از توانايى خود استفاده كند؛ بلكه با عنايت به آفات سخن ، بايد كمتر بگويد و تا ضرورت ايجاب نكرده است ، نگويد :
إن كانَ فِى الكَلامِ البَلاغَةُ فَفِى الصَّمتِ السَّلامَةُ مِنَ العِثارِ .۱
اگر در كلامْ شيوايى هست ، در سكوت ، رهيدن از لغزش هاست .
2 . بهتر از بلاغت
نكته دوم ، اين كه همه جا سخن ، كاربرد ندارد؛ بلكه گاهى سكوت ، بيش از كلام ، نافذ است :
أحمَدُ مِنَ البَلاغَةِ الصَّمتُ حينَ لا يَنبَغِى الكَلامُ .۲
ستوده تر از شيوايى ، سكوت در جايى است كه گفتن ، شايسته نيست .
3 . پندآموزتر از واعظ بليغ
نكته سوم ، آن كه گاه تأمّل در صحنه هاى عبرت آموز ، از شنيدن سخن هر سخنور توانايى ، براى انسان، آموزنده تر است .
لِيَعِظَكُم هُدُوّى و خُفوتُ إطراقى ، و سُكونُ أطرافى ، فَإِنَّهُ أوعَظُ لَكُم مِنَ النّاطِقِ البَليغِ .۳
اين آرام گرفتنم و ديده فرو بستنم و از حركت افتادن اعضايم ، شما را اندرز دهد ، كه اين، براى شما اندرزگوتر از هر گوينده سخنور است .
بر اين اساس ، سخنور حكيم ، كسى است كه همه جا از توانمندى زبانى خود ، بهره نگيرد؛ بلكه به مقتضاى حكمت ، از ديگر روش ها نيز در جهت انتقال پيام هاى مورد نظر خويش استفاده نمايد .
