133
دانشنامه قرآن و حديث 11

۴.امام على عليه السلام :خداوند ـ كه يادش بشكوه باد ـ احكام واجب و آيات فرائض را در اوقات گوناگون فرو فرستاد ، همچنان كه آسمان ها و زمين را در شش روز آفريد ، در صورتى كه اگر مى خواست ، آنها را در كمتر از چشم بر هم زدنى خلق مى كرد ؛ امّا درنگ و مدارا را سرمشقى براى اُمنايش قرار داد ، و موجب حجّت بر آفريدگانش .

۵.امام زين العابدين عليه السلامـ از دعاى ايشان در گرفتارى ها ـ :بار خدايا ! تو مرا راه نمايى كردى و من غفلت ورزيدم . تو اندرزم دادى و من سخت دلى به خرج دادم . تو به من نيكى كردى و من نافرمانى كردم ، تو [خطاهايم را ]به من شناساندى [و گوشزدم كردى] و من [در انجام دادن آنها] پاى فشردم . بار ديگر به من شناساندى و من آمرزش طلبيدم و تو بخشودى . و دوباره گناه كردم و تو پوشاندى ... پس ، ستايشت باد ـ اى معبود من ـ كه تواناى چيره ناشدنى هستى و درنگ ورزى هستى كه شتاب نمى كند .

۶.امام زين العابدين عليه السلام :سپاس ، خدايى را كه ابزارهاى گشودن و ادوات بستن را در وجود ما قرار داد و از جان هاى زندگى برخوردارمان ساخت و اندام هاى كار كردن را در ما نهاد و ما را با روزى هاى پاك ، تغذيه كرد و به فضل خويش ، بى نيازمان ساخت و به لطف خود ، توانگرمان نمود .
سپس ما را به چيزهايى فرمان داد تا فرمان بردارى ما را بيازمايد ، و از چيزهايى نهى فرمود تا سپاس گزارى ما را امتحان كند ، و ما از راه فرمان او خارج گشتيم ، و بر مركب نهى هاى او نشستيم ؛ ليكن او بى درنگ ، كيفرمان نداد و در انتقام گرفتن از ما شتاب نورزيد ؛ بلكه از سرِ مهر و بزرگوارى خويش با ما درنگ نمود ، و از روى دلسوزى و بردبارى اش در انتظار بازگشت ما [به سويش ]نشست .

۷.امام زين العابدين عليه السلامـ از دعاى ايشان در عيد فطر و قربان و جمعه ـ :اميدواران از تو نوميد نمى شوند ، و جويندگان از دَهِش تو مأيوس نمى گردند ، و آمرزش خواهان به خشم و عذاب تو گرفتار نمى آيند . خوان روزى ات [حتّى] براى آنان كه نافرمانى ات كنند ، گسترده است ، و بردبارى ات براى آنان كه با تو دشمنى ورزند ، مهيّاست .
عادت تو ، نيكى كردن در حقّ بد كنندگان است و شيوه تو بر جاى داشتنِ متجاوزان ، تا جايى كه درنگ ورزى تو آنان را از بازگشت [به درگاهت] غافل ساخته و مهلت دادنت ، ايشان را از باز ايستادن [از نافرمانى و گناه ،] باز داشته است ، حال آن كه درنگ تو نسبت به ايشان ، براى آن است كه به فرمانت باز گردند ، و مهلت دهى ات به آنان ، از آن روست كه به پايندگى مُلك خويش اعتماد دارى . پس هر كه از اهل سعادت باشد ، عمرش را با سعادت پايان مى دهى ، و آن كه را اهل شقاوت است ، در شقاوت رها مى كنى .
همگى به سوى حكم تو روان اند ، و بازگشت امورشان ، به فرمان توست . هر چند مدّت عمرشان به درازا كشد ، از قدرت تو چيزى كاسته نمى شود ، و شتاب نكردنت در مجازات آنها ، حجّت تو را باطل نمى سازد ... ؛ چرا كه تو حجّت هايت را آشكار ساخته اى ، و [دلايل و ]عذرهايت را از ديرباز بيان داشته اى ، و پيشاپيش بيم داده اى ، و به طرق گوناگون تشويق كرده اى ، و مثال ها زده اى ، و مدت ها مهلت داده اى ، و [مجازاتت را] به تأخير افكنده اى ، در حالى كه مى توانستى در آن شتاب ورزى ، و درنگ ورزيده اى ، حال آن كه به در دم كيفر دادن ، توانا بودى .
نه درنگ ورزيدنت از سر ناتوانى بوده است ، و نه مهلت دادنت از روى ضعف ، و نه خوددارى ورزيدنت از سر غفلت ، و نه منتظر ماندت از روى مدارا نمودن ؛ بلكه [اين همه ]از آن جهت است كه حجّتت رساتر ، و بزرگوارى ات كامل تر، و احسانت همه جانبه تر ، و نعمتت كامل تر شود .


