323
دانشنامه قرآن و حديث 8

۴۵۵.امام على عليه السلامـ در سفارش به زهد و پرهيزگارى ـ :چه اندك اند كسانى كه اين را بپذيرند و بارِ آن را ـ چنان كه بايد و شايد ـ بر دوش كشند! اينان در شمار، كمترين اند و همانان اند كه خداوند در وصف ايشان فرموده است: «از بندگان من، اندكى سپاس گزارند» .

۴۵۶.امام على عليه السلام :حقّى هست و باطلى ، و هر يك از اين دو ، پيروانى دارد . پس اگر باطل در اكثريت است ، از ديرباز چنين بوده و اگر حق در اقلّيت است ، بسا و اُميدا ! ۱ ليك كمتر پيش مى آيد كه آنچه رفته ، باز آيد!

۴۵۷.امام على عليه السلامـ در سفارش به پيمودن راه راست ـ :اى مردم! در [پيمودنِ ]راه راست ، از اندك بودن رهروانش احساس تنهايى نكنيد ؛ زيرا مردم بر سفره اى (دنيا) گرد آمده اند كه سير شدن از آن ، كوتاه مدّت است و گرسنگى اش طولانى ... .
اى مردم! آن كه راه روشن را پيمايد ، به آب مى رسد و آن كه خلاف آن پويد ، در سرگردانى مى افتد .

۴۵۸.امام على عليه السلامـ در گفتارى كه در آن ، از ستم و كجروى روزگار خود ، ياد مى كند و مردمِ آن روزگار را به پنج دسته تقسيم مى نمايد ـ :دسته ديگر ، مردانى هستند كه ياد بازگشتگاه (قيامت) ، ديدگانشان را [از حرام ها و دنيا ]فرو بسته و ترس از رستاخيز ، اشك هايشان را روان ساخته است . برخى از آنان ، آواره و گريزان گشته اند ، برخى ترسان و سركوب شده اند ، برخى خاموشى گزيده اند و دهانشان فرو بسته است ، برخى با اخلاص، همچنان دعوت [به حق] مى كنند و برخى چونان مادرِ داغ ديده ، گريان و دردمندند . از سرِ تقيّه ، در تنگنا به سر مى برند و ضعف و زبونى ، آنان را چنان در ميان گرفته است كه [گويا] در دريايى شور فرو رفته اند . دهان هايشان بسته و دل هايشان ريش است . چندان اندرز داده اند كه به ستوه آمده اند ، و چندان مقهور گشته اند كه به زبونى در افتاده اند ، و چندان كشته داده اند كه اندكْ شمار شده اند .

1.يعنى: بسا كه با وجود اندك بودنش ، بر باطل ، غلبه كند و اميد كه روزى بيايد كه حق بر باطل ، چيره آيد .


دانشنامه قرآن و حديث 8
322

۴۵۵.الإمام عليّ عليه السلامـ فيما يوصي بِالزُّهدِ وَالتَّقوى ـ :فَما أقَلَّ مَن قَبِلَها ، وحَمَلَها حَقَّ حَملِها! اُولئِكَ الأَقَلّونَ عَدَدا ، وهُم أهلُ صِفَةِ اللّهِ سُبحانَهُ ، إذ يَقولُ : « وَ قَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِىَ الشَّكُورُ » . ۱

۴۵۶.عنه عليه السلام :حَقٌّ وباطِلٌ ، ولِكُلٍّ أهلٌ ، فَلَئِن أمِرَ الباطِلُ لَقَديما فَعَلَ ، ولَئِن قَلَّ الحَقُّ فَلَرُبَّما ