريم، گرفتارمان (/ آزمايشمان) مكن ، و ما را از مظالم [و حقوق] بندگان برهان ، و از ستم ستمگران و بيداد بيدادگران، پناهمان ده، به حقّ قدرتت، كه تو بر هر چيز، قادرى .
بار خدايا ! دعايم را بشنو و ثنايم را بپذير ، و هر چه زودتر اجابتم فرما ، و خير دنيا و آخرت را به من عطا كن ، و مرا به حقّ رحمتت ، از عذاب آتش، نگه دار . درود خدا بر برگزيده او از ميان آفريدگانش و بر خاندان پاك او باد !

۳۲.الإقبال :^۱ دُعاءُ المُباهَلَةِ وَالإِنابَةِ وَالتَّضَرُّعِ وَالمَسأَلَةِ عَن مَولانا أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام :
«اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَّهُ مَا فِى السَّمَاوَاتِ وَمَا فِى الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِى يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَىْ ءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِىُّ الْعَظِيمُ»^۲ .
«شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَائِمَاً بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»^۳ .
«قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِى الْمُلْكَ مَن تَشَاءُ وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ قَدِيرٌ * تُولِجُ الَّيْلَ فِى النَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّيْلِ وَتُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىِّ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ»^۴ .
«لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْءَانَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ تِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ * هُوَ اللَّهُ الَّذِى لَا إِلَـهَ إِلَا هُوَ عَــلِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَـدَةِ هُوَ الرَّحْمَـنُ الرَّحِيمُ * هُوَ اللَّهُ الَّذِى لَا إِلَـهَ إِلَا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَـمُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَـنَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ * هُوَ اللَّهُ الْخَــلِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِى السَّمَـوَ تِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»^۵ .
هُوَ اللّهُ الَّذي لا يُعرَفُ لَهُ سَمِيٌّ ، وهُوَ اللّهُ الرَّجاءُ وَالمُرتَجى ، وَاللَّجَأُ وَالمُلتَجى ، وإلَيهِ المُشتَكى ، ومِنهُ الفَرَجُ وَالرَّخاءُ ، وهُوَ سَميعُ الدُّعاءِ .
اللّهُمَّ إنّي أسأَ لُكَ يا اللّهُ بِحَقِّ الاِسمِ الرَّفيعِ عِندَكَ ، العالِي المَنيعِ ، الَّذِي اختَرتَهُ لِنَفسِكَ ، وَاختَصَصتَهُ لِذِكرِكَ ، ومَنَعتَهُ جَميعَ خَلقِكَ ، وأَفرَدتَهُ عَن كُلِّ شَيءٍ دونَكَ ، وجَعَلتَهُ دَليلاً عَلَيكَ وسَبَبا إلَيكَ ، وهُوَ أعظَمُ الأَسماءِ ، وأَجَلُّ الأَقسامِ ، وأَفخَرُ الأَشياءِ ، وأَكبَرُ الغَنائِمِ ، وأَوفَقُ الدُّعاءِ ، ثُمَّ ^۶ لا تُخَيِّبُ راجِيَهُ ولا تَرُدُّ داعِيَهُ ، ولا يَضعُفُ مَنِ اعتَمَدَ عَلَيهِ ولَجَأَ إلَيهِ .
وأَسأَ لُكَ يا اللّهُ بِالرُّبوبِيَّةِ الَّتي تَفَرَّدتَ بِها أن تَقِيَنِي النّارَ بِقُدرَتِكَ ، وتُدخِلَنِي الجَنَّةَ بِرَحمَتِكَ .
يا نورُ أنتَ نورُ السَّماواتِ وَالأَرضِ ، قَدِ استَضاءَ بِنورِكَ أهلُ سَماواتِكَ وأَرضِكَ ، فَأَسأَ لُكَ أن تَجعَلَ لي نورا في سَمعي وبَصَري أستَضيءُ بِهِ فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ .
