2) ملاصالح اخبار رسیده در موهبی بودن معرفت را متواتر می‏داند. در پاسخ باید گفت: اولاً، درست است که این روایات در حد تواترند،^۱ اما معنای دیگری غیر از معنای مورد نظر اخباریان نیز بر این روایات قابل حمل است.

کلینی (ره) خود در شرح روایت «اعرفوا الله بالله» چنین برداشتی از روایت ندارد.‏ وی معتقد است معنای روایت این است که خداوند خالق اجسام و ارواح است. پس وقتی شباهت به اجسام و ارواح از او نفی شد، خداوند متعال به خودش شناخته می‏شود.^۲ صدوق نیز عین عبارت کلینی را می‏آورد.^۳

مرحوم فیض در معنای همین روایت می‏نویسد:

پس از آن که ثابت کردید اشیا رب و صانع دارند، به وجهی که به سوی خداوند دارند، نگاه کنید (تا از این راه خدا را بشناسید).^۴

ثانیاً، حتی اگر این روایات را بتوان بر معنای مورد نظر اخباریان حمل کرد، روایات مخالف آن نیز وجود دارد؛‏ چنان که از امام سجاد علیه السلام سؤال شد:

ای الاعمال افضل عند الله عز و جل؟ فقال: ما من عمل بعد معرفة الله _ جل و عز _ و معرفة رسوله _ صلی الله علیه و آله و سلم _ افضل من بغض الدنیا.^۵

علامه مجلسی نیز در ذیل همین روایت وجوهی را بر می‏شمارد که هیچ یک با معنای مورد نظر ملاصالح همخوانی ندارد.^۶

از طرف دیگر، علامه عباراتی دارد که جایگاه عقل را در معرفت تثبیت می‏نماید. وی در شرح «الحجه فیما بین العباد و بین الله العقل» می‌آورد:

شاید مراد این است که حجت میان عباد و خداوند در معرفت ذات و تصدیق به وجودش عقل است و سپس بعد از آن در سایر تکالیف حجت، پیامبر
صلی الله علیه و آله است.^۷