۲. روی عن النبی صلی الله علیه و آله انه قال: «رحِم اللهُ امرءً سمِع مقالَتی فلَم یزِد فیه، فرُبَّ حاملِ فقهٍ لیسَ بفقیهٍ».۱
۳. عن أبی عبد الله علیه السلام قال : «القلبُ یتّكِلُ علی الكتابةِ».
۴. عن أبی بصیر قال: سمعت أبا عبدالله علیه السلام یقول: «اُكتُبوا فإنّكم لاتَحفَظون حتی تَكتُبوا».
۵. قال أبو عبد الله علیه السلام : «احتَفِظوا بكُتُبِكم فإنّكُم سوفَ تَحتاجونَ إلَیها».
۶. عن المفضل بن عمر، قال: «قال لی أبو عبد الله علیه السلام: اُكتُب و بثَّ علمَك فی إخوانِك، فإن متَّ فأورث كتبَك بنیك، فإنه یأتی علی الناسِ زمانٌ هرجٌ لایَأنَسون فیه الا بكُتُبِهم».
۷. عن محمد بن مسلم قال: قلت لأبی عبد الله علیه السلام : «أسمعُ الحدیثَ منك فأزیدُ و أنقصُ؟ قال : إن كنت تریدُ مَعانیه فلا بَأسَ».
۸. عن داود بن فرقد قال : قلت لأبی عبد الله علیه السلام : إنی أسمع الكلام منك، فأرید أن أرویه كما سمعته منك فلا یجیئ. قال : «فتعمد ذلك»؟ قلت: لا، فقال: «ترید المعانی»؟ قلت : نعم، قال : «فلا بأس».۲
۹. عن ابن مختار أو غیره رفعه قال: «قلت لأبی عبد الله علیه السلام : أسمع الحدیث منك فلعلّی لا أرویه كما سمعته، فقال: «إن أصبت فیه فلا بأس، إنما هو بمنزلة: تعال، و هلمّ، و اقعد، و اجلس».۳
اندیشمندان شیعه از روایات موجود در موضوع نقل به معنا اصل جواز آن و ارجحیت نقل به الفاظ۴ را برداشت کرده و شرایطی را برای نقل به معنا ذکر کردهاند. علاوه بر روایات، ادله دیگری نیز بر جواز نقل به معنا ارائه شده است؛ از آن جمله می‌توان به بنای عقلا،۵ لزوم اختلال نظام در صورت عدم جواز آن،۶ حکمت جعل الفاظ۷ و اجماع اشاره کرد.۸
1.. کنز العمال، ج۱۰، ص۲۲۸.
2.الکافی، ج۱، ص۵۱و۵۲.
3.بحار الأنوار، ج۲، ص۱۶۱.
4.. الوافی، ج۲، ص۱۱۳.
5.قوانین الاصول، ص۴۷۹.
6.. همان، ۴۷۹.
7.شرح اصول کافی، ج۲، ص۲۱۳؛ مقصود اصلی از لفظ معنا است و لفظ برای این جعل نشده است که بر ذات آن جمود شود، بلکه برای این است که معنایی را انتقال بدهد. از این رو، اگر معنای مقصود از راه همان لفظ گفته شده یا راه دیگری منتقل شود، جایز خواهد بود.
8.برای آشنایی با ادله جواز می‌توانید به منبع زیر رجوع کنید: کتاب البیع، الملحق، کوه کمره‌ای، ص۴۵۳.
