13
دانشنامه قرآن و حديث 8

ه ـ تصديق قلبى

در قرآن ، ايمان ، گاه به معناى تقويت و تأييد تصديق قلبى حقايق دينى ، به كار رفته است ، مانند اين آيه :
«أُوْلَئِكَ كَتَبَ فِى قُلُوبِهِمُ الْاءِيمَانَ وَ أَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ .۱
در دل اينهاست كه [ خدا ] ايمان را نوشته و آنها را با روحى از جانب خود ، تأييد كرده است»
.
كتابت ايمان در قلب به وسيله خداوند ، همان تقويت آن ، با روح و نيرويى از جانب خويش است .

و ـ تصديق عملى

مسلمانان پس از بعثت ، چهارده سال به سوى بيت المقدّس نماز مى خواندند كه سيزده سال آن در مكه و چند ماه ۲ بعد از هجرت در مدينه بوده است . پس از آن به دستور خداوند متعال ، كعبه قبله مسلمانان شد . در آن هنگام ، اين مسئله مطرح بود كه تكليف نمازهايى كه تا آن تاريخ رو به بيت المقدّس انجام داده اند ، چيست و آيا فايده اى در بر دارد ، يا كارى بيهوده و باطل بوده است؟
قرآن در پاسخ اين سؤال ، در ادامه آيات مربوط به تغيير قبله مى فرمايد :
«وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ .۳
و خدا بر آن نبود كه ايمان شما را ضايع گرداند ؛ زيرا خدا [ نسبت ] به مردم ، دلسوز و مهربان است»
.

1.مجادله : آيه ۲۲ .

2.مدّت عبادت مسلمانان به سوى بيت المقدّس در مدينه ، مورد اختلاف مفسّران قرار گرفته و آن را از هفت ماه تا هفده ماه گفته اند .

3.بقره : آيه ۱۴۳ .


دانشنامه قرآن و حديث 8
12

و قطعاً از ميان شما كسى هست كه كندى به خرج دهد . پس اگر آسيبى به شما رسد ، مى گويد: «راستى كه خدا بر من نعمت بخشيد كه با آنان حاضر نبودم» و اگر غنيمتى از خدا به شما برسد ـ چنان كه گويى ميان شما و ميان او [ رابطه ]دوستى نبوده ـ خواهد گفت: كاش من با آنان بودم و به نواى بزرگى مى رسيدم!) .
در تبيين اين آيات ، از امام صادق عليه السلام روايت شده است :
لَو أنَّ هذِهِ الكَلِمَةَ قالَها أهلُ المَشرِقِ وَ المَغرِبِ لَكانوا بِها خارِجينَ مِنَ الإِيمانِ و لكِن سَمّاهُمُ اللّهُ مُؤمِنينَ بِإِقرارِهِم . 1
اگر اين سخن را مردم مشرق و مغرب گفته بودند ، از ايمان خارج بودند ؛ ولى خداوند ، آنان را به خاطر اقرارشان ، مؤمن ناميد .
همچنين در آيه ديگرى آمده است :
«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ ءَامِنُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ . 2
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! به خدا و پيامبر او ايمان بياوريد» .
در اين آيه ، ايمان اوّل ، به معناى اقرار زبانى است و ايمان دوم ، به معناى تصديق قلبى . در برخى از احاديث نيز ايمان ، تنها در اقرار زبانى به كار رفته است ، مانند آنچه از پيامبر خدا نقل شده كه به جمعى از مسلمانان فرمود :
يا مَعشَرَ مَن آمَنَ بِلِسانِهِ وَ لَم يَخلُصِ الإِيمانُ فى قَلبِهِ ، لا تَتَّبِعوا عَوراتِ المُؤمِنينَ . 3
اى گروهى كه به زبان ايمان آورده ايد ، ولى ايمان در دلتان خالص نشده است ! در پىِ [ يافتن] عيب مؤمنان بر نياييد .

1.تفسير القمّى : ج ۱ ص ۳۰ .

2.نساء : آيه ۱۳۶ .

3.الأمالى ، مفيد : ص ۱۴۱ ح ۸ ، ثواب الأعمال : ص ۲۸۸ ح ۱ ، المحاسن : ج ۱ ص ۱۸۹ ح ۳۱۵ ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۲۱۴ ح ۱۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 8
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 188943
صفحه از 545
پرینت  ارسال به