309
دانشنامه قرآن و حديث 9

«وامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ» بوده است . ابو سعيد خدرى مى گويد :
چون آيه : «و كسان خود را به نماز فرمان ده» نازل شد ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در مدّت هشت ماه ، هر بامداد وقت نماز صبح به درِ خانه على عليه السلام مى آمد و مى فرمود : «رحمت خدا بر شما باد! هنگام نماز است . «خداوند، خواسته است پليدى را تنها از شما اهل بيت بزدايد و شما را كاملاً پاكيزه گرداند» » . ۱
علّامه طباطبايى قدس سره پس از روايت ابو سعيد ، مى گويد :
ظاهر روايت، چنين است كه اين آيه مدنى است و تا آن جا كه من به خاطر دارم ، كسى متعرّض اين نكته نشده است و شايد مقصود ، بيان اين نكته باشد كه پيامبر صلى الله عليه و آله براى عمل به آيه ، در مدينه به درِ خانه على عليه السلام مى رفته است ، اگر چه آيه در مكّه نازل شده بوده، كه اين نيز از لفظ، دور است . ۲

1.در بعضى احاديث، «چهل روز» آمده است (ر. ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ، المناقب ، خوارزمى : ص ۶۰ ش ۲۸ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۲۹ ح ۱) و در بعضى ديگر، «يك ماه» ذكر شده است (ر.ك : اُسد الغابة : ج ۵ ص ۳۸۱ ش ۵۳۹۰ ، مسند أبى داوود، طيالسى : ص ۲۷۴) و در پاره اى از آنها، «شش ماه» آمده است (ر. ك : تفسير الطبرى : ج ۱۲ جزء ۲۲ ص ۶ ، الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶ ـ ۷۰۶ ، ينابيع المودّة : ج ۲ ص ۱۱۹ ، ذخائر العقبى : ص ۲۴ ، العمدة : ص ۴۵ ح ۳۲) و در برخى «هفت ماه» (ر. ك : البداية و النهاية : ج ۵ ص ۳۲۱ ، تفسير الطبرى : ج ۱۲ جزء ۲۲ ص ۶) و در بعضى ديگر، «هشت ماه» (ر. ك : الدرّ المنثور : ج ۶ ص ۶۰۶، كفاية الطالب : ص ۳۷۷) و در پاره اى «نه ماه» (ر.ك : المناقب ، خوارزمى : ص ۶۰ ش ۲۹، مشكل الآثار : ج ۱ ص ۳۳۷، العمدة : ص ۴۱ ح ۲۷ ، ذخائر العقبى : ص ۲۵ ، كفاية الطالب : ص ۳۷۶) و عددهاى ديگرى نيز ذكر شده است .

2.ر.ك : ص ۳۰۵ ح ۷۶ ، شواهد التنزيل : ج ۲ ص ۴۷ ح ۶۶۷ ـ ۶۶۸ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۲۹ ح ۱ ، تأويل الآيات الظاهرة : ص ۳۱۶ .


دانشنامه قرآن و حديث 9
308

گروه سوم : احاديثى كه به ظاهر دلالت دارند كه عمل پيش گفته، همه روزه نبوده و در تعداد روزها ، با يكديگر و نيز با احاديث گروه اوّل، اختلاف دارند. ۱
گروه اوّل و دوم با يكديگر ناهمسويى ندارند و به قرينه آنها معلوم مى شود كه در گروه سوم ـ اگر همه رواياتش از نظر صدور ، بى اشكال باشند و تصحيفى در آنها راه نيافته باشد ـ ، راويان ، مشاهدات خود را نقل كرده اند و معتبر بودن نيز آن را تقويت مى كند .
بنا بر اين، حاصل جمع بندى احاديث اين فصل ، چنين است كه پس از نزول آيه تطهير ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله براى هر چه روشن تر شدن مقصود از «أهل البيت» در آيه تطهير و «أهلك» در آيه : «وَامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ؛ و كسان خود را به فرمان ده» ، همه روز ، هنگام نماز صبح بر در خانه على و فاطمه عليهماالسلاممى آمد و با سلام و قرائت آيه تطهير ، آنها را به نماز دعوت مى كرد و همه احاديثى كه در بيان اين رويداد، عدد خاصّى را ذكر كرده اند ، ناظر به مشاهدات راويان اند و انحصارى از آنها به دست نمى آيد .
البتّه از برخى احاديث، ۲ چنين پيداست كه اين كار پيامبر صلى الله عليه و آله ، پس از نزول آيه :

1.ر . ك : ص ۲۶۳ ح ۲۳ .

2.ر.ك : الدرّ المنثور : ص ۶۶ ح ۷۶ ، تفسير الطبرى : ج ۱۲ (جزء ۲۲) ص ۶ ، التاريخ الكبير : ج ۸ ص ۲۰۵ ، الأمالى ، طوسى : ص ۲۵۱ ح ۴۴۷ ، شواهد التنزيل : ج ۲ ص ۸۱ ح ۷۰۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 9
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا؛آژير،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 133253
صفحه از 611
پرینت  ارسال به