طبیعی این تعالی اخلاقی حسن همجواری، برطرف کردن نیازها و غریزه استخدام (که به نظر علامه طباطبایی در ذیل تفسیر آیه 200 سوره آل‌عمران، پس از غریزه جنسی مهم‌ترین انگیزه تشکیل رابطه و اجتماع انسانی است) نیست. به عقیده برخی رشد نکردن این تعالی اخلاقی یکی از دلایل به‌هم‌ریختگی‌ها و نابه‌سامانی در کشورهای توسعه‌نایافته است که روابط در آنها بر اساس نیت ناخودآگاه بهره‌کشی و «زرنگی» و فردگری طمع‌ورزانه در روابط شکل می‌گیرد.
ج. رابطه‌های کارکردی یک‌سویه _ که گفته شد میزانِ سنجش، تناسبِ هزینه، سود و زیان است _ در این حدیث به دو قسمت تقسیم شده است:
1. عدم تناسب هزینه و سود؛ اگر میزان هزینه برای این روابط بسیار بیشتر از سودی باشد که به دست می‌آید، این رابطه غیرمنطقی است؛ زیرا نوعی استثمار در آن صورت می‌گیرد که کاملاً ناشی از انگیزه‌های غیر انسانی و غیر اخلاقی طرف مقابلی است که توانایی ادراکی مناسبی نیز برای این استثمار دارد: برادری که به زیان توست، آن برادری است که چشمانتظارِ گرفتاریهای توست و با تو یک‌دل نیست و میان مردم بر ضدّت دروغ میبافد و حسودانه به چهرهات مینگرد.
2. عدم تناسب سود و زیان؛ که ناشی از رشدنایافتگی قوای ادارکی شخصی است که قرار است با او ارتباط ایجاد شود؛ زیرا این شخص گر چه قصد استثمار را ندارد، اما به خاطر رشدنایافتگی ادراکی، نه خواهانِ استفاده خود است و نه خواهان استفاده دیگری؛ برای همین در روایت، چنین شخصی احمق نامیده شده است:
اما برادری که نه به سود توست و نه به سود خودش، همان است که خداوند او را سرشار از حماقت کرده است...
بنا بر این، چنان که در جدول روایات نیز دیده می‌شود، احادیث به معیار عقلانیت و «رشدیافتگی ادراکی مثبت» در روابط اهمیت فراوانی داده‌اند.
حدیث سوم: تعهد و لذت
محوریت مورد نظر در این حدیث اعتمادپذیری، تعهد دوسویه و لذت‌طلبی است. بر این اساس، روابط در این حدیث به دو قسم تقسیم شده است که با توجه به هرم روابط عبارت‌اند از: 1. بالاترین حد روابط؛ دوستی؛ 2. روابط کارکردی روانیِ مبتنی بر عاطفه مثبت.
