پژوهشى در باره اذان پيش از ظهر روز جمعه

مى دانيم كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله ، سال ها در مدينه و اطراف آن ، نماز جمعه را بر پا مى كرده است . گزارش هاى متعدّد در اين باره هم داستان اند كه پيامبر صلى الله عليه و آله براى فرا خواندنِ مردم به نماز جمعه ، از شعار هميشگى اسلام ، يعنى اذان ، استفاده نموده است . مؤذّن پيامبر صلى الله عليه و آله ، زمانى كه امام جمعه براى ايراد خطبه فراز مى آمد ، اذان مى گفت ^۱ و پس از فرود آمدن امام جمعه و آمادگى براى برپايى نماز ، اقامه مى گفت . ^۲
اين سيره ، در روزگار دو خليفه اوّل و دوم و نيمه نخست خلافت عثمان نيز استمرار داشته است ؛ ^۳ امّا به روزگار عثمان ، اذانى ديگر بر اذان و اقامه اصلى نماز جمعه ، افزوده شد . ^۴
جايگاه اين اذانِ اضافه شده ، طبق نقل اكثر قريب به اتّفاق راويان و فقيهان، پيش