این گونه موارد نیز نظر نجاشی بر علمای غیر امامی رجحان می‌یابد؛ به عنوان نمونه، نجاشی دو بار لفظ «ثقه» را در ترجمه حبیب بن المعلل به کار برده۱ و ابن عقده از امام صادق _ علیه السلام _ نقل نموده است که فرمودند: «او بر من دروغ می‌بست».۲ علامه می‌گوید:
بر این روایت اعتمادی نیست و مرجع من سخن نجاشی است.۳
همچنین، حسین بن مختار قلانسی را در قسم دوم روات جای داده است و می‌نویسد:
او از اصحاب امام کاظم _ علیه السلام _ و واقفی است. ابن عقده از علی بن حسن نقل می‌کند که او کوفی ثقه۴ است و اعتماد من بر اول است.۵
2) قوت یکی از اقوال
در برخی از مواردِ تعارض آرای رجالی یکی از اقوال دارای قوت و دیگری ضعیف است. علامه در این موارد قول قوی را بر دیگری ترجیح می‌دهد. اقوال رجالی در خلاصة الاقوال از جهات ذیل بر یکدیگر قوت و برتری می‌یابند:
الف. قوت سند: یکی از مرجحات اقوال رجالیان در نزد علامه مرجحات سندی است؛ به عنوان نمونه، علامه در ترجمه عامر بن عبد الله بن جذاعة آورده است:
او از حواریان بوده و روایات مرسلی نیز در ضعف او وارد شده که تعدیل او ارجح است.۶
همان گونه که ملاحظه می‌شود، روایت ذم عامر به جهت مرسل بودن، کنار گذاشته شده است.۷
مورد دیگر در ترجمه معلی بن خنیس دیده می‌شود. نجاشی وی را تضعیف
1.. رجال النجاشی، ص۱۴۱.
2.. خلاصة الاقوال، ص۱۳۲.
3.. همان.
4.. البته این نکته قابل توجه است که توثیق روات توسط اهل تسنن، مسلماً خالی از تصریح به امامی بودن راوی است و بنا بر این، تعارض غیر قابل جمع در این مورد صورت نگرفته است.
5.. همان، ص۳۳۷.
6.. همان، ص۲۱۸.
7.. شهید می‌گوید: «در طریق روایت مدح، علیّ بن سلیمان و اسباط بن سالم وجود دارند که مجهول‌اند. بنا بر این، دعای امام صادق – علیه السلام _ به عدم مغفرت او، گر چه مرسل است، اما قاصر از مقاومت در برابر تعدیل این روای نیست» (حاشیه خلاصه، ص۱۰۴۳).
