امام مهدی علیه السلام
اللَّهُمَّ جَدِّد بِهِ ما مُحِيَ مِن دينِكَ، وأَحيِ بِهِ ما بُدِّلَ مِن كِتابِكَ، وأَظهِر بِهِ ما غُيِّرَ مِن حُكمِكَ، حَتّى يَعودَ دينُكَ بِهِ وعَلى يَدَيهِ غَضّاً جَديداً، خالِصاً مُخلَصاً، لا شَكَّ فيهِ ولا شُبهَةَ مَعَهُ، ولا باطِلَ عِندَهُ، ولا بِدعَةَ لَدَيهِ.
خدايا! آنچه را كه از دينت محو شده، به دست او احيا كن و آنچه را كه از كتابت تبديل شده است، به دست او زنده كن و آنچه را كه از حُكمت دگرگون شده، به دست او آشكار كن تا دينت به وسيله و دست او، نو و تازه، خالص و ناب، بى شك و شبهه و بدون هيچ باطل و بدعتى گردد.
الغيبة، طوسى : ص۲۷۳ ح۲۳۸
دانش‌محوری
كانَ خَارِجاً مِنْ سُلْطَانِ الْجَهَالَةِ
ترجمه و شرح
«از سلطة نادانی‌ها رها بود».
جهالت و نادانی، از بزرگترین مصایب و بلایای دنیاست. این بلا مقدمۀ ابتلائات بزرگ و کوچک دیگری است و در نهایت، صاحب خود را در کوتاه‌ترین زمان به زمین می‌زند و هلاک میکند. مصیبت نادانی به اندازهای بزرگ است که پیامبر صلی الله علیه وآله به امیرالمؤمنین علیه السلام میفرماید: ای علی هیچ فقری شدیدتر از نادانی نیست.۱
تاریخ مملو از انسانهای نادانی است که با وجود قرار گرفتن در موقعیتهای بسیار استثنایی و برخوردار شدن از فرصتهای طلایی، تنها به سبب جهالت و نادانی، فرصت خود را بر باد دادند و درنتیجه چیزی جز خواری و نابودی و گاه پشیمانی نصیبشان نشده است. بی‌گمان، دردی بدتر از نادانی متصور نیست. با نادانی، کار خطا درست پنداشته میشود، تذکرها و نصیحتهای خیرخواهان و اندیشمندان و اهل تجربه شنیده نمیشود، رفتارها یا با افراط همراه است یا با تفریط، از دانایان دوری میشود، استبداد به رأی رخ مینماید، خواهشها و تمایلات سلطه مییابد و هر کوششی از سوی فرد نادان بر گمراهی و انحراف او میافزاید. انسان نادان، همچون فرد گرفتار در باتلاق، با هر حرکتی، بیشتر در نادانی فروخواهد رفت و در زمانی کوتاه، نابودی ارمغان آن است.۲ بنابراین، تباهی هر امری و ریشۀ هر بدی‌ای در جهالت و نادانی است.۳
امام مجتبی علیه السلام راه رهایی از جهالت را در یک جمله خلاصه کرده است:
1.. المحاسن: ص۱۷: يا علي إنه لا فقر أشد من الجهل.
2.. ر.ک: منتخب میزان الحکمة: ج۱ ص۲۱۲ ح ۱۲۳۴ ـ ۱۲۵۱.
3.. همان: ح ۱۲۳۶ ـ ۱۲۳۷.
