«للذین احسنوا، الحسنی و زیادة» و... سخن به میان آمده است. به نظر می‌رسد بیان برخی ثواب‌های زیاد در روایات، به نوعی بیان مصداقی این عناوین هستند.
خلاصه کلام آنکه در نظام پاداش‌دهی الهی، مبنا، تفضّل است و با معاوضه‌های حقوقی فرق دارد و از قواعد آن پیروی نمیکند و تنظیم کننده رفتار پاداش دهنده، لطف و مرحمت اوست، نه قواعد کلی حاکم بر معاوضات.
بنا بر این، آنچه در بندهای دیگر در مورد سازوکار ثواب در برابر اعمال می‌آید، بیان‌گر میزان و قواعد حداقل لطف الهی در زمینه‌های مختلف است و این بند بر آنها حکومت دارد.
گفتنی است اعطای ثواب مضاعف و فراوان در برابر عمل صالح، در حالی که در دادن کیفر به مانند عمل بسنده می‌شود، افراط و خروج از حدّ اعتدال به شمار نمی‌آید، زیرا اولاً: اعتدال نسبت به کریم غنی و بی نیاز و رئوف، همان رفتار با تفضل است؛ ثانیاً: گناه با تمایلات و کشش‌های درونی فرد همسو است و فرد در انجام آن با موانع کمتر و محرک‌های بیشتری رو به رو است؛ در حالی که در انجام عمل صالح با موانع بیشتر و محرک‌های کمتر مواجه است. پس مضاعف بودن ثواب می‌تواند به خاطر تشویق بیشتر باشد تا محرک‌های آن با محرک‌های گناه برابری کند و نیز می‌تواند در عوض مجاهدت فرد در راضی کردن خود به عمل صالح و مبارزه با موانع و کشش‌های درونی مخالف باشد.
2. عمل صالح و صبر زمینه سازان لطف و تفضل الهی
قرآن کریم در آیات:
«ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون»۱ و
«وَنُودُواْ أَن تِلْکُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ»۲ تصریح دارد که بهشت پاداش اعمال بهشتیان است. آیات فراوان دیگری نیز بر این مطلب صراحت یا دلالت دارند؛ مانند آیه
«إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً»۳ و آیه
«وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فیها خالِدُونَ».۴ همچنین، آیات آغازین سوره مؤمنون:
1.. سوره نحل، آیه۳۲.
2.. سوره اعراف، آیه۴۳.
3.. سوره کهف، آیه ۱۰۷. گفتنی است آیاتی که عمل صالح را در کنار ایمان سبب بهشتی شدن افراد می‌دانند، بسیارند؛ مانند: سوره بقره، آیه ۲۵، ۸۲ و ۲۷۷؛ سوره آل عمران، آیه ۵۷؛ سوره نساء، آیه ۵۷،۱۲۲ و ۱۷۳.
4.. سوره بقره، آیه ۸۲.