يا عَظيمُ أنتَ رَبُّ العَرشِ العَظيمِ ، بِعَظَمَتِكَ استَعَنتُ فَارفَعني وأَلحِقني دَرَجَةَ الصّالِحينَ .
يا كَريمُ بِكَرَمِكَ تَعَرَّضتُ ، وبِهِ تَمَسَّكتُ ، وعَلَيهِ تَوَكَّلتُ وَاعتَمَدتُ ، فَأَكرِمني بِكَرامَتِكَ ، وأَنزِل عَلَيَّ رَحمَتَكَ وبَرَكاتِكَ ، وقَرِّبني مِن جِوارِكَ ، وأَلبِسني مِن مَهابَتِكَ وبَهائِكَ ، وأَنِلني مِن رَحمَتِكَ وجَزيلِ عَطائِكَ .
يا كَبيرُ لا تُصَعِّر خَدّي ، ولا تُسَلِّط عَلَيَّ مَن لا يَرحَمُني ، وَارفَع ذِكري ، وشَرِّف مَقامي ، وأَعلِ في عِلِّيّينَ دَرَجَتي . يا مُتَعالِ (/ مُتَعالي) أسأَ لُكَ بِعُلُوِّكَ أن تَرفَعَني ولا تَضَعَني ، ولا تُذِلَّني بِمَن هُوَ أرفَعُ مِنّي ، ولا تُسَلِّط عَلَيَّ مَن هُوَ دوني ، وأَسكِن خَوفَكَ قَلبي .
يا حَيُّ أسأَ لُكَ بِحَياتِكَ الَّتي لا تَموتُ أن تُهَوِّنَ عَلَيَّ المَوتَ ، وأَن تُحيِيَني حَياةً طَيِّبَةً ، وتَوَفَّني مَعَ الأَبرارِ .
يا قَيّومُ أنتَ القائِمُ عَلى كُلِّ نَفسٍ (بِما كَسَبَت) ، وَالمُقيمُ بِكُلِّ شَيءٍ ، اجعَلني مِمَّن يُطيعُكَ ويَقومُ بِأَمرِكَ وحَقِّكَ ، ولا يَغفُلُ عَن ذِكرِكَ .
يا رَحمنُ ارحَمني بِرَحمَتِكَ ، وجُد عَلَيَّ بِفَضلِكَ وجودِكَ (/ جِوارِكَ) ، ونَجِّني مِن عِقابِكَ ، وأَجِرني مِن عَذابِكَ .
يا رَحيمُ تَعَطَّف عَلى ضُرّي بِرَحمَتِكَ ، وجُد عَلَيَّ بِجودِكَ ورَأفَتِكَ ، وخَلِّصني مِن عَظيمِ جُرمي بِرَحمَتِكَ ؛ فَإِنَّكَ الشَّفيقُ الرَّفيقُ ، ومَن لَجَأَ إلَيكَ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقى وَالرُّكنِ الوَثيقِ .
يا مَلِكُ مِن مُلكِكَ أطلُبُ ، ومِن خَزائِنِكَ الَّتي لا تَنفَدُ أسأَلُ ، فَأَعطِني مُلكَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ ؛ فَإِنَّهُ لا يُعجِزُكَ ولا يَنقُصُكَ شَيءٌ ، ولا يُؤثَرُ فيما عِندَكَ .
يا قُدّوسُ أنتَ الطّاهِرُ المُقَدَّسُ ، فَطَهِّر قَلبي وفَرِّغني لِذِكِركَ ، وعَلِّمني ما يَنفَعُني ، وزِدني عِلما إلى ما عَلَّمتَني .
يا جَبّارُ بِقُوَّتِكَ أعِنّي عَلَى الجَبّارينَ ، وَاجبُرني يا جابِرَ العَظمِ الكَسيرِ ، وكُلُّ جَبّارٍ خاضِعٌ لَكَ .
يا مُتَكَبِّرُ اكنُفني بِرُكنِكَ ، وحُل بَيني وبَينَ البُغاةِ مِن خَلقِكَ بِكِبرِيائِكَ .
