263
دانشنامه قرآن و حديث 12

1 / 2

تفسير نيكى

الف ـ ايمان و كردار شايسته

قرآن

«نيكى ، آن نيست كه روى خود را به سوى مشرق و مغرب بگردانيد ؛ بلكه نيكى آن است كه كسى بر خدا و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب [آسمانى] و پيامبران ، ايمان آوَرَد، مال خود را با وجود دوست داشتن، به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان و نيازخواهان ، و در [راه آزاد كردن] بندگان بدهد، و نماز را بر پا دارد و زكات را بدهد، و آنان كه چون پيمان ببندند ، به پيمان خود وفادارند، و در سختى و زيان و به هنگام جنگ ، شكيبايند. آنان اند كسانى كه راست گفته اند و آنان ، همان پرهيزگاران اند».

«هرگز به نيكى نخواهيد رسيد تا از آنچه دوست داريد ، انفاق كنيد ؛ و از هر چه انفاق كنيد ، قطعا خدا بدان داناست».

حديث

۹.المستدرك على الصحيحينـ به نقل از ابو ذر ـ :او (ابو ذر) از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در باره ايمان پرسيد. ايشان ، اين آيه را خواند: «نيكى آن نيست كه روى خود را...» تا آخر آيه .
ابو ذر ، دوباره پرسيد. پيامبر صلى الله عليه و آله دوباره همين آيه را خواند. سه باره پرسيد. ايشان ، باز همان آيه را خواند. بار چهارم پرسيد . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «و هر گاه كار خوبى انجام دادى ، دلت آن را دوست بدارد، و هر گاه كار بدى انجام دادى ، دلت آن را منفور بدارد» .

۱۰.تفسير ابن كثيرـ به نقل از قاسم بن عبد الرحمان ـ :مردى نزد ابو ذر آمد و گفت: ايمان چيست؟
ابو ذر ، اين آيه را برايش خواند: «نيكى ، آن نيست كه روى خود را....» تا آخر آيه . مرد گفت: از نيكى از تو نپرسيدم !
ابو ذر گفت: مردى نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و همين سؤالى را كه تو از من پرسيدى ، از ايشان پرسيد و پيامبر صلى الله عليه و آله ، همين آيه را برايش تلاوت فرمود ؛ ولى همان گونه كه تو راضى نشدى ، او نيز راضى نشد. پس ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با دستش اشاره كرد و به او فرمود : «مؤمن ، هر گاه كار نيكى را انجام دهد ، شادمان مى شود و به پاداش آن ، اميد خواهد داشت ؛ و هر گاه كار بدى را انجام مى دهد ، آن كار ، اندوهگينش مى سازد و از كيفرش بيمناك مى گردد.


دانشنامه قرآن و حديث 12
262

1 / 2

تَفسيرُ البِرِّ

أ ـ الإِيمانُ وَالعَمَلُ الصّالِحُ

الكتاب

«لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْاخِرِ وَ الْمَلَئِكَةِ وَ الْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَ ءَاتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِى الْقُرْبَى وَ الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ وَ السَّائِلِينَ وَ فِى الرِّقَابِ وَ أَقَامَ الصَّلَاةَ وَ ءَاتَى الزَّكَاةَ وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَ الصَّابِرِينَ فِى الْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حِينَ الْبَأْسِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُواْ وَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ» . ۱

«لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَىْ ءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ» . ۲

الحديث

۹.المستدرك على الصحيحين عن أبي ذرّ :أنَّهُ سَأَلَ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَنِ الإِيمانِ ، فَتَلا هذِهِ الآيَةَ : «لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ ...» حَتّى فَرَغَ مِنَ الآيَةِ ، قالَ : ثُمَّ سَأَلَهُ أيضا فَتَلاها ، ثُمَّ سَأَلَهُ أيضا فَتَلاها ، ثُمَّ سَأَلَهُ فَقالَ : وإذا عَمِلتَ حَسَنَةً أحَبَّها قَلبُكَ ، وإذا عَمِلتَ سَيِّئَةً أبغَضَها قَلبُكَ . ۳

۱۰.تفسير ابن كثير عن القاسم بن عبد الرحمن :جاءَ رَجُلٌ إلى أبي ذَرٍّ فَقالَ : مَا الإِيمانُ ؟ فَقَرَأَ عَلَيهِ هذِهِ الآيَةَ : «لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ» حَتّى فَرَغَ مِنها . فَقالَ الرَّجُلُ : لَيسَ عَنِ البِرِّ سَأَلتُكَ .
فَقالَ أبو ذَرٍّ : جاءَ رَجُلٌ إلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَسَأَلَهُ عَمّا سَأَلتَني عَنهُ ، فَقَرَأَ عَلَيهِ هذِهِ الآيَةَ ، فَأَبى أن يَرضى كَما أبَيتَ أن تَرضى ، فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، وأشارَ بِيَدِهِ :
المُؤمِنُ إذا عَمِلَ حَسَنَةً سَرَّتهُ ورَجا ثَوابَها، وإذا عَمِلَ سَيِّئَةً أحزَنَتهُ وخافَ عِقابَها. ۴

1.البقرة : ۱۷۷ .

2.آل عمران : ۹۲ .

3.المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۲۹۹ ح ۳۰۷۷ ، تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۲۹۶ ، الدرّ المنثور : ج ۱ ص۴۱۰ .

4.تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۲۹۶ ، الدرّ المنثور : ج ۱ ص ۴۱۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 12
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛خوش نصيب،مرتضي؛موسوي،رسول؛افقي،رسول؛طباطبايي،محمود؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا؛آرياني،جعفر؛مرادي،محمّد
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 194238
صفحه از 587
پرینت  ارسال به