7 . تحمّل سال هاى طولانى و پرمشقّت زندان ، بدون ارتكاب كمترين جرمى ، ^۱
8 . پذيرش بار سنگين مسئوليت در حكومت فراعنه ، براى برپايى آيين توحيد . ^۲

8 . موسى عليه السلام

آشنايى با ابعاد ابتلائات موسى عليه السلام ، پيشوا و منجى بنى اسرائيل ، نيازمند توجّه به دو نكته است :
الف . قرآن كريم از هيچ قومى از اقوام پيشين، به اندازه بنى اسرائيل ، ياد نمى كند . بررسى زواياى متنوّع ، پيچيده و عجيب اين قوم در قرآن، آنان را به سان مجموعه اى از گونه هاى متنوّع رذايل اخلاقى و رفتارى، نشان مى دهد .
ب . حاكميت فرعون مصر و قبطيان كفركيش و ستمكار بر تمام امور و شئون بنى اسرائيل و نوع تعامل با آنان .
همين دو نكته مى تواند حجم و عمق ابتلائات موساى كليم را به صورت اجمالى نمايان سازد. برخى از اين ابتلائات، عبارت اند از :
1 . ابتلاى قومى و خانوادگى موسى به دوران پر بيم و فشار كشتار جنين ها و نوزادان ، ^۳
2 . مشاهده پيوسته مظلوميت ها و محروميت هاى قومش به دست فرعونيان و قِبطيان ، ^۴

ولايت الهى براى او مقدَّر گرديده ـ ، مورد محبّت سرشار پدر و مورد رَشك و آزار برادران قرار مى گيرد و خداوند، او را به اين محبّت و رشك، مى آزمايد و اين، سرآغازى براى ابتلائات بعدى يوسف مى شود . يوسف را به چاه مى افكنند و به عنوان برده در معرض فروش مى گذارند و پس از ساليان دراز بردگى ، تنها به جرم تقوا و پاك دامنى، سال ها به زندان مى افتد ؛ ليكن در سنّت تغييرناپذير الهى ، اين ابتلائات بزرگ، مقدّمه نعمت هاى بزرگ است و بدين سان، يوسف صدّيق و پاك دامن ، با روسفيدى و افتخار، از زندان بيرون مى آيد و عزيز مصر مى گردد ، تا اين قدرت و مكنت بسيار. زمينه اى براى نفى بت پرستى و رونق يافتن توحيد و اقامه ارزش هاى توحيدى گردد . از ابتلائات ياد شده يوسف عليه السلام در قرآن كريم ، مى توان موارد زير را برشمرد :
1 . متهم شدن به دزدى، ^۱
2 . حسادت و جفاى برادران و توطئه آنان براى قتل او ، ^۲
3 . جدايى از پدر و خاندان، ^۳
4 . تحمّل سال هاى بردگى ، ^۴
5 . مبارزه با نفس و وسوسه هاى شيطان و خواهش توأم با سماجت و فشار و آزار همسر عزيز مصر و ساير زنان درباريان ، ^۵
6 . تحمّل بهتان خيانت به ناموس عزيز مصر ، ^۶