يا عَزيزُ أعِزَّني بِطاعَتِكَ ، ولا تُذِلَّني ^۷ بِالمَعاصي فَأَهونَ عِندَكَ وعِندَ خَلقِكَ .
يا حَليمُ عُد عَلَيَّ بِحِلمِكَ ، وَاستُرني بِعَفوِكَ ، وَاجعَلني مُؤَدِّيا لِحَقِّكَ ، ولا تَفضَحني يَومَ الوُقوفِ بَينَ يَدَيكَ .
يا عَليمُ أنتَ العالِمُ بِحالي وسِرّي وجَهري وخَطَئي وعَمدي ، فَاصفَح لي عَمّا خَفِيَ عَن خَلقِكَ مِن أمري .
يا حَكيمُ أسأَ لُكَ بِما أحكَمتَ بِهِ الأَشياءَ فَأَتقَنتَها ، أن تَحكُمَ لي بِالإِجابَةِ فيما أسأَ لُكَ وأَرغَبُ فيهِ إلَيكَ .
يا سَلامُ سَلِّمني مِن مَظالِمِ العِبادِ ، ومِن عَذابِ القَبرِ وأَهوالِ يَومِ القِيامَةِ .
يا مُؤمِنُ آمِنّي مِن كُلِّ خَوفٍ ، وَارحَم ضُرّي وذُلَّ مَقامي ، وَاكفِني ما أهَمَّني مِن أمرِ دُنياي وآخِرَتي .
يا مُهَيمِنُ خُذ بِناصِيَتي إلى رِضاكَ ، وَاجعَلني عامِلاً بِطاعَتِكَ مَعصوما عَن طاعَةِ مَن سِواكَ .
يا بارِئَ الأَشياءِ عَلى غَيرِ مِثالٍ ، أسأَ لُكَ أن تَجعَلَني مِنَ الصّادِقينَ المَبرورينَ عِندَكَ .
يا مُصَوِّرُ صَوَّرتَني فَأَحسَنتَ صورَتي ، وخَلَقتَني فَأَكمَلتَ خَلقي ، فَتَمِّم أحسَنَ ما أنعَمتَ بِهِ عَلَيَّ ، ولا تُشَوِّه خَلقي يَومَ القِيامَةِ .
يا قَديرُ بِقُدرَتِكَ قَدَّرتَ وقَدَّرتَني عَلَى الأَشياءِ ، فَأَسأَ لُكَ أن تُحسِنَ عَلى أمورِ الدُّنيا وَالآخِرَةِ مَعونَتي ، وتُنجِينَي مِن سوءِ أقدارِكَ .
يا غَنِيُّ أغنِني بِغَنائِكَ ، وأَوسِع عَلَيَّ في عَطائِكَ ، وَاشفِني بِشِفائِكَ ، ولا تُبعِدني مِن سَلامَتِكَ .
يا حَميدُ لَكَ الحَمدُ كُلُّهُ ، وبِيَدِكَ الأَمرُ كُلُّهُ ، ومِنكَ الخَيرُ كُلُّهُ . اللّهُمَّ ألهِمنِي الشُّكرَ عَلى ما أعطَيتَني .
يا مَجيدُ أنتَ المَجيدُ وَحدَكَ ، لا يَفوتُكَ شَيءٌ ولا يَؤُودُكَ ^۸ شَيءٌ ، فَاجعَلني مِمَّن يُقَدِّسُكَ ويُمَجِّدُكَ ويُثني عَلَيكَ .
يا أحَدُ أنتَ اللّهُ الفَردُ الأَحَدُ الصَّمَدُ لَم تَلِد ولَم تولَد ولَم يَكُن لَكَ كُفُوا أحَدٌ ، فَكُن لي اللّهُمَّ جارا ومونِسا وحِصنا مَنيعا .
يا وَترُ أنتَ وَترُ كُلِّ شَيءٍ ، ولا يَعدِلُكَ شَيءٌ ، فَاجعَل عاقِبَةَ أمري إلى خَيرٍ ، وَاجعَل خَيرَ أيّامي يَومَ ألقاكَ .
