وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلی بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِیثاً.۱
ظاهر آیه، این است که پیامبر رازی را با یکی از همسرانش در میان گذاشت و او آن را فاش کرد. دعوت به توبه و نیز تهدید اجمالی _ که در آیات بعدی آمده۲_ نشان می‌دهد که راز میان پیامبر و یکی از همسرانش، نباید فاش می‌شد و فاش شدن آن گناه بود. این ماجرا، به یقین، از مصادیق افشای مجلس است که اتفاق افتاده و خداوند در برابر آن واکنش نشان داده است.
به علاوه، با توجه به ذکر امانت مجلس، می‌توان به اطلاق برخی از آیات قرآن در باره حفظ امانت به آنها استناد کرد؛ مانند:
«وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُون»۳ که از صفات نیکوی مؤمنان یاد شده و این‌که آنان امانت‌دار هستند و متعهد بر عهد خود. این آیه، بی‌تردید، عام بوده و شامل هر گونه امانتی می‌شود. همچنین، بر اساس حدیثی که در آن استثناهایی از افشای راز مجالس وجود داشت، مانند شخص مورد اعتماد، می‌توان به این آیه استناد کرد که:
«إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی أَهْلِها».۴ این آیه، مطلق است و شامل همه امانت‌های مادی و معنوی می‌شود؛ چنان که علامه طباطبایی آن را مطلق دانسته است.۵
نتیجه
حدیث مشهور «المجالس بالأمانة» در منابع گوناگون شیعه و سنی با تعبیرها و قیدهای مختلف آمده است و برخی از اسناد آنها معتبر و برخی دیگر ضعیف معرفی شده است که روی‌هم‌رفته می‌توان این را خبر معتبر دانست. بیشتر با رویکرد اخلاقی به این حدیث نگاه شده و در منابع اخلاقی مورد توجه قرار گرفته و در کتاب‌های فقهی بازتاب چندانی نیافته است.
1.. سوره تحریم، آیه۳.
2. فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللهُ عَلَیْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ * إِنْ تَتُوبَا إِلَی اللهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَ إِنْ تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَ جِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِیرٌ؛ وقتی آن زن خبر را فاش کرد و خداوند به آن را به اطلاع پیامبر رساند، و ایشان برخی از آن را به وی گفت و از برخی دیگر خودداری کرد، آن زن به ایشان گفت: چه کسی تو را از ماجرا خبر دار کرد؟ گفت: دانای آگاه مرا خبر داد. گفت: اگر توبه کنید، بهتر است، چه این‌که دل‌هایتان از حق باز گشته است. و اگر بر ضد او هم‌دیگر را پشتیبانی کنید، خداوند مولای او است و مؤمن شایسته و فرشتگان پشتیبان وی هستند (سوره تحریم، آیه۳و۴).
3.. سوره مؤمنون، آیه۸؛ سوره معارج، آیه۳۲.
4.. سوره نساء، آیه۶۱.
5.. المیزان، ج۴، ص۳۷۸.
