بنا بر اين ، ستايش از يك شهر و يا نكوهش آن در احاديث ، مطلق (يعنى: هميشگى و بدون قيد و شرط) نيست؛ بلكه مرتبط با انسان هايى است كه در آن زندگى مى كنند . از اين رو مى بينيم برخى از روايات ، مصر ، شام يا كوفه را نكوهش مى كنند و برخى روايات ديگر ، از آنها ستايش مى نمايند. ^۱ اين گونه روايات ، با هم تعارض ندارند ؛ بلكه هر يك از آنها ناظر به دوران خاصى از تاريخ اين سرزمين هاست .

ديار خود ، همكارى با حكومت اسلامى در پاسدارى از آن ، رعايت پاكيزگى آن ، خدمت رسانى به همگان ، آبادانى و اصلاح راه ها ، ايجاد فضاى سبز ، ساختن مسجد ، ساختن سرپناه براى ره گذران ، ايجاد آتش نشانى ها ، پذيرايى از مسافران ، و دعا براى همشهريان خود، تشويق كرده اند . ^۱

شش . شهرهاى ستايش شده و نكوهش شده

در فصل ششمِ اين بخش ، شمارى از شهرها مانند : مكّه ، مدينه ، كوفه و قم ، مورد ستايش قرار گرفته اند و در فصل هفتم ، شهرهايى مانند : مصر ، بصره و اصفهان ، نكوهش شده اند كه در اين باره ، دو نكته قابل توجّه است :
نكته اوّل : بيشتر احاديثى كه در مدح و يا نكوهش شهرهاى مختلف وارد شده اند ، از نظر سند ، ناتمام اند . از اين رو ، نسبت دادن آنها به اهل بيت عليهم السلام بدون قرينه اى كه بر صحّت انتساب دلالت داشته باشد ، صحيح نيست .
نكته دوم : خوبى و يا بدى مكان ها ، مانند زمان ها ، ذاتىِ آنها نيست؛ بلكه به مناسبت پيوند آنها با رويدادهايى است كه در آنها پديد مى آيد و يا انسان هايى كه در آنها زندگى مى كنند . شيخ صدوق از ريّان بن صلت ، نقل كرده كه امام رضا عليه السلام اين ابيات را از عبدا المطلّب براى ما خواند :

يَعيبُ الناسُ كُلُّهُمُ زَماناو ما لِزَمانِنا عَيبٌ سِوانا
نَعيبُ زَمانَنا وَ العَيبُ فيناولو نَطَقَ الزَّمانُ بِنا هَجانا .^۲
مردم، همه از زمان خود ، عيب كنندعيبى نبُوَد زمانه را جز خودِ ما
ما عيب زمان كنيم و عيب ، از خودِ ماستگر نطق كند زمانه ، هجوش بر ماست .^۳