يا صَمَدُ يا مَن لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ ولا نَومٌ ، ولا يَخفى عَلَيهِ خافِيَةٌ في ظُلُماتِ البَرِّ وَالبَحرِ ، احفَظني في تَقَلُّبي (/ تَخَيُّلي) ونَومي ويَقَظَتي .
يا سَميعُ اسمَع صَوتي ، وَارحَم صَرخَتي .
يا سَميعُ يا مُجيبُ يا بَصيرُ ، قَد أحاطَ بِكُلِّ شَيءٍ عِلمُكَ ونَفَذَ فيهِ عِلمُكَ وكُلُّهُ بِعَينِكَ ، فَانظُر إلَيَّ بِرَحمَتِكَ ، ولا تُعرِض عَنّي بِوَجهِكَ .
يا رَؤوفُ أنتَ أرأَفُ بي مِن أبي واُمّي ، ولَو لا رَأفَتُكَ لَما عَطَفا عَلَيَّ ، فَتَمِّم نِعمَتَكَ عَلَيَّ ولا تُنَغِّصني ما أعطَيتَني .
يا لَطيفُ الطُف بي بِلُطفِكَ الخَفِيِّ مِن حَيثُ أعلَمُ ومِن حَيثُ لا أعلَمُ ، إنَّكَ أنتَ علّامُ الغُيوبِ .
يا حَفيظُ احفَظني في نَفسي وأَهلي ومالي ووَلَدي ، وما حَضَرتُهُ ووَعَيتُهُ وغِبتُ عَنهُ مِن أمري بِما حَفِظتَ بِهِ السَّماواتِ وَالأَرَضينَ وما بَينَهُما ، إنَّكَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ .
يا غَفورُ اغفِر لي ذُنوبي وَاستُر عُيوبي ، ولا تَفضَحني بِسَرائِري إنَّكَ أرحَمُ الرّاحِمينَ .
ويا وَدودُ اجعَل لي مِنكَ مَوَدَّةً ورَحمَةً فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ ، وَاجعَل لي ذلِكَ في صُدورِ المُؤمِنينَ .
يا ذَا العَرشِ المَجيدِ اجعَلني مِنَ المُسَبِّحينَ المُمَجِّدينَ لَكَ في آناءِ اللَّيلِ وأَطرافِ النَّهارِ وبِالغُدُوِّ وَالآصالِ ، وأَعِنّي عَلى ذلِكَ .
يا مُبدِئُ أنتَ بَدَأتَ الأَشياءَ كَما تُريدُ ، وأَنتَ المُبدِئُ المُعيدُ الفَعّالُ لِما تُريدُ ، فَاجعَل لِيَ الخِيَرَةَ فِي البَدءِ وَالعاقِبَةِ فِي الاُمورِ .
يا مُعيدُ أنتَ تُعيدُ الأَشياءَ كَما بَدَأتَها أوَّلَ مَرَّةٍ ، أسأَ لُكَ إعادَةَ الصِّحَّةِ وَالمالِ وجَليلِ الأَحوالِ إلَيَّ وَالتَّفَضُّلَ بِذلِكَ .
يا رَقيبُ احرُسني بِرَقبَتِكَ ، وأَعِنّي بِحِفظِكَ ، وَاكنُفني بِفَضلِكَ ، ولا تَكِلني إلى غَيرِكَ .
يا شَكورُ أنتَ المَشكورُ عَلى ما رَعَيتَ وغَذَّيتَ ، ووَهَبتَ وأَعطَيتَ وأَغنَيتَ ، فَاجعَلني لَكَ مِنَ الشّاكِرينَ ولِالائِكَ مِنَ الحامِدينَ .
يا باعِثُ ابعَثني شَهيدا صِدّيقا رَضِيّا ، عزيزا حَميدا ، مُغتَبِطا مَسرورا ، مَشكورا مَحبورا .
يا وارِثُ تَرِثُ الأَرضَ ومَن عَلَيها ، وَالسَّماواتِ وسُكّانَها ، وجَميعَ ما خَلَقتَ ، فَوَرِّثني حِلما وعِلما إنَّكَ خَيرُ الوارِثينَ .
