7 / 2
وادار كردن
قرآن
«در دين ، هيچ اجبارى نيست و راه از بيراهه به خوبى آشكار شده است . پس هر كس به طاغوت ، كفر ورزد و به خدا ايمان آورد ، به يقين به دستاويزى استوار ـ كه آن را گسستنى نيست ـ چنگ زده است ، و خداوند ، شنواى داناست» .
«و اگر پروردگار تو مى خواست ، قطعا هر كه در زمين است ، همه آنها يكسر ايمان مى آوردند . پس آيا تو مردم را ناگزير مى كنى كه بگروند ؟» .
«پس تذكّر ده ، كه تو تنها تذكّر دهنده اى . بر آنان تسلّطى ندارى ، مگر كسى كه روى بگردانَد و كفر ورزد» .
«و تو به زور ، وادارنده آنان نيستى . پس به [وسيله] قرآن ، هر كه را از تهديد [من] مى ترسد ، پند ده» .
«شايد تو از اين كه [مشركان] ايمان نمى آورند ، جان خود را تباه سازى . اگر بخواهيم ، معجزه اى از آسمان بر آنان فرود مى آوريم تا در برابر آن ، گردن هايشان خاضع گردد» .
«شايد اگر به اين سخن ايمان نياورند ، تو جان خود را از اندوه ، در پيگيرى [از كار] آنان تباه كنى . در حقيقت ، ما آنچه را كه بر روى زمين است ، زيورى براى آن قرار داديم ، تا آنان را بيازماييم كه كدام يك از ايشان نيكوكارترند» .
حديث
۴۲۸.التوحيدـ به نقل از ابو صَلت ، عبد السلام بن صالح هروى ـ :روزى مأمون از على بن موسى الرضا عليه السلام پرسيد : اى فرزند پيامبر خدا ! معناى اين آيه شريف : «و اگر پروردگار تو مى خواست ، قطعا همه آنان كه در زمين اند ، ايمان مى آوردند . پس آيا تو مردم را ناگزير مى كنى كه بگروند ؟» چيست ؟
فرمود : «پدرم موسى بن جعفر ، به نقل از پدرش جعفر بن محمّد ، به نقل از پدرش محمّد بن على ، به نقل از پدرش على بن الحسين ، به نقل از پدرش حسين بن على ، به نقل از پدرش على بن ابى طالب عليه السلام برايم روايت كرد كه مسلمانان به پيامبر خدا گفتند : اى پيامبر خدا ! اگر هر تعداد از مردم را كه مى توانستى به اسلام وادار كنى ، وادار مى كردى ، شمارِ ما فراوان مى شد و بر دشمنانمان قوّت مى يافتيم .
پيامبر خدا فرمود : من خداوند عز و جل را با بدعتى كه برايم بنيان نگذاشته ، ملاقات نخواهم كرد و من از كسانى نيستم كه از پيش خود ، چيزى مى سازند .
در پى آن ، خداوند متعال ، اين آيه را فرو فرستاد : اى محمّد ! «و اگر پروردگار تو مى خواست ، همه آنان كه در زمين اند ، ايمان مى آوردند» ، امّا به شيوه وادار ساختن و از روى ناچارى در دنيا ، همان گونه كه در آخرت با مشاهده عذاب ، ايمان مى آورند ؛ ولى اگر با آنان چنين كنم ، استحقاق پاداش يا ستايش ندارند ؛ امّا من خواسته ام تا آنان از روى اختيار ، بدون ناچارى ، ايمان بياورند تا از سوى من ، استحقاق قربت ، كرامت و جاودانگى در بهشت جاويد را پيدا كنند .
