بطائنی _ که از سران واقفه به شمار میآمد _ پیش از وقف، یکی از احادیث امامت امام رضا علیه السلام را گزارش کرده بود. ۱
امام رضا علیه السلام نیز با تفکّر و ادعای واقفه به مبارزه برخاست. آن حضرت با صراحت اعلام نمود که به زودی فرزندی به دنیا خواهد آورد. پس از اعلام امام رضا علیه السلام ، امام جواد علیه السلام به دنیا آمد.۲ آن حضرت با کنار گذاشتن تقیه بارها و به صراحت، خود را امام پس از امام کاظم علیه السلام معرفی کرد و بارها با سران واقفه بر سر امامت مناظره کرد.۳
پس از تلاش و روشنگری امام رضا علیه السلام اشخاصی همچون احمد بن محمد بن ابی نصر،۴ حسن بن علی بن وشاء،۵ عبد الله بن مغیره۶ و دیگران از اعتقاد وقف روی برگرداندند و امامت امام رضا علیه السلام را پذیرفتند. عده‌ای دیگری از سران وقف نیز پیش از مرگ از کرده خود پشیمان شدند و وصیت کردند اموال متعلق به جایگاه امامت را به امام رضا علیه السلام برسانند.۷
ملقب شدن امام کاظم علیه السلام به لقب قائم در زمان حیات آن حضرت نیز مطرح بود و باعث شد حسن بن حسن از امام کاظم علیه السلام معنای آن را بپرسد. امام کاظم علیه السلام در جواب فرمودند:
تمام ائمه در زمان خود قائم به امر امامت هستند تا این امانت را به امام پس از خود بسپارند. و جانشین من فرزندم علی است.۸
در نتیجه مبارزات امام رضا با ادعاهای واقفه، پس از مدت کوتاهی اندیشه وقف از میان رفت و به تاریخ پیوست؛ اما این جریان انحرافی توانست در همان مدت کوتاه حیات خود رخنهای در میان شیعیان به وجود آورد و گروهی از شیعیان را از خاندان
1.. ر.ک: کمال الدین، ص۲۵۸، ح۳.
2.. ر.ک: الکافی، ج۱، ص۳۲۱، ح۷ و ص۳۵۴، ح۱۱؛ الارشاد، ج۲، ص۲۷۷.
3.. ر.ک: رجال الکشی، ج۲، ص۷۲۷ و ص۷۷۴، ش۹۰۴ و ص۷۷۱، ش۸۹۹ و ص۷۶۳، ش۸۸۳.
4.. ر.ک: قرب الاسناد، ص۳۴۹، ح۱۲۶۰؛ الغیبة للطوسی، ص۷۱، ح۷۶.
5.. ر.ک: الکافی، ج۱، ص۳۵۴، ح۱۲؛ الغیبة للطوسی، ص۷۲، ح۷۷.
6.. ر.ک: عیون اخبار الرضا علیه السلام ، ج۲، ص۲۱۹، ح۳۱.
7.. ر.ک: الغیبة للطوسی، ص۶۶، ح۶۹.
8.. ر.ک: همان، ص۴۰، ح۲۰.