يا مُحيي أحيِني حَياةً طَيِّبَةً بِجودِكَ ، وأَلهِمني شُكرَكَ [ وذِكرَكَ] ^۹ أبَدا ما أبقَيتَني ، وآتِني فِي الدُّنيا حَسَنَةً وفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وقِني عَذابَ النّارِ .
يا مُحسِنُ عُد عَلَيَّ اللّهُمَّ بِإِحسانِكَ ، وضاعِف عِندي نِعمَتَكَ وجَميلَ بَلائِكَ .
يا مُميتُ هَوِّن عَلَيَّ سَكَراتِ المَوتِ وغُصَصَهُ ، وبارِك لي فيهِ عِندَ نُزولِهِ ، ولا تَجعَلني مِنَ النّادِمينَ عِندَ مُفارَقَةِ الدُّنيا .
يا مُجمِلُ لا تُبَغِّضني بِما أعطَيتَني ، ولا تَمنَعني ما رَزَقتَني ، ولا تَحرِمني ما وَعَدتَني ، وجَمِّلني بِطاعَتِكَ .
يا مُنعِمُ تَمِّم نِعمَتَكَ عَلَيَّ ، وآنِسني بِها ، وَاجعَلني مِنَ الشّاكِرينَ لَكَ عَلَيها .
يا مُفضِلُ بِفَضلِكَ أعيشُ ، ولَكَ أرجو ، وعَلَيكَ أعتَمِدُ ، فَأَوسِع عَلَيَّ مِن فَضلِكَ ، وَارزُقني مِن حَلالِ رِزقِكَ .
أنتَ الأَوَّلُ وَالآخِرُ ، وَالظّاهِرُ وَالباطِنُ ، وأَنتَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ، فَاجعَلني أوَّلَ التّائِبينَ ، ومِمَّن يَروى مِن حَوضِ نَبِيِّكَ يَومَ القِيامَةِ .
يا آخِرُ أنتَ الآخِرُ ، وكُلُّ شَيءٍ هالِكٌ إلّا وَجهَكَ ، تَعالَيتَ عُلُوّا كَبيرا .
يا ظاهِرُ أنتَ الظّاهِرُ عَلى كُلِّ شَيءٍ مَكنونٍ ، وَالعالِمُ بِكُلِّ شَيءٍ مَكتومٍ ، فَأَسأَ لُكَ أن تُظهِرَ مِن اُموري أحَبَّها إلَيكَ .
يا باطِنُ أنتَ تُبطِنُ فِي الأَشياءِ مِثلَ ما تُظهِرُهُ فيها ، وأَنتَ عَلّامُ الغُيوبِ ، فَأَسأَ لُكَ اللّهُمَّ أن تُصلِحَ ظَاهِري وباطِني بِقُدرَتِكَ .
يا قاهِرُ أنتَ الَّذي قَهَرتَ الأَشياءَ بِقُدرَتِكَ ، فَكُلُّ جَبّارٍ دونَكَ ، ونَواصِي الخَلقِ كُلُّهُم بِيَدِكَ ، وكُلُّهُم واقِفٌ بَينَ يَدَيكَ وخاضِعٌ لَكَ .
يا وَهّابُ هَب لي مِن لَدُنكَ رَحمَةً وعِلما ومالاً ووَلَدا طَيِّبا ، إنَّكَ أنتَ الوَهّابُ .
يا فَتّاحُ افتَح لي أبوابَ رَحمَتِكَ وأَدخِلني فيها ، وأَعِذني مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ ، وَافتَح لي مِن فَضلِكَ .
يا رَزّاقُ ارزُقني مِن فَضلِكَ ، وزِدني مِن عَطائِكَ ، وسَعَةِ ما عِندَكَ ، وأَغنِني عَن خَلقِكَ .
يا خَلّاقُ أنتَ خَلَقتَ الأَشياءَ بِغَيرِ نَصَبٍ ولا لُغوبٍ ، خَلَقتَني خَلقا سَوِيّا حَسَنا جَميلاً ، وفَضَّلتَني عَلى كَثيرٍ مِمَّن خَلَقتَ تَفضيلاً .
