127
دانشنامه قرآن و حديث 12

حالى صبح كردند كه صورت هايشان ، سياه بود. خداوند، به آنان وعده داده بود كه بر آنان ، عذاب مى آيد. پس عذاب آمد تا جايى كه به نزديكى شان رسيد . آن گاه ، آنان بين زنان و فرزندان آنها و ماده گاوها و بچّه هاى آنها ، جدايى انداختند و لباس هاى مويين و پشمين به تن كردند و به گردن هاى خود، طناب آويختند و بر سرِ خويش، خاكستر ريختند و به پيشگاه پروردگارشان ، زارى كردند و گفتند: «به معبودِ يونس، ايمان آورديم». پس خداوند، عذاب را از آنان ، گردانْد .
مورد ديگر ، بَدا در وعده خداوند با موسى عليه السلام است :
«وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلِةً وَقَالَ مُوسَى لأَِخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِى فِى قَوْمِى وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ . 1
و با موسى ، سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر ، كامل كرديم ، پس ميعاد پروردگارش ، چهل شب كامل شد . و موسى [ هنگام رفتن به كوه طور ] به برادرش هارون گفت : «در ميان قوم من ، جانشينم باش و [ كارِ آنان را ]اصلاح كن و از راه فسادگران ، پيروى مكن »
.
امام باقر عليه السلام ، در تفسير اين آيه مى فرمايد :
كانَ فِى العِلمِ وَ التَّقديرِ ثَلاثينَ لَيلَةً ، ثُمَّ بَدا للّهِِ فَزادَ عَشرا ، فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ لِلأَوَّلِ وَالآخِرِ أربَعينَ لَيلَةً . 2 [قرار موسى عليه السلام با خدا] در علم و تقدير [ الهى] ، سى شب بود. سپس براى خدا، بَدا حاصل شد و ده [شب] افزود، پس ميعاد پروردگارش از ابتدا تا انتها ، [ روىِ هم] چهل شب شد .
مورد ديگر ، بَدا در باره وارد شدن قوم موسى عليه السلام به سرزمين مقدّس است :
«يَاقَوْمِ ادْخُلُواْ الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِى كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَرْتَدُّواْ عَلَى أَدْبَارِكُمْ

1.. اعراف : آيه ۱۴۲ .

2.. ر . ك : ص ۲۲۶ ح ۱۰۹ .


دانشنامه قرآن و حديث 12
126

امام صادق عليه السلام ، در تفسير اين آيه شريف مى فرمايد :
هَل يُمحى إلّا ما كانَ ثابِتا؟ وَ هَل يُثبَتُ إلّا ما لَم يَكُن؟۱آيا جز آنچه ثابت است ، محو مى شود؟ و آيا جز آنچه نبوده است، اثبات مى شود؟

نمونه هايى از بَدا در قرآن

قرآن كريم ، برخى از موارد مهمّى را كه در آنها بَدا رُخ داده است ، ذكر مى كند . از جمله اين موارد ، بَدا در عذاب قوم يونس عليه السلام است :
«فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ ءَامَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّا ءَامَنُواْ كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْىِ فِى الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَ مَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ . 2
چرا هيچ شهرى نبود كه [ اهل آن ] ايمان بياورد و ايمانش به حالش سود ببخشد ، مگر قوم يونس كه وقتى [ در آخرين لحظه ]ايمان آوردند ، عذاب رسوايى را در زندگى دنيا ، از آنان برطرف كرديم و تا چندى ، آنان را برخوردار ساختيم؟»
.
امام باقر عليه السلام ، چگونگى اين بَدا را اين گونه نقل مى كند :
إنَّ يونُسَ لَمّا آذاهُ قَومُهُ دَعَا اللّهَ عَلَيهِم ، فَأَصبَحوا أوَّلَ يَومٍ وَ وُجوهُهُم مُصفَرَّةٌ وَ أصبَحُوا اليَومَ الثّانِىَ وَ وُجوهُهُم سودٌ قالَ : وَ كانَ اللّهُ واعَدَهُم أن يَأتِيَهُمُ العَذابُ ، فَأَتاهُمُ العَذابُ حَتّى نالوهُ بِرِماحِهِم ؛ فَفَرَّقوا بَينَ النِّساءِ وَ أولادِهِنَّ ، وَالبَقَرِ وَ أولادِها ، وَ لَبِسُوا المُسوحَ وَ الصّوفَ ، وَ وَضَعُوا الحِبالَ فى أعناقِهِم ، وَ الرَّمادَ عَلى رُؤوسِهِم ، وَ ضَجُّوا ضَجَّةً واحِدَةً إلى رَبِّهِم ؛ وَ قالوا : آمَنّا بِإِلهِ يونُسَ ؛ قالَ : فَصَرَفَ اللّهُ عَنهُمُ العَذابَ . 3 همانا يونس، آن گاه كه قومش او را اذيّت نمودند، آنان را نفرين كرد . پس در روز نخست، در حالى كه صبح كردند كه صورت هايشان ، زرد بود و در روز دوم، در

1.. ر . ك : ص ۱۴۸ ح ۶ .

2.. يونس : آيه ۹۸ .

3.. ر . ك : ص ۲۲۲ ح ۱۰۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 12
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛خوش نصيب،مرتضي؛موسوي،رسول؛افقي،رسول؛طباطبايي،محمود؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا؛آرياني،جعفر؛مرادي،محمّد
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 194117
صفحه از 587
پرینت  ارسال به