مناسبى براى پذيرش تبليغات سازنده دارند . در احاديث اسلامى ، از اين گروه ، به انسان هاى «عاقل» و «فراگيرنده در مسير نجات (متعلّمٌ على سبيل النَّجاة)» تعبير شده است .
اين گروه ، مخاطب اصلى تبليغات اسلام و همه انبياى الهى هستند و كلمه «المتّقين» در آيه دوم سوره بقره : «ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ؛ اين است كتابى كه در [حقّانيت] آن ، هيچ ترديدى نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است» ، به همين گروه اشاره دارد .
جوان ، به دليل اين كه در آغاز راه زندگى است و فطرت انسانى او آلوده نشده است ، بيشترين تأثيرپذيرى را از تبليغات سازنده دارد و به همين دليل ، جوانان در صف مقدّم مخاطبان انبياى الهى قرار دارند و در احاديث اسلامى ، توصيه شده كه مبلّغان ، توجّه ويژه اى به نسل جوان داشته باشند . ^۱
دسته دوم، كسانى هستند كه فطرت انسانى خود را با كارهاى ناشايست ، آلوده كرده اند و از تقواى عقلى برخوردار نيستند ؛ امّا آلودگى آنها به مرحله خطرناك و غير قابل علاج نرسيده است .
از نظر انبياى الهى ، اين دسته از مخاطبان ، به بيمارى موانع شناخت، مبتلا هستند؛ ولى بيمارى آنان قابل درمان است . از اين رو ، انبيا بنا بر مسئوليت تبليغى اى كه از جانب خداوند دارند ، همچون طبيبى حاذق و مهربان ، خود به سراغ بيمارى مى روند و با برنامه ريزى هاى مناسب ، گاه با نرمش و گاه با تندى ، موانع آگاهى را از ذهن و دل بيمار ، پاك مى كنند و او را از دسته دوم مخاطبانِ خود ، خارج مى كنند و در دسته اوّل قرار مى دهند . امام على عليه السلام ، اين هنر بزرگ تبليغاتى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله را

آن توجّه شده ، تفاوت مردم از نظر ظرفيت ها و استعدادهاى طبيعى و اكتسابى ، و ميزان تأثيرپذيرى آنان از تبليغات مفيد و سازنده است . با در نظر گرفتنِ اين تفاوت ها ، هر سخنى براى هر كسى مفيد و سازنده نيست . چه بسا نوعى از تبليغات براى فرد يا جمعى مفيد باشد ، امّا براى فرد يا جمعى ديگر ، غير مفيد و حتّى زيانبار باشد . از اين رو، انبياى الهى موظّف بوده اند كه در تبليغات خود ، ظرفيت فكرى و روحى مردم را در نظر داشته باشند . ^۱

تفاوت استعدادهاى طبيعى

از نگاه احاديث اسلامى ، مردم از نظر استعدادهاى ذاتى ، مانند معادن زمين ، متفاوت اند . ^۲ برخى چون معدن طلا از استعدادهاى بالايى برخوردارند ، برخى مانند معدن نقره هستند و... . همان طور كه انواع معادن زمين ، براى جامعه بشر ، مفيد و كارسازند ، امّا بهره بردارى از آنها به شناخت و برنامه ريزى نياز دارد ، انواع استعدادهاى فطرى انسان ها نيز براى اداره جامعه انسانى ، مفيد و سازنده اند، ولى بهره گيرى از آنها نيازمند شناخت درست و برنامه ريزى صحيح است .

تفاوت استعدادهاى اكتسابى

ظرفيت اكتسابى انسان ها ، مانند ظرفيت ذاتى آنان ، متفاوت است . نُصوص (متون) اسلامى ، به طور كلّى ، انسان ها را بر اساس ميزان تأثيرپذيرى از تبليغات سازنده ، به سه دسته تقسيم كرده اند :
دسته اوّل ، كسانى هستند كه فطرت پاك انسانى خود را با كارهاى ناشايست و بخصوص ظلم كردن ، آلوده نكرده اند . اينان ، از تقواى عقلى برخوردارند و ظرفيت