يا قاضي أنتَ تَقضي في خَلقِكَ بِما تُريدُ ، فَاقضِ لي بِالحُسنى ، وجَنِّبنِي الرَّدى ، وَاختِم لي بِالحُسنى فِي الآخِرَةِ وَالاُولى .
يا حَنّانُ تَحَنَّن عَلَيَّ بِرَأفَتِكَ ، وتَفَضَّل عَلَيَّ بِرِزقِكَ ورَحمَتِكَ ، وَاقبِض عَنّي يَدَ كُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ وشَيطانٍ مَريدٍ ، وأَخرِجني بِعِزَّتِكَ مِن حَلَقِ المَضيقِ إلى فَرَجِكَ القَريبِ .
يا مَنّانُ امنُن عَلَيَّ بِالعافِيَةِ فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ ، ولا تَسلُبنيها أبَدا ما أبقَيتَني .
يا ذَا الجَلالِ وَالإِكرامِ اغفِر لي بِجَلالِكَ وكَرَمِكَ مَغفِرَةً تَحُلُّ بِها عَنّي قُيودَ ذُنوبي ، وتَغفِرُ لي سَيِّئاتي ، إنَّكَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ .
يا جَوادُ أنتَ الجَوادُ الكَريمُ الَّذي لا تَبخَلُ ، وَالمُعطِي الَّذي لا تَنكُلُ ، فَجُد عَلَيَّ بِكَرَمِكَ ، وَاجعَلني شاكِرا لِاءِنعامِكَ .
يا قَوِيُّ خَلَقتَ السَّماواتِ وما فِي الأَرضِ وما بَينَهُما وما فيهِما وَحدَكَ لا شَريكَ لَكَ بِغَيرِ نَصَبٍ ولا لُغوبٍ ، فَقَوِّني عَلى أمري بِقُوَّتِكَ .
يا شَديدُ اشدُد أزري ، وأَعِنّي عَلى أمري ، وكُن لي مِن كُلِّ حاجَةٍ قاضِيا . يا غالِبُ غَلَبتَ كُلَّ غَلّابٍ بِقُدرَتِكَ ، فَاغلِب بالي وهَوايَ حَتّى تَرُدَّهُما إلى طاعَتِكَ ، وَاغلِب بِعِزَّتِكَ مَن بَغى عَلَيَّ ورامَ حَربي .
يا دَيّانُ أنتَ تَحشُرُ الخَلقَ ، وعَلَيكَ العَرضُ ، وكُلٌّ يَدينُ لَكَ ويُقِرُّ لَكَ بِالرُّبوبِيَّةِ ، فَاغفِر لِيَ الذُّنوبَ بِعِزَّتِكَ .
يا ذَكورُ اذكُرني فِي الأَوَّلينَ وَالشُّهَداءِ وَالصّالِحينَ ، وعِندَ كُلِّ خَيرٍ تَقسِمُهُ .
يا خَفِيُّ أنتَ تَعلَمُ السِّرَّ وأَخفى وهُوَ ظاهِرٌ عِندَكَ ، فَاغفِر لي ما خَفِيَ عَلَى النّاسِ مِن أمري ، ولا تَهتِكني يَومَ القِيامَةِ عَلى رُؤوسِ الأَشهادِ .
يا جَليلُ جَلَلتَ عَنِ الأَشياءِ فَكُلُّها صَغيرَةٌ عِندَكَ ، فَأَعطِني مِن جَلائِلِ نِعمَتِكَ ، ولا تَحرِمني مِن فَضلِكَ .
يا مُنقِذُ أنقِذني مِنَ الهَلاكِ ، وَاكشِف عَنّي غَمّاءَ الضَّلالاتِ ، وخَلِّصني مِن كُلِّ موبِقَةٍ ، وفَرِّج عَنّي كُلَّ مُلِمَّةٍ .
