113
دانشنامه قرآن و حديث 12

۳۴.امام باقر عليه السلام :خداوند عز و جل جمعى از آفريدگانش را آفريد و آنها را حجّت بر [ ديگر ]آفريدگانش قرار داد. پس آنان ، اَوتادِ (ميخ هاى) زمينِ او و بر پا دارندگان امور او و برگزيدگانِ در علم او هستند . پيش از آن كه چيزى را بيافريند، آنان را گزينش كرد و سايه وار ، در سمت راست عرش خويش ، قرارشان داد.

۳۵.امام صادق عليه السلام :اوتاد (ميخ هاى) زمين و پرچمداران دين ، چهار نفرند: محمّد بن مسلم، بُرَيد بن معاويه، ليث بن بَختَرى مرادى و زُرارة بن اَعيَن .

2 / 2

ويژگى هاى اوتاد

۳۶.امام على عليه السلامـ در يادكرد حديث معراج پيامبر صلى الله عليه و آله ـ :خداوند متعال فرمود : «... اى احمد! آيا مى دانى به چه چيز ، تو را بر ديگر پيامبران ، برترى دادم؟» .
[پيامبر صلى الله عليه و آله ] گفت : بار خدايا ، نه !
فرمود: «به سبب يقين، خوى نيك، بخشندگى و مهربانى با مردمان. همچنين اند اَوتاد. آنها اوتاد (ميخ هاى زمين) نيستند ، مگر به سبب داشتن اين صفات».

۳۷.امام على عليه السلام :اى بندگان خدا! از محبوب ترينِ بندگان خدا در نزد او ، بنده اى است كه خداوند ، او را در برابر نفسش يارى كرده است. در نتيجه ، آن بنده ، اندوه را جامه زيرين خويش قرار داده است و ترس [از خدا و عذاب الهى] را جامه رويين خود . چراغ هدايت ، در دل او افروخته گشته است و وسائل پذيرايى را براى روزى كه ميهمانش مى شود (پس از مرگ و روز قيامت) ، آماده ساخته است . دور را در نظر خويش ، نزديك، و سخت را آسان نموده است.
نگريست و ديد، و [خدا و قيامت را] ياد كرد و [بر عمل و تلاش خود] افزود، و از چشمه شيرين و گوارايى كه آبشخورهايش براى او هموار شده است ، نوشيد و سير نوشيد، و راه هموارى را پوييد.
جامه خواهش ها را [از تن نفس خويش] بركَنْده است و از هر آرمانى تهى گشته است ، مگر يك آرمان كه خود را منحصر در آن كرده است. بدين سبب، از كورى [باطنى] و مشاركت با هوسرانان ، بيرون آمده است و خود، از كليدهاى درهاى هدايت و قفل هاى درياى هلاكت گشته است.
مسير خويش را ديده است و راه خود را پيموده است و نشانه هاى راهش را شناخته است و سختى ها و خطرهاى آن را درنورديده است و به محكم ترين حلقه ها و استوارترين ريسمان ها ، چنگ آويخته است. پس يقينى به روشنىِ پرتو خورشيد دارد. براى [ خداوند ] سبحان، خويشتن را در بالاترين جايگاه نهاد: سيراب كردن هر تشنه[ ى معرفت] كه بر او وارد مى شود، و باز گرداندن هر شاخه اى به ريشه اش. ۱
چراغ تاريكى هاست، زُداينده كورى ها ، كليد مُبهمات، برطرف كننده معضلات، و راه نماى در بيابان هاست . [به موقع ]مى گويد و مى فهمانَد ، [و به موقع] خاموشى مى گزيند و سالم مى مانَد . براى خدا ، اخلاص ورزيده است و خدا هم او را خالص گردانيده [و براى خود ، برگزيده] است. پس چنين كسى ، از معدن هاى دين خدا و [ از ] اوتاد زمين اوست .

1.. يعنى اين صلاحيت را يافته كه در مسند هدايت خلق ، اِفتا و پاسخ دادن به شبهات بنشيند و مرجع فكرى ، دينى و علمىِ مردم شود.


دانشنامه قرآن و حديث 12
112

۳۴.عنه عليه السلام :إنَّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ خَلَقَ خَلقا مِن خَلقِهِ فَجَعَلَهُم حُجَجا عَلى خَلقِهِ ، فَهُم أوتادٌ في أرضِهِ ، قُوّامٌ بِأَمرِهِ ، نُجَباءُ في عِلمِهِ ، اصطَفاهُم قَبلَ خَلقِهِ أظِلَّةً ۱
عَن يَمينِ عَرشِهِ . ۲

۳۵.الإمام الصادق عليه السلام :أوتادُ الأَرضِ ، وأعلامُ الدّينِ أربَعَةٌ : مُحَمَّدُ بنُ مُسلِمٍ ، وبُرَيدُ بنُ مُعاوِيَةَ ، ولَيثُ بنُ البَختَرِيِّ المُرادِيُّ ، وزُرارَةُ . ۳

