309
دانشنامه قرآن و حديث 14

اهل سنّت به چشم مى خورد .
گفتنى است فقيهان شيعه ، هر گونه گريه متعارفى را كه همراه با سخنِ موجب غضب خدا نباشد، مُجاز مى دانند و معتقدند كه اسلام ، محدوديتى براى اين واكنش طبيعى انسان ، وضع نكرده است .

ر . ك : الصحيح من سيرة النبىّ الأعظم صلى الله عليه و آله ، عاملى ج 6 ص 269 (المنع من البكاء على الميّت) ؛
حول البكاء على الميت ، خليفة عبيد الكلبانى العمانى ، بيروت : دار المحجّة البيضاء .


دانشنامه قرآن و حديث 14
308

گفتنى است چند روايت شاذ و مضطرب ۱ منسوب به عُمَر و ابو موسى اشعرى و ديگران كه مرده را به دليل گريستن يا نوحه گرى نزديكانش معذّب دانسته اند ، ۲ به وسيله برخى ديگر از صحابه و تابعين (مانند عايشه و ابن عبّاس و اسيد بن ابى اسيد)، رد شده ۳ و مخالف صريح آيه مكرّرِ «وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى»۴ شمرده شده اند.
همچنين نقلى ديگر ۵ كه به نهى پيامبر صلى الله عليه و آله از گريه كنندگان بر حمزه ، اشاره دارد ، به اين معناست كه گريه طولانى مدّت و چند شب و چند روز گريستن بر مرده ، نهى دارد و گرنه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله خود از گريه نكردن بر حمزه به گونه اى گله كرده و در گزارشى ديگر ، ۶ زنان گريان بر او را ستوده است .
بسيارى از فقيهان شيعه و اهل سنّت، بر اساس اين احاديث متعدّد ـ كه برخى از آنها حتّى در كتب اربعه شيعه و صحاح اهل سنّت آمده اند ـ ، به جواز گريه بر ميّت، فتوا داده اند ۷ و تنها در كيفيت و بلند كردن صدا به گريه، اختلاف نظرى ميان فقهيان

1.اضطراب حديث به دليل تعبير دوگانه نياحه و بكاست . در برخى متن ها «بُكاء» را و در برخى ديگر نقل ها ـ كه بيشتر هستند ـ «نياحه» بر ميّت را موجب عذاب مرده دانسته اند كه در صورت دوم ، مخالف نظر ما نيست .

2.ر . ك : مسند ابن حنبل : ج ۱ ص ۸۵ ح ۲۴۸ و ج ۷ ص ۲۵۴ ح ۲۰۱۳۰ ، صحيح البخارى : ج ۱ ص ۴۳۳ ح ۱۲۲۸ ـ ۱۲۳۰ و ... .

3.ر . ك : مسند ابن حنبل : ج ۹ ص ۳۲۰ ح ۲۴۳۵۶ و ج ۷ ص ۱۶۸ ح ۱۹۷۳۷ و صحيح البخارى : ج ۱ ص ۴۳۲ ح ۱۲۲۶ و ۱۲۲۷ و ج ۴ ص ۱۴۶۲ ح ۳۷۵۹ و صحيح مسلم : ج ۲ ص ۴۴۱ ح ۹۲۹ .

4.انعام : آيه ۱۶۴ ، اسراء : آيه ۱۵ .

5.ر . ك : ص ۲۹۱ ح ۳۱۸ .

6.ر . ك : ص ۲۹۱ ح ۳۱۷ .

7.ر . ك : الشرح الكبير، ابن قدامه : ج ۲ ص ۴۲۹ ، المحلّى، ابن حزم : ج ۵ ص ۱۴۶ ، كشف القناع، بهوتى : ج ۲ ص ۱۸۸ ، نيل الأوطار : ج ۴ ص ۱۵۹ ، فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلميّة و الإفتاء، احمد بن عبد الرزّاق دوش : ج ۹ ص ۱۵۶ ، معجم فقه السلف عترةً و صحابةً ، كتانى : ج۸ ص۱۳۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 14
    سایر پدیدآورندگان :
    افقي،رسول؛طباطبايي نژاد،سيد محمود؛کريميان،محمود؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 348482
صفحه از 623
پرینت  ارسال به