يا رَفيعُ ارتَفَعتَ عَن أن يَبلُغَكَ وَصفٌ ، أو يُدرِكَكَ نَعتٌ ، أو يُقاسَ بِكَ قِياسٌ ، فَارفَعني في عِلِّيّينَ .
يا قابِضُ كُلُّ شَيءٍ في قَبضَتِكَ ، مُحيطٌ بِهِ قُدرَتُكَ ، فَاجعَلني في ضِمانِكَ وحِفظِكَ ، ولا تَقبِض يَدي عَن كُلِّ خَيرٍ أفعَلُهُ .
يا باسِطُ ابسُط يَدي بِالخَيراتِ ، وأَعطِني بِقُدرَتِكَ أعلَى الدَّرَجاتِ .
يا واسِعُ وَسِعتَ كُلَّ شَيءٍ رَحمَةً وعِلما فَوَسِّع عَلَيَّ في رِزقي .
يا شَفيقُ أنتَ أشفَقُ عَلى خَلقِكَ مِن آبائِهِم واُمَّهاتِهِم وأَرأَفُ بِهِم ، فَاجعَلني شَفيقا رَفيقا ، وكُن بي شَفيقا رَفيقا بِرَحمَتِكَ .
يا رَفيقُ ارفُق بي إذا أخطَأتُ ، وتَجاوَز عَنّي إذا أسَأتُ ، وَأْمُر مَلَكَ المَوتِ وأَعوانَهُ عَلَيهِمُ السَّلامُ أن يَرفُقوا بِروحي إذا أخرَجوها عَن جَسَدي ، ولا تُعَذِّبني بِالنّارِ .
يا مُنشِئُ أنشَأتَ كُلَّ شَيءٍ كَما أرَدتَ ، وخَلَقتَ ما أحبَبتَ ، فَبِتِلكَ القُدرَةِ أنشِئني سَعيدا مَسعودا فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ ، وأَنشِئ ذُرِّيَّتي وما زَرَعتُ وبَذَرتُ في أرضِكَ ، وأَنشِئ مَعاشي ورِزقي وبارِك لي فيهِما بِرَحمَتِكَ .
يا بَديعُ أنتَ بَديعُ السَّماواتِ وَالأَرضِ ومُبدِعُهُما ، ولَيسَ لَكَ شِبهٌ ، ولا يَلحَقُكَ وَصفٌ ، ولا يُحيطُ بِكَ فَهمٌ .
يا مَنيعُ لا تَمنَعني ما أطلُبُ مِن رَحمَتِكَ وفَضلِكَ ، وَامنَع عَنّي كُلَّ مَحذورٍ ومَخوفٍ .
يا تَوّابُ اقبَل تَوبَتي ، وَارحَم عَبرَتي ، وَاصفَح عَن خَطيئَتي ، ولا تَحرِمني ثَوابَ عَمَلي .
يا قَريبُ قَرِّبني مِن جِوارِكَ ، وَاجعَلني في حِفظِكَ وكَنَفِكَ ، ولا تُبعِدني عَنكَ بِرَحمَتِكَ .
يا مُجيبُ أجِب دُعائي وتَقَبَّلهُ مِنّي ، ولا تَحرِمنِي الثَّوابَ كَما وَعَدتَني .
يا مُنعِمُ بَدَأتَ بِالنِّعَمِ قَبلَ استِحقاقِها وقَبلَ السُّؤالِ بِها ، فَكَذلِكَ إتمامُها بِالكَمالِ وَالزِّيادَةِ مِن فَضلِكَ .
يا ذَا الإِفضالِ( / الفَضلِ) ، يا مُفضِلُ ، لَو لا فَضلُكَ هَلَكنا ، فَلا تُقَصِّر عَنّا فَضلَكَ . يا مَنّانُ ، فَامنُن عَلَينا بِالدَّوامِ ، يا ذَا الإِحسانِ .
يا مَعروفُ أنتَ المَعروفُ الَّذي لا يَجهَلُ ، ومَعروفُكَ ظاهِرٌ لا يُنكَلُ ، فَلا تَسلُبنا ما أودَعتَناهُ مِن مَعروفِكَ بِرَحمَتِكَ .