2 / 2

خَصائِصُ الأَوتادِ

۳۶.الإمام عليّ عليه السلامـ في ذِكرِ حَديثِ مِعراجِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ـ :قالَ اللّهُ تَعالى ... يا أحمَدُ ، هَل تَدري لِأَيِّ شَيءٍ فَضَّلتُكَ عَلى سائِرِ الأَنبِياءِ؟ قالَ [النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله ] : اللّهُمَّ لا! قالَ : بِاليَقينِ ، وحُسنِ الخُلُقِ ، وسَخاوَةِ النَّفسِ ، ورَحمَةٍ بِالخَلقِ ، وكَذلِكَ أوتادُ الأَرضِ ؛ لَم يَكونوا أوتادا إلّا بِهذا . ۴

۳۷.عنه عليه السلام :عِبادَ اللّهِ ، إنَّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّهِ إلَيهِ عَبدا أعانَهُ اللّهُ عَلى نَفسِهِ ، فَاستَشعَرَ الحُزنَ ، وتَجَلبَبَ الخَوفَ ، فَزَهَرَ مِصباحُ الهُدى في قَلبِهِ ، وأعَدَّ القِرى لِيَومِهِ النّازِلِ بِهِ ، فَقَرَّبَ عَلى نَفسِهِ البَعيدَ ، وهَوَّنَ الشَّديدَ .
نَظَرَ فَأَبصَرَ ، وذَكَرَ فَاستَكثَرَ ، وَارتَوى مِن عَذبٍ فُراتٍ سُهِّلَت لَهُ مَوارِدُهُ ، فَشَرِبَ نَهَلاً ۵ ، وسَلَكَ سَبيلاً جَدَدا . ۶
قَد خَلَعَ سَرابيلَ الشَّهَواتِ ، وتَخَلّى مِنَ الهُمومِ ، إلّا هَمّا واحِدا انفَرَدَ بِهِ ، فَخَرَجَ مِن صِفَةِ العَمى ومُشارَكَةِ أهلِ الهَوى ، وصارَ مِن مفاتيحِ أبوابِ الهُدى ومَغاليقِ أبوابِ الرَّدى .
قَد أبصَرَ طَريقَهُ ، وسَلَكَ سَبيلَهُ ، وعَرَفَ مَنارَهُ ، وقَطَعَ غِمارَهُ ، وَاستَمسَكَ مِنَ العُرى بِأَوثَقِها ، ومِنَ الحِبالِ بِأَمتَنِها ، فَهُوَ مِنَ اليَقينِ عَلى مِثلِ ضَوءِ الشَّمسِ . قَد نَصَبَ نَفسَهُ للّهِِ سُبحانَهُ في أرفَعِ الاُمورِ ، مِن إصدارِ كُلِّ وارِدٍ عَلَيهِ ، وتَصييرِ كُلِّ فَرعٍ إلى أصلِهِ .
مِصباحُ ظُلُماتٍ ، كَشّافُ عَشَواتٍ ، مِفتاحُ مُبهَماتٍ ، دَفّاعُ مُعضِلاتٍ ، دَليلُ فَلَواتٍ . يَقولُ فَيُفهِمُ ، ويَسكُتُ فَيَسلَمُ ، قَد أخلَصَ للّهِِ فَاستَخلَصَهُ ، فَهُوَ مِن مَعادِنِ دينِهِ ، وأوتادِ أرضِهِ ۷ .

1.هذه الصفة مختصّة بأهل البيت عليهم السلام (راجع : روايات عالم الذرّ) .

2.الكافي : ج ۶ ص ۲۵۶ ح ۱ ، إرشاد القلوب : ص ۴۲۴ كلاهما عن أبي حمزة الثمالي ، بحارالأنوار : ج ۴۶ ص ۳۵۷ ح ۱۱ .

3.رجال الكشي : ج ۲ ص ۵۰۷ ح ۴۳۲ عن جميل بن دراج .

4.إرشاد القلوب : ص ۱۹۹ و ۲۰۵ ، بحارالأنوار : ج ۷۷ ص ۲۹ .

5.يقال : أنهلتُهُ ؛ إذا سقَيتَه حتّى رَوِي ، ونَهِلَ البعيرُ نَهَلاً : شرب الشرب الأوّل حتّى رَوِىَ فهو ناهِل (المصباح المنير : ص ۶۲۸ «نهل») .

6.المكانُ الجَدَدُ : أي المستوي من الأرض (النهاية : ج ۱ ص ۲۴۵ «جدد») . وهو هنا على نحو الاستعارة .

7.نهج البلاغة : الخطبة ۸۷ ، أعلام الدين : ص ۱۲۷ ، شرح ابن ميثم على مئة كلمة للجاحظ : ص ۲۲۸ كلاهما نحوه ، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۵۶ ح ۳۶ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 12
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛خوش نصيب،مرتضي؛موسوي،رسول؛افقي،رسول؛طباطبايي،محمود؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا؛آرياني،جعفر؛مرادي،محمّد
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 193974
صفحه از 587
پرینت  ارسال به