489
دانشنامه قرآن و حديث 13

بدين سان ، اين خصلت ، مذموم شمرده و محكوم گرديده است و اجتناب از آن ، لازم و تلاش براى مبارزه با آن و اصلاح ذات البَين ، مورد تأكيد قرار گرفته است . ۱
اين متون ، در كنار متونى كه مبادى اين بيمارى اجتماعى ۲ و آثار ۳ و راه درمان ۴ آن را نشان داده اند ، به روشنى ، بيانگر اين حقيقت اند كه اسلام ، دين اُلفت ، محبّت ، صلح و هم زيستى مسالمت آميز است . متونى كه ذيل عنوان «محبّت» خواهد آمد ، نيز اين واقعيت را مورد تأكيد قرار مى دهند .

خطر بيمارى بغض

همان طور كه اشاره شد ، بيمارى بغض ، از بيمارى هاى خطرناكى است كه زندگى مادّى و معنوى ، فردى و اجتماعى ، و دنيوى و اُخروى انسان را تهديد مى كند . كمترين ضرر اين بيمارى ، آن است كه زندگى را تلخ و جهان را بر انسان ، تنگ مى نمايد :
ضاقَتِ الدُّنيا عَلَى المُتَباغِضينَ .۵
دنيا بر كينه ورزان ، تنگ مى شود .
بدين جهت ، در اسلام ، كارهايى كه موجب بر ملا شدن عيوب پنهانى ديگران و نفرت از آنها مى گردد ، نكوهيده است ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده :
منَ تَتَبَّعَ خَفِيّاتِ العُيوبِ حَرَمَهُ اللّهُ مَوَدّاتِ القُلوبِ .۶

1.ر.ك : ص ۵۰۱ (فصل يكم : دشمنى با يكديگر و آشتى دادن دو دشمن) .

2.ر . ك : همين دانش نامه : ج ۱۴ ص ۹ (فصل سوم : خاستگاه هاى كينه) .

3.ر . ك : همين دانش نامه : ج ۱۴ ص ۳۱ (فصل چهارم : آثار كين ورزى) .

4.ر . ك : همين دانش نامه : ج ۱۴ ص ۳۷ (فصل پنجم : درمان كينه).

5.ر . ك : همين دانش نامه : ج ۱۴ ص ۳۰ ح ۹۲ .

6.غرر الحكم : ج ۵ ص ۳۷۱ ح ۸۸۰۰ .


دانشنامه قرآن و حديث 13
488

اين نكته نيز قابل توجّه است كه واژه هايى مانند : «شنآن» ، ۱ «أضغان» ، ۲ «مَقْت» ، ۳ «غِلّ» ، ۴ «قلى» ، ۵ «حادّ» ، ۶ «يُحادّ» ۷ و «يُحادّون» ۸ نيز ـ كه مفاهيمى نزديك به مفهوم «بغض» دارند ـ ، در قرآن كريم به كار رفته اند .
با تأمّل در آيات و رواياتى كه در اين بخش آمده ، چند نكته در باره خصلت «بغض» ، قابل توجّه است :

دين محبّت

بر پايه متون دينى اى كه در اين بخش خواهد آمد ، خصلت «بُغض» ، بيمارى خطرناكى است ، ضدّ دين ، كه دامنگير امّت هاى پيشين بوده و امّت اسلامى را نيز تهديد مى نمايد :
دَبَّ إلَيكُم داءُ الاُمَمِ قَبلَكُم ؛ البَغضاءُ وَ الحَسَدُ ، وَ البَغضاءُ هِىَ الحالِقَةُ . لَيسَ حالِقَةَ الشَّعرِ لكِن حالِقَةَ الدّينِ .۹
بيمارى امّت هاى پيشين ، به شما سرايت كرده است : كينه و حسادت . كينه ، زُداينده است ، نه زُداينده مو ؛ بلكه زُداينده (/ ريشه كن كننده) دين .
كسانى كه به اين بيمارى مبتلا هستند ، بدترينِ انسان ها شمرده شده اند ۱۰ و

1.مائده : آيه ۲ و ۸ .

2.محمّد : آيه ۲۹ و ۳۷ .

3.نساء : آيه ۲۲ ، فاطر : آيه ۳۹ ، غافر : آيه ۱۰ و ۳۵ ، صف : آيه ۳ .

4.اعراف : آيه ۴۳ ، حجر : آيه ۴۷ ، حشر : آيه ۱۰ .

5.شعرا : آيه ۱۶۸ ، ضحى : آيه ۳ .

6.مجادله : آيه ۲۲ .

7.توبه : آيه ۶۳ .

8.مجادله : آيه ۵ و ۲۰ .

9.ر.ك : ص ۵۰۶ ح ۱۲ .

10.ر.ك : ص ۵۰۵ (نكوهش كسى كه مردم را دشمن بدارد و مردم ، او را) .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 13
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛تقديري،محمّد؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 186269
صفحه از 576
پرینت  ارسال به