يا خَبيرُ خَبَرتَ الأَشياءَ قَبلَ كَونِها ، وخَلَقتَها عَلى عِلمٍ مِنكَ بِها ، فَأَنتَ أوَّلُها وآخِرُها ، فَزِدني خَيرا بِما ألهَمتنَيهِ مِن شُكرِكَ وبَصيرَةً .
يا مُعطي أعطِني مِن جَليلِ عَطائِكَ ، وبارِك لي في قَضائِكَ ، وأَسكِنّي بِرَحمَتِكَ في جِوارِكَ .
يا مُعينُ أعِنّي عَلى اُمورِ الدُّنيا وَالآخِرَةِ بِقُوَّتِكَ ، ولا تَكِلني في شَيءٍ إلى غَيرِكَ .
يا سَتّارُ استُر عُيوبي ، وَاغفِر ذُنوبي ، وَاحفَظني في مَشهَدي ومَغيبَي .
يا شَهيدُ اُشهِدُكَ اللّهُمَّ وجَميعَ خَلقِكَ ومَلائِكَتِكَ أنَّهُ لا إلهَ إلّا أنتَ وَحدَكَ لا شَريكَ لَكَ ، فَاكتُب هذِهِ الشَّهادَةَ عِندَكَ ونَجِّني بِها مِن عَذابِكَ .
يا فاطِرُ أنتَ فاطِرُ السَّماواتِ وَالأَرضِ وما بَينَهُما وما فيهِما ، فَكُن لي فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ ، وتَوَفَّني مُسلِما وأَلحِقني بِالصّالِحينَ .
يا مُرشِدُ أرشِدني إلَى الخَيرِ بِعِزَّتِكَ ، وجَنِّبنِي السَّيِّئاتِ بِعِصمَتِكَ ، ولا تُخزِني يَومَ القِيامَةِ .
يا سَيِّدَ السّاداتِ ومَولَى المَوالي إلَيكَ مَصيرُ كُلِّ شَيءٍ ، فَانظُر إلَيَّ بِعَينِ عَفوِكَ .
يا سَيِّدُ أنتَ سَيِّدي وعِمادي ومُعتَمَدي ، وذُخري وذَخيرَتي وكَهفي ، فَلا تَخذُلني .
يا مُحيطُ أحاطَ بِكُلِّ شَيءٍ عِلمُكَ ، ووَسِعَت كُلَّ شَيءٍ رَحمَتُكَ ، فَاجعَلني في ضِمانِكَ ، وحُطني مِن كُلِّ سوءٍ بِقُدرَتِكَ .
يا مُجيرُ أجِرني مِن عِقابِكَ ، وآمِنّي مِن عَذابِكَ .
اللّهُمَّ إنّي خائِفٌ ، وإنّي مُستَجيرٌ بِكَ ، فَأَجِرني مِنَ النّارِ بِرَحمَتِكَ ، يا أهلَ التَّقوى وأَهلَ المَغفِرَةِ ، يا عَدلُ أنتَ أعدَلُ الحاكِمينَ وأَرحَمُ الرّاحِمينَ ، فَالطُف لَنا بِرَحمَتِكَ ، وآتِنا شَيئا بِقُدرَتِكَ ، ووَفِّقنا لِطاعَتِكَ ، ولا تَبتَلِنا بِما لا طاقَةَ لَنا بِهِ ، وخَلِّصنا مِن مَظالِمِ العِبادِ ، وأَجِرنا مِن ظُلمِ الظّالِمينَ وغَشمِ الغاشِمينَ بِقُدرَتِكَ ، إنَّكَ عَلى كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ .
اللّهُمَّ اسمَع دُعائي ، وَاقبَل ثَنائي ، وعَجِّل إجابَتي ، وآتِني فِي الدُّنيا حَسَنَةً وفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً ، وقِني بِرَحمَتِكَ عَذابَ النّارِ ، وصَلَّى اللّهُ عَلى خِيَرَتِهِ مِن خَلقِهِ مُحَمَّدٍ وعِترَتِهِ الطّاهِرينَ . ^۱۰