احاديث ياد شده مى تواند مبناى سياست برنامه ريزى جهت ساختن مراكز تفريحى و ورزشى در شهرسازى اسلامى باشد . البتّه بايد توجّه داشت كه در اسلام ، تفريح و ورزشِ هدفمند و مشروع ، مطلوب و پسنديده است ^۱ كه اين نكته بايد در برنامه ريزى مراكز ياد شده ، مورد توجّه قرار گيرد .

ك ـ رعايت مصالح شهروندان

آنچه در پى عنوان «اصول سياست هاى شهرسازى» آمد و بِدان اشاره شد ، تنها بخشى از اصول و ضوابط شهرسازى است كه با الهام از قرآن و احاديث اهل بيت عليهم السلام عجالتا قابل ارائه است ، و بى ترديد ، ضوابط شهرسازى ، فراتر از آن است كه در اين مقال ، فرصت پرداختن به آنها باشد. به طور كلّى در نظام اسلامى ، رعايت مصالح و منافع عمومى ، يك اصل است و بر اين اساس ، آنچه به سود عموم شهروندان است ، بايد در سياست ها و برنامه ريزى ها در نظر گرفته شود و از آنچه به زيان آنهاست ، مانند : از بين بردن فضاى سبز ، قطع درخت ، آلوده ساختن محيط زيست ، شكار بى رويّه حيوانات ، سدّ معبر ، تجاوز به راه ها و فضاهاى عمومى ، و باز كردن پنجره در حريم خانه ديگران ، ^۲ جلوگيرى به عمل آيد .

پنج . وظيفه شهروندان در آبادانى سرزمين خود و پاسدارى از آن

هر چند پاسدارى از سرزمين هاى اسلامى و آبادانى آنها ، در اصل ، وظيفه حكومت و دولت است ، ليكن بى ترديد ، دولت بدون همكارى مردم نمى تواند وظيفه خود را به خوبى انجام دهد . از اين رو ، احاديث اسلامى ، مردم را به علاقه مندى به شهر و

هر كس در كنار راه ، سرپناهى براى ره گذران بسازد ، خداوند در روز قيامت ، او را سوار بر اشتر نژاده اى از مرواريد ، به محشر مى آوَرَد ، در حالى كه رخسارش براى بهشتيان نورافشانى مى كند .
گفتنى است كه اين اقدام در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله ، با توجّه به مشكلاتى كه براى مسافران و ره گذران پيش مى آمد، از اهمّيت ويژه اى برخوردار بود، هر چند در شرايط كنونى نيز داراى اهمّيت است و هم اكنون در برخى از كشورهاى پيشرفته ، اين سياست ، اجرا مى گردد .

ى ـ مراكز تفريحى و ورزشى

در احاديث اسلامى ، توصيه شده كه شخص مؤمن ، علاوه بر برنامه هايى كه براى تحصيل علم ، تأمين معاش ، و ارتباط با خدا بايد داشته باشد ، براى تفريح و استراحت روحىِ خود نيز برنامه ريزى كند و بخشى از اوقات خود را به اين امر اختصاص دهد. ^۱
در سيره برخى از امامان عليهم السلام گزارش شده كه آنان نيز گاه براى تفريح از شهر خارج مى شدند . در حديثى به نقل از ابراهيم بن ابى محمود آمده كه :
امام رضا عليه السلام به ما (جمعى از حاضران) فرمود : «كدام خورش ، شايسته تر است ؟».
يكى گفت : گوشت . ديگرى گفت : روغن زيتون. شخص ديگرى گفت : ماست .
امام فرمود : «هيچ يك ؛ بلكه نمك! ما براى تفريح به اطراف شهر رفته بوديم . خادم ها ، فراموش كرده بودند كه نمك را همراه خود بياورند . گوسفند فَربهى را ذبح كردند؛ ولى چون نمك نبود، نتوانستيم از چيزى استفاده كنيم تا اين كه بر گشتيم» .^۲