73
دانشنامه قرآن و حديث 9

۵۷.امام صادق عليه السلاماز امير مؤمنان عليه السلام ، در باره گونه هاى خلقت سؤال شد . فرمود : «آفرينش ، بر سه گونه است : يكى آفرينش اختراعى ، ۱ چنان كه خداى سبحان مى فرمايد : «آسمان ها و زمين را در شش روز آفريد» ، [دوم] آفرينش مرحله اى ، چنان كه مى فرمايد : «شما را در شكم هاى مادرانتان ، آفرينشى پس از آفرينشى در تاريكى هاى سه گانه خلق مى كند» و مى فرمايد : «او كسى است كه شما را از خاكى ، سپس از نطفه اى . . . آفريد» ، و [سوم ]آفرينش تقديرى ، ۲ چنان كه عيسى عليه السلام فرمود : «آن گاه كه از گِل مى آفرينى» تا آخر آيه» .

۵۸.امام صادق عليه السلام :سهم هاى ارث شش سهم شده ، نه بيشتر ؛ چون انسان ، از شش چيز آفريده شده است . خداوند عز و جل مى فرمايد : «ما انسان را از عصاره اى از گل آفريديم» تا آخر آيه .

۵۹.امام صادق عليه السلامـدر باره سخن خداوند متعال :«هر آينه ، انسان را در رنج آفريديم»ـ :يعنى در شكم مادرش به صورت عمودى قرار دارد : طرف روى او به طرف روى مادرش است و طرف پشتش به طرف پشت مادرش . غذايش از چيزى است كه مادرش مى خورد ، و از همان چيزى مى نوشد كه مادرش مى نوشد ، و مادرش به نوعى او را تنفّس مى دهد ، و پيمانش كه خدا از او گرفته است ، [پيوسته ]در برابر چشم اوست . پس چون زمان تولّدش نزديك مى شود ، فرشته اى به نام «بانگ زننده» نزدش مى آيد و بر او بانگ مى زند و او وارونه مى شود .

1.ابداعى و بدون مادّه و مدّت .

2.احتمال دارد كه آفرينش تقديرى ، به معناى ساختن از يك مادّه با هندسه و اندازه ويژه باشد .


دانشنامه قرآن و حديث 9
72

۵۷.الإمام الصادق عليه السلام :سُئِلَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام عَن مُتَشابِهِ الخَلقِ ، فَقالَ :
هُوَ عَلى ثَلاثَةِ أوجُهٍ : فَمِنهُ خَلقُ الاِختِراعِ؛ كَقَولِهِ سُبحانَهُ : «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَْرْضَ فِى سِتَّةِ أَيَّامٍ»۱ ، وخَلقُ الاِستِحالَةِ ؛ قَولُهُ تَعالى : «يَخْلُقُكُمْ فِى بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ خَلْقًا مِّن بَعْدِ خَلْقٍ فِى ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ» وقَولُهُ: «هُوَ الَّذِى خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ» الآيَةَ ، وأمّا خَلقُ التَّقديرِ؛ فَقَولُهُ لِعيسى عليه السلام : «وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ» الآيَةَ ۲ . ۳

۵۸.عنه عليه السلام :إنَّما صارَت سِهامُ المَواريثِ مِن سِتَّةِ أسهُمٍ لا يَزيدُ عَلَيها ، لِأَنَّ الإِنسانَ خُلِقَ مِن سِتَّةِ أشياءَ ، وهُوَ قَولُ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ : «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْاءِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ» الآيَةَ . ۴

۵۹.عنه عليه السلامـ في قَولِهِ تَعالى :«لَقَد خَلَقنا الإِنسانَ فِي كَبَدٍ»ـ :يَعني مُنتَصِبا في بَطنِ اُمِّهِ ؛ مَقاديمُهُ إلى مُقاديمِ اُمِّهِ ومَآخيرُهُ إلى مَآخيرِ اُمِّهِ ، غِذاؤُهُ مِمّا تَأكُلُ اُمُّهُ ويَشرَبُ مِمّا تَشرَبُ اُمُّهُ ، تُنَسِّمُهُ تَنسيما ، وميثاقُهُ الَّذي أخَذَهُ اللّهُ عَلَيهِ بَينَ عَينَيهِ ، فَإِذا دَنا وِلادَتُهُ أتاهُ مَلَكٌ يُسَمَّى الزّاجِرَ ، فَيَزجُرُهُ فَيَنقَلِبُ . ۵

1.الأعراف : ۵۴ .

2.المائدة : ۱۱۰ .

3.بحارالأنوار : ج ۶۰ ص ۳۳۳ ح ۲ وج ۹۳ ص ۱۷ كلاهما نقلاً عن تفسير النعماني .

4.كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۴ ص ۲۵۹ ح ۵۶۰۴ ، علل الشرائع : ص ۵۶۷ ح ۱ عن ابن أبي عمير عن غير واحد نحوه ، بحارالأنوار : ج ۱۰۴ ص ۳۳۳ ح ۵ .

5.المحاسن : ج ۲ ص ۱۴ ح ۱۰۸۵ ، المناقب لابن شهر آشوب : ج ۴ ص ۲۵۴ نحوه وكلاهما عن محمّد بن مسلم ، بحار الأنوار : ج ۶۰ ص ۳۴۲ ح ۲۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 9
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا؛آژير،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 133943
صفحه از 611
پرینت  ارسال به