۶۳.الكافىـ به نقل از محمّد بن اسماعيل يا شخصى ديگر ـ :به امام باقر عليه السلام گفتم : قربانت گردم ! مرد [مى تواند ]دعا كند كه خداوند ، آنچه را در شكم همسر باردارش است ، پسرى سالم قرار دهد ؟
فرمود : «در فاصله چهار ماهگى دعا كند ؛ زيرا چهل شب به صورت نطفه است ، چهل شب عَلَقه ، چهل شب مُضغه كه مجموعا چهار ماه مى شود . سپس خداوند ، دو فرشته آفرينشگر را مى فرستد ، و آن دو مى گويند : بار پروردگارا ! چه بيافرينيم ؟ پسر يا دختر ؟ بدبخت يا خوش بخت ؟ دستور لازم به آن دو داده مى شود . پس مى گويند : بار پروردگارا ! روزى اش ؟ اجلش ؟ مدّت عمرش ؟ و دستور لازم در باره اين امر به آنها داده مى شود . پيمان [يكتاپرستى] او ، همواره در برابر چشم اوست و به آن مى نگرد . پيوسته در شكم مادرش راست است ، تا آن گاه كه زمان خارج شدنش نزديك مى شود . در اين هنگام ، خداوند عز و جلفرشته اى را نزد او مى فرستد و آن فرشته بر او بانگى مى زند و جنين به دنيا مى آيد ، در حالى كه پيمان را فراموش مى كند» .

۶۴.امام صادق عليه السلامـ در سخنان ايشان براى مفضّل بن عمر ـ :اى مفضّل ! به بيان آفرينش انسان ، آغاز مى كنيم . پس ، از آن عبرت بياموز . نخستين مرحله آن ، تدبير جنين در رحِم است . او در تاريكى هاى سه گانه : تاريكى شكم ، تاريكى رحِم و تاريكى بچّه دان ، پوشيده است ، به طورى كه نه مى تواند غذايى براى خود فراهم آورد ، يا گزندى را از خود ، دور كند ، يا سودى را به سوى خويش كشانَد ، يا زيانى را از خويش برانَد . غذايش از خون حيض به او مى رسد ، چنان كه آب ، گياه را تغذيه مى كند . اين ، پيوسته خوراك اوست ، تا آن گاه كه چون خلقتش كامل شد و بدنش محكم گرديد و پوستش براى تماس با هوا ، و چشمش براى دريافت نور ، آماده شد ، درد زايمان ، مادرش را مى گيرد و او (جنين) را سخت ناراحت مى كند و بر او فشار مى آورد تا آن كه متولّد مى شود . چون متولّد شد ، آن خونى كه از خون مادرش او را تغذيه مى كرد ، به پستان هاى مادرش منتقل مى گردد ، و آن مزه و رنگ [قبلى] به نوع ديگرى از غذا تبديل مى شود كه براى [بدن ]نوزاد ، سازگارتر از خون است و هنگام نيازش به آن ، به او مى رسد . زمانى كه به دنيا مى آيد ، دهانش را مزه مزه مى كند و لبانش را تكان مى دهد و با اين كار ، شير مى طلبد ، و پستان هاى مادرش را چون دو مُشكِ آويخته شده براى نياز خود مى يابد ، تا زمانى كه بدن ، تَر و تازه است و معده و روده ، نازك اند و اندام ها نرم هستند ، از شير [مادر ]تغذيه مى كند .

