461
دانشنامه قرآن و حديث 13

۱۲۹.امام على عليه السلام :نداشتن بينايى ، آسان تر از نداشتن بصيرت است .

۱۳۰.امام على عليه السلام :كورى چشم ، بهتر از كورى بصيرت است .

7 / 2

نكوهشِ شخصِ بى بصيرت

۱۳۱.امام على عليه السلامـ از نامه ايشان به قُثَم بن عبّاس ، كارگزارش در مكّه ـ :امّا بعد ، جاسوس من در مغرب (شام) ، به من نوشته و اطّلاع داده است كه مردمانى از شاميان كوردل كه گوش هايشان كَر و چشم هايشان ، كور است ، سوى حج ، گسيل شده اند ؛ مردمانى كه حق را با باطل مى آميزند و از مخلوق ، به بهاى نافرمانى از خالق ، فرمان مى برند و دنيا را به وسيله دين مى دوشند [و آن را ابزار رسيدن به دنيا قرار داده اند] و آخرت را ـ كه از آنِ نيكان پرهيزگار است ـ ، به دنياى گذرا مى فروشند ، در حالى كه به خير ، دست نمى يابد ، مگر آن كه به كارَش بندد ، و به كيفر بدى نمى رسد ، مگر كسى كه آن را به جاى آورَد . پس بر آنچه در دست توست (حكومت مكّه) ، ايستادگى كن ، همچون ايستادن شخص قاطع و باصلابت و خيرخواه خردمندى كه پيرو فرمان رواى خويش و فرمان بُردار پيشواى خويش است . و مبادا كارى كنى كه به عذرخواهى بينجامد ! نه هنگام نعمت ها ، سرمست شو ، و نه در هنگام سختى ها ، سست [و دل سرد] . بدرود !

۱۳۲.امام على عليه السلامـ در سخنانش در نكوهش كوفيان ـ :اى كوفيان! من به سه خصلت [كه در شما هست] و دو خصلت [كه در شما نيست] ، گرفتار آمده ام : گوش داريد ؛ امّا كَريد ، و زبان داريد ؛ امّا لاليد ، و چشم داريد ؛ امّا كوريد .
[و امّا آن دو خصلتى كه نداريد :] نه هنگام رويارويى با دشمن ، آزادگانى
پاكبازيد ، و نه به گاه سختى ، برادرانى مورد اعتماد .


دانشنامه قرآن و حديث 13
460

۱۲۹.عنه عليه السلام :فَقدُ البَصَرِ أهوَنُ مِن فِقدانِ البَصيرَةِ . ۱

۱۳۰.عنه عليه السلام :ذَهابُ البَصَرِ خَيرٌ مِن عَمَى البَصيرَةِ . ۲

7 / 2

ذَمُّ فاقِدِ البَصيرَةِ

۱۳۱.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كِتابٍ لَهُ إلى قُثَمِ بنِ العَبّاسِ وهُوَ عامِلُهُ عَلى مَكَّةَ ـ :أمّا بَعدُ ، فَإِنَّ عَيني ۳ ـ بِالمَغرِبِ ـ كَتَبَ إلَيَّ يُعلِمُني أنَّهُ وُجِّهَ إلَى المَوسِمِ اُناسٌ مِن أهلِ الشّامِ العُميِ القُلوبِ ، الصُّمِّ الأَسماعِ ، الكُمهِ ۴ الأَبصارِ ، الَّذينَ يَلبِسونَ الحَقَّ بِالباطِلِ ، ويُطيعونَ المَخلوقَ في مَعصِيَةِ الخالِقِ ، ويَحتَلِبونَ الدُّنيا دَرَّها ۵ بِالدّينِ ، ويَشتَرونَ عاجِلَها بِآجِلِ الأَبرارِ المُتَّقينَ ؛ ولَن يَفوزَ بِالخَيرِ إلّا عامِلُهُ ، ولا يُجزى جَزاءَ الشَّرِّ إلّا فاعِلُهُ . فَأَقِم عَلى ما في يَدَيكَ قِيامَ الحازِمِ الصَّليبِ ، وَالنّاصِحِ اللَّبيبِ ، التّابِعِ لِسُلطانِهِ ، المُطيعِ لِاءِمامِهِ . وإيّاكَ وما يُعتَذَرُ مِنهُ ، ولا تَكُن عِندَ النَّعماءِ بَطِراً ۶ ، ولا عِندَ البَأساءِ فَشِلاً ، وَالسَّلامُ . ۷

۱۳۲.عنه عليه السلامـ في خُطبَةٍ لَهُ يَذُمُّ فيها أهلَ الكوفَةِ ـ :يا أهلَ الكوفَةِ ، مُنيتُ مِنكُم بِثَلاثٍ وَاثنَتَينِ : صُمٌّ ذَوُو أسماعٍ ، وبُكمٌ ذَوُو كَلامٍ ، وعُميٌ ذَوُو أبصارٍ ، لا أحرارُ صِدقٍ عِندَ اللِّقاءِ ، ولا إخوانُ ثِقَةٍ عِندَ البَلاءِ . ۸

1.غرر الحكم : ج۴ ص ۴۱۳ ح ۶۵۳۶ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۳۵۸ ح ۶۰۷۱ .

2.غرر الحكم : ج ۴ ص ۳۲ ح ۵۱۸۲ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۵۶ ح ۴۷۳۳ .

3.العَين : الجاسوسُ (النهاية : ج ۳ ص ۳۳۱ «عين») .

4.الكَمَهُ : العَمى (النهاية : ج ۴ ص ۲۰۱ «كمه») .

5.الدَرُّ : اللَّبَنُ (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۵۸۷ «درر») .

6.البَطَرُ : الطغيان عند النعمة ( مجمع البحرين : ج ۱ ص ۱۶۰ « بطر ») .

7.نهج البلاغة : الكتاب ۳۳ ، الغارات : ج ۲ ص ۵۰۹ عن قثم بن العباس نحوه وفيه : «البكم الأبصار» بدل «الكمه الأبصار» ، بحار الأنوار : ج ۳۳ ص ۴۹۱ ح ۶۹۷ .

8.نهج البلاغة : الخطبة ۹۷ ، الإرشاد : ج ۱ ص ۲۸۲ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۱۴ ح ۸۹ وفيهما : «ذَوو ألسن ، لا إخوان صدق» بدل «ذَوو كلام ، لا أحرار صدق» ، بحار الأنوار : ج ۳۴ ص ۸۱ ح ۹۳۸ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 13
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛تقديري،محمّد؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 186285
صفحه از 576
پرینت  ارسال به