اصول اعتقادى اسلام است ، امّا آنها را انكار نمى كند ، نه مسلمان است و نه كافر ، در صورتى كه از نظر فقهى ، فاصله اى ميان كفر و ايمان نيست و هر كس مؤمن نباشد ، كافر است . چرا ؟
پاسخ اين سؤال ، اين است كه : آنچه در اين جا مورد بررسى است ، رابطه جهل و كفر از نظر معرفت شناسى است ، نه از نظر فقهى . درست است كه از نظر فقهى و بر اساس متون دينى فراوانى كه در اين زمينه وجود دارد ، ^۱ فاصله اى ميان ايمان و كفر نيست ؛ امّا از نظر معرفت شناسى ، قطعا ميان اين دو ، فاصله است .
از نظر معرفت شناسى ، شك كننده ، تنها در صورتى كافر است كه منكر اصول اعتقادى اسلام باشد ؛ ولى در صورتى كه آنها را انكار نكند ، بويژه در صورتى كه در صدد تحقيق و يافتن حقيقت باشد ، كافر نيست ؛ بلكه جاهل و مستضعف اعتقادى محسوب مى گردد .
بنا بر اين ، از نظر فقهى ، ميان كفر و ايمان ، فاصله نيست و هر كس حقيقتا يا حُكما مؤمن نباشد ، كافر محسوب مى شود ؛ ولى از نظر معرفت شناسى ، ميان كفر و ايمان ، فاصله است . به سخن ديگر ، از نظر معرفت شناسى ، فرق است ميان جاهلى كه جهل خود را انكار نمى كند و جاهلى كه جهل خود را انكار مى كند ، و كافر ، در واقع ، جاهلى است كه جهل خود را انكار مى كند و مدّعى علم است .

يازده . فوايد و بركات ايمان

ايمان ، آثار و بركات فردى و اجتماعىِ فراوانى را براى اهل ايمان و جامعه اسلامى به همراه دارد . نخستين بركت ايمان ، بصيرت و هدايت الهى است كه در پرتو آن ، معرفت به حقايق هستى و جهان بينى صحيح ، براى انسان حاصل مى گردد و به دنبال آن ، وى داراى ويژگى هاى اخلاقى ، اجتماعى ، عملى و دينى ارزشمندى مى شود .
انسان در پرتو ايمان ، از يوغ بردگىِ زراندوزان و زورمداران آزاد مى گردد و از دام تزوير شيطان و نفس امّاره نيز رهايى مى يابد و بدين سان ، به آرامش و سعادت ابدى و خير دنيا و آخرت دست مى يابد . نصوصى كه بدين بركات اشاره دارند ، در فصل هفتم و هشتم خواهند آمد .

دوازده . زيان هاى بى ايمانى

نخستين زيان بى ايمانى ، محروميت از هدايت الهى و در نتيجه ، خطا در جهان بينى است . شخص بى ايمان ، جهان را فاقد شعور و هدف مى داند و بر اين پايه ، ارزش هاى اخلاقى را بى معنا مى انگارد و از اين رو ، به سادگى در دام شيطان هاى درونى و بيرونى قرار مى گيرد و راه ابتلا به انواع مفاسد و آلودگى هاى فردى و اجتماعى ، براى او هموار مى گردد و در نهايت ، بى ايمانى ، حاصلى جز حسرت و ندامت براى او در پى نخواهد داشت . آيات و رواياتى كه بر اين معنا دلالت دارند ، در فصل نهم ارائه مى شوند .

فاصله ميان ايمان و كفر

در اين جا بايد به اين پرسش ، پاسخ داد كه : بر پايه آنچه در تبيين رابطه جهل و كفر گذشت ، ميان كفر و ايمان ، فاصله وجود دارد و كسى كه دچار ترديد و شك در