۶۳.الكافي عن محمّد بن إسماعيل أو غيره :قُلتُ لِأَبي جَعفَرٍ عليه السلام : جُعِلتُ فِداكَ ، الرَّجُلُ يَدعو لِلحُبلى أن يَجعَلَ ما في بَطنِها ذَكَرا سَوِيّا .
قالَ : يَدعو ما بَينَهُ وبَينَ أربَعَةِ أشهُرٍ ، فَإِنَّهُ أربَعينَ لَيلَةً نُطفَةٌ ، وأربَعينَ لَيلَةً عَلَقَةٌ ، وأربَعينَ لَيلَةً مُضغَةٌ ، فَذلِكَ تَمامُ أربَعَةِ أشهُرٍ ، ثُمَّ يَبعَثُ اللّهُ مَلَكَينِ خَلّاقَينِ فَيَقولانِ : يا رَبِّ ما نَخلُقُ ؟ ذَكَرا أم اُنثى ؟ شَقِيّا أو سَعيدا ؟ فَيُقالُ ذلِكَ ، فَيَقولانِ : يا رَبِّ ما رِزقُهُ ؟ وما أجَلُهُ ؟ وما مُدَّتُهُ ؟ فَيُقالُ ذلِكَ ، وميثاقُهُ بَينَ عَينَيهِ يَنظُرُ إلَيهِ ، ولا يَزالُ مُنتَصِبا في بَطنِ اُمِّهِ ، حَتّى إذا دَنا خُروجُهُ بَعَثَ اللّهُ عز و جل إلَيهِ مَلَكا فَزَجَرَهُ زَجرَةً ، فَيَخرُجُ ويَنسَى الميثاقَ . ^۱

۶۴.الإمام الصادق عليه السلامـ فيما بَيَّنَهُ لِلمُفَضَّلِ بنِ عُمَرَ ـ :نَبتَدِئُ يا مُفَضَّلُ بِذِكرِ خَلقِ الإِنسانِ فَاعتَبِر بِهِ ، فَأَوَّلُ ذلِكَ ما يُدَبَّرُ بِهِ الجَنينُ فِي الرَّحِمِ ، هُوَ مَحجوبٌ في ظُلُماتٍ ثَلاثٍ: ظُلمَةِ البَطنِ ، وظُلمَةِ الرَّحِمِ ، وظُلمَةِ المَشيمَةِ ، حَيثُ لا حيلَةَ عِندَهُ في طَلَبِ غِذاءٍ ولا دَفعِ أذىً ، ولَا استِجلابِ مَنفَعَةٍ ولا دَفعِ مَضَرَّةٍ ، فَإِنَّهُ يَجري إلَيهِ مِن دَمِ الحَيضِ ما يَغذوهُ كَما يَغذُو الماءُ النّباتَ ، فَلا يَزالُ ذلِكَ غِذاءَهُ حَتّى إذا كَمَلَ خَلقُهُ وَاستَحكَمَ بَدَنُهُ ، وقَوِيَ أديمُهُ عَلى مُباشَرَةِ الهَواءِ ، وبَصَرُهُ عَلى مُلاقاةِ الضِّياءِ ، هاجَ الطَّلقُ بِاُمِّهِ فَأَزعَجَهُ أشَدَّ إزعاجٍ وأعنَفَهُ حَتّى يولَدَ ، وإذا وُلِدَ صُرِفَ ذلِكَ الدَّمُ الَّذي كانَ يَغذوهُ مِن دَمِ اُمِّهِ إلى ثَديَيها ، فَانقَلَبَ الطَّعمُ وَاللَّونُ إلى ضَربٍ آخَرَ مِنَ الغِذاءِ ، وهُوَ أشَدُّ مُوافَقَةً لِلمَولودِ مِنَ الدَّمِ ، فَيُوافيهِ في وَقتِ حاجَتِهِ إلَيهِ ، فَحينَ يولَدُ قَد تَلَمَّظَ وحَرَّكَ شَفَتَيهِ طَلَبا لِلرَّضاعِ ، فَهُوَ يَجِدُ ثَديَي اُمِّهِ كَالإِداوَتَينِ ^۲ المُعَلَّقَتَينِ لِحاجَتِهِ إلَيهِ ، فَلا يَزالُ يَغتَذي بِاللَّبَنِ مادامَ رَطبَ البَدَنِ ، رَقيقَ الأَمعاءِ ، لَيِّنَ الأَعضاءِ . ^۳