دانشنامه قرآن و حديث 11
132

۴.الإمام عليّ عليه السلام :إنَّ اللّهَ جَلَّ ذِكرُهُ أنزَلَ عَزائِمَ الشَّرائِعِ ، وآياتِ الفَرائِضِ ، في أوقاتٍ مُختَلِفَةٍ . كَما خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ في سِتَّةِ أيّامٍ ، ولَو شاءَ أن يَخلُقَها في أقَلَّ مِن لَمحِ البَصَرِ لَخَلَقَ ، ولكِنَّهُ جَعَلَ الأَناةَ وَالمُداراةَ مِثالاً لِاُمَنائِهِ ، وإيجابا لِلحُجَّةِ عَلى خَلقِهِ . ۱

۵.الإمام زين العابدين عليه السلامـ مِن دُعائِهِ لِلمُهِمّاتِ ـ :اللّهُمَّ هَدَيتَني فَلَهَوتُ ، ووَعَظتَ فَقَسَوتُ ، وأبلَيتَ الجَميلَ فَعَصَيتُ ، وعَرَّفتَ فَأَصرَرتُ ، ثُمَّ عَرَّفتَ فَاستَغفَرتُ فَأَقَلتَ ، فَعُدتُ فَسَتَرتَ ... فَلَكَ الحَمدُ إلهي مِن مُقتَدِرٍ لا يُغلَبُ ، وذي أناةٍ لا يَعجَلُ . ۲

۶.عنه عليه السلام :الحَمدُ للّهِِ الَّذي رَكَّبَ فينا آلاتِ البَسطِ ، وجَعَلَ لَنا أدَواتِ القَبضِ ، ومَتَّعَنا بِأَرواحِ الحَياةِ ، وأثبَتَ فينا جَوارِحَ الأَعمالِ ، وغَذّانا بِطَيِّباتِ الرِّزقِ وأغنانا بِفَضلِهِ ، وأقنانا بِمَنِّهِ .
ثُمَّ أمَرَنا لِيَختَبِرَ طاعَتَنا ، ونَهانا لِيَبتَلِيَ شُكرَنا ، فَخالَفنا عَن طَريقِ أمرِهِ ، ورَكِبنا مُتونَ زَجرِهِ ، فَلَم يَبتَدِرنا بِعُقوبَتِهِ ، ولَم يُعاجِلنا بِنَقِمَتِهِ ، بَل تَأَنّانا بِرَحمَتِهِ تَكَرُّما ، وَانتَظَرَ مُراجَعَتَنا بِرَأفَتِهِ حِلما. ۳

۷.عنه عليه السلامـ مِن دُعائِهِ لِلعيدَينِ وَالجُمُعَةِ ـ :لا يَخيبُ مِنكَ الآمِلونَ ، ولا يَيأَسُ مِن عَطائِكَ المُتَعَرِّضونَ ، ولا يَشقى بِنَقِمَتِكَ المُستَغفِرونَ ، رِزقُكَ مَبسوطٌ لِمَن عَصاكَ ، وحِلمُكَ مُعتَرِضٌ لِمَن ناواكَ ، عادَتُكَ الإِحسانُ إلَى المُسيئينَ ، وسُنَّتُكَ الإِبقاءُ عَلَى المُعتَدينَ ، حَتّى لَقَد غَرَّتهُم أناتُكَ عَنِ الرُّجوعِ ، وصَدَّهُم إمهالُكَ عَنِ النُّزوعِ ، وإنَّما تَأَنَّيتَ بِهِم لِيَفيؤوا إلى أمرِكَ ، وأمهَلتَهُم ثِقَةً بِدَوامِ مُلكِكَ ، فَمَن كانَ مِن أهلِ السَّعادَةِ خَتَمتَ لَهُ بِها ، ومَن كانَ مِن أهلِ الشَّقاوَةِ خَذَلتَهُ لَها .
كُلُّهُم صائِرونَ إلى حُكمِكَ ، واُمورُهُم آئِلَةٌ إلى أمرِكَ ، لَم يَهِن عَلى طولِ مُدَّتِهِم سُلطانُكَ ولَم يَدحَض لِتَركِ مُعاجَلَتِهِم بُرهانُكَ .. . فَقَد ظاهَرتَ الحُجَجَ ، وأبلَيتَ الأَعذارَ ، وقَد تَقَدَّمتَ بِالوَعيدِ ، وتَلَطَّفتَ فِي التَّرغيبِ ، وضَرَبتَ الأَمثالَ ، وأطَلتَ الإِمهالَ ، وأخَّرتَ وأنتَ مُستَطيعٌ لِلمُعاجَلَةِ ، وتَأَنَّيتَ وأنتَ مَليءٌ بِالمُبادَرَةِ .
لَم تَكُن أناتُكَ عَجزا ، ولا إمهالُكَ وَهنا ، ولا إمساكُكَ غَفلَةً ، ولَا انتِظارُكَ مُداراةً ، بَل لِتَكونَ حُجَّتُكَ أبلَغَ ، وكَرَمُكَ أكمَلَ ، وإحسانُكَ أوفى ، ونِعمَتُكَ أتَمَّ . ۴

1.الاحتجاج : ج ۱ ص ۶۰۱ ح ۱۳۷ ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۱۲۲ ح ۱ .

2.الأمالي للمفيد : ص ۲۳۹ ح ۳ ، الأمالي للطوسي : ص ۱۵ ح ۱۹ كلاهما عن مسعدة بن صدقة عن الإمام الصادق عليه السلام ، مهج الدعوات : ص ۲۶۹ عن أبي الوضّاح عن أبيه عن الإمام الكاظم عليه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۳۲۱ ح ۱ .

3.الصحيفة السجّادية : ص ۲۱ الدعاء ۱ .

4.الصحيفة السجّادية : ص ۱۸۲ الدعاء ۴۶ ، المزار الكبير : ص ۴۵۸ ، جمال الاُسبوع : ص ۲۶۲ عن المتوكّل بن هارون عن الإمام الصادق عن أبيه عنه عليهم السلام ، مصباح المتهجّد : ص ۳۶۹ ح ۵۰۰ نحوه ؛ شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد : ج ۶ ص ۱۷۹ عن الإمام عليّ وعنه عليهماالسلام .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 11
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛برنجکار،رضا؛خوش نصيب،مرتضي؛موسوي،رسول؛افقي،رسول؛طباطبايي،محمود؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا؛آژير،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 334149
صفحه از 586
پرینت  ارسال به