نگاهی به سازوکار ثواب و عقاب الهی - صفحه 99

اعمال را به خود می‌گیرند. شاید بتوان گفت این دسته از آیات بهترین مژده برای مؤمنان‌اند.

12. نقش آفرینی برخی امور در افزایش ثواب

برای برخی امور، بنا بر اهمیت و نقشی که در هدایت و سعادت بشر دارند، جایگاه خاصی در نظام پاداش‌دهی تعریف شده و نسبت به دیگر امور برتری داده شده‌اند و در تضاعف و افزایش میزان پاداش نیز نقش دارند؛ مانند: زمان و مکان‌های خاص. در خصوص زمان‌های نقش‌آفرین در تضاعف ثواب می‌توان به اهمیت روز‌های عید مثل فطر، قربان، غدیر و جمعه۱ و ماه‌های رجب،۲ شعبان،۳ رمضان۴ و شب قدر۵ اشاره کرد و در خصوص مکان نیز می‌توان به اهمیت مکان مسجد الحرام۶ و مساجد پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _۷ و حرم اهل بیت، به ویژه کربلا اشاره کرد.

چند نکته

یکم. در پاداش‌دهی اخروی، اجر مفهوم عامی است و به فضل الهی در برابر عمل صالح گفته می‏شود که می‌تواند امور چندگانه‏ای مثل مغفرت، ارتقای درجه و رحمت و نعمت الهی باشد. روایت مختلفی بر این مطلب دلالت دارند؛ مانند روایت نقل شده از امام سجاد _ علیه السلام _ که فرموده‌اند:


هر کس یک حرف از قرآن را فقط گوش کند و نخواند، خداوند برای او یک حسنه بنویسد و یک گناه از او محو کند و یک درجه برایش بالا برد، و هر کس با نگاه و بدون صوت و تلفظ آن را بخواند، برایش به هر حرفی حسنه‌ای بنویسد و گناهی از او محو کند و درجه او بالا برد، و هر کس یک حرف ظاهر از آن را بیاموزد، خداوند برایش ده حسنه بنویسد و ده گناه از او محو کند و ده درجه برایش بالا برد.۸

قرآن کریم نیز بدین مطلب چنین اشاره کرده است:

1.. الكافی، ج‏۳، ص‏۴۱۴، ح‏۵۴؛ تهذیب الأحكام، ج‏۳، ص‏۲، ح‏۲؛ بحار الأنوار، ج‏۸۹، ص‏۲۷۴، ح‏۲۰؛ ثواب الأعمال، ص‏۹۹، ح‏۲.

2.. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج‏۲، ص‏۹۲، ح‏۱۸۲۴؛ ثواب الأعمال، ص‏۷۸، ح‏۳؛ فضائل الأشهر الثلاثة، ص‏۲۳، ح۱۱.

3.. امالی الصدوق، ص‏۷۵، ح‏۴۳؛ ثواب الأعمال، ص‏۸۷، ح‏۱۶؛ الإقبال، ج‏۳، ص‏۲۹۲.

4.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص‏۷۳، ح‏۵۳؛ عیون أخبار الرضا، ج‏۱، ص‏۲۹۳، ح۴۶.

5.. الكافی، ج۴، ص۱۵۷، ح۶؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۵۸، ح۲۰۲۴؛ ثواب الأعمال، ص۹۳، ح۱۱.

6.. ثواب الاعمال، ص۴۹، ح۱.

7.. المعجم الكبیر، ج۱، ص۳۷۲، ح۱۱۴۴.

8.. الكافی، ج‏۲، ص۶۱۳.

صفحه از 103