امكان تحصيل علم و پاسدارى از ارزش هاى اخلاقى و عملى، بيان نموده است :
لا تَسكُنِ الرُّستاقَ ؛ فَإِنَّ شُيوخَهُم جَهَلَةٌ ، و شُبّانَهُم عَرَمَةٌ ، و نِسوانَهُم كَشَفَةٌ ، وَالعالِمَ بَينَهُم كَالجيفَةِ بَينَ الكِلابِ . ¹
در روستا سكونت مگزين ؛ زيرا پيران آنان نادان اند ، و جوانانشان درنده خو ، و زنانشان بى حجاب ، و عالِم در ميان آنان ، چونان لاشه اى در ميان سگ هاست .
همچنين بر اساس آنچه در نهج البلاغة آمده ، امام على عليه السلام در تبيين علّت سفارش به سكونت در شهرهاى بزرگ مى فرمايد :
اُسكُنِ الأَمصارَ العِظامَ ، فَإِنَّها جِماعُ المُسلِمينَ ، وَ احذَر مَنازِلَ الغَفلَةِ وَ الجَفاءِ و قِلَّةَ الأَعوانِ عَلى طاعَةِ اللّهِ . ²
در شهرهاى بزرگ سكونت گزين ؛ زيرا اين شهرها محلّ گرد آمدن مسلمانان اند ، و از جايگاه هاى غفلت و درشت خويى و اندك بودن ياران در طاعت خدا (باديه ها و روستاها) دورى كن !
در حديثى ديگر ، علّت برترى شهرنشينى ، دسترس به نماز جمعه و جماعت، بيان شده است . ³
بر اين اساس ، نه احاديثى كه به شهرنشينى تشويق مى كنند ، مطلق اند و نه احاديثى كه روستانشينى را نكوهش كرده اند ؛ بلكه هر دو دسته ، مشروط به امكان يا عدم امكان دسترس به ارزش هاى علمى ، اخلاقى عملى اند. از اين رو در زمانى كه پاسدارى از ارزش ها در شهر ممكن نيست ، سكونت در روستا سفارش شده است . در حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است :
سَيَكونُ بَعدى فِتَنٌ شِدادٌ ، خَيرُ النّاسِ فيها مُسلِموا أهلِ البَوادى ، الَّذينَ لا يَندَونَ

(خصوصا در شهرهاى بزرگ) تشويق شده اند و از سوى ديگر ، سكونت در روستا ، به شدّت، نكوهش شده است . در اين باره ، دو نكته قابل بررسى است :

الف ـ ارزيابى سند احاديث

احاديثى كه سكونت در روستا را نكوهش كرده اند ، عموما از نظر سندى ، ناتمام اند . بنا بر اين ، در صورتى كه قرينه اى بر صدور آنها وجود نداشته باشد ، نمى توان آنها را به اهل بيت عليهم السلام نسبت داد .

ب ـ معيار ارزش محلّ سكونت

با تأمّل در آنچه در احاديث به عنوان حكمت و علّت تشويق به شهرنشينى و نهى از سكونت در روستا آمده ، روشن مى شود كه معيار ارزيابى محلّ سكونت ، صرفاً «شهر» و يا «روستا» بودن و يا بزرگى و كوچكى تجمّع انسانىِ انتخاب شده براى زندگى نيست ؛ بلكه ميزان ، امكان دسترس به ارزش هاى علمى ، اخلاقى و عملى است .
قرآن كريم ، عرب هاى باديه نشين را به دليل فاصله داشتن از ارزش هاى علمى ، اخلاقى و عملى ، نكوهش كرده است :
«الْأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَ نِفَاقًا وَ أَجْدَرُ أَلَّا يَعْلَمُواْ حُدُودَ مَآ أَنزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ .^۱
باديه نشينان عرب ، در كفر و نفاق [از ديگران] سخت ترند و به اين كه حدود آنچه را خدا بر فرستاده اش نازل كرده ، ندانند ، سزاوارترند . و البته خداوند ، داناى حكيم است» .
پيامبر صلى الله عليه و آله نيز خطاب به امام على عليه السلام ، علّت نهى از سكونت در روستا را ، عدم