3. تعیین امام سابق: بر اساس گزارش‌های روایی، امامت منصبی الهی است و امام بر اساس شایستگیهایی که دارد، از سوی خداوند انتخاب شده و توسط پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیه السلام به مردم معرفی میشود. بنا بر این، یکی از وظایف مهم پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیه السلام معرفی جانشین منتخب از سوی خداوند است.
گزارش‌های تاریخی و روایی نشان میدهد که تلاش دامنه‌داری از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله برای شناساندن امامت امام علی علیه السلام صورت گرفته است.۱ پس از رحلت پیامبر نیز امامان علیهم السلام با تمام سختگیریهای حکومت از هر موقعیت مناسبی برای معرفی امام جانشین، بهره گرفته‌اند. بنا بر این، پیروان آنان باید پس از شهادت امام حاضر، بر اساس وصیت امام سابق، به امامت امام جانشین روی آورند.۲
4. فرزند ارشد امام بودن: بر اساس حدیثی از امام صادق علیه السلام امامت در فرزند بزرگ‌تر امام سابق استقرار پیدا میکند. عبارت روایت چنین است:
إنّ الامر فی الكبیر ما لم تكن فیه عاهة؛۳
امامت در فرزند بزرگ‌تر است تا وقتی که در او آفتی نباشد.
تقدم فرزند ارشد، هماهنگ با عرف و عادت مردم است؛ زیرا توده مردم برای فرزند بزرگ‌تر فضیلت بیشتری قایل است و او را سزاوار تقدم میداند. امام صادق علیه السلام در حدیث یاد شده فرزند بزرگ‌تر امام بودن را به قید «عدم عاهة» مقید کرده است. برای فهم درست مقصود، لازم است این قید مورد بررسی قرار گیرد.
1.. ر.ک: دانشنامه امیر المؤمنین، ج۱، ص۵۶۶ _ ص۶۳۴؛ ج ۲، ص۱۶ _ ۴۴۸.
2.. ر.ک: الکافی، ج۱، ص۲۸۴، ح۳؛ علل الشرایع، ص۲۵۴، ح۹؛ الخصال، ص۲۰۰، ح۱۲ و ص۴۲۸، ح۵.
3.. الکافی، ج۱، ص۲۸۵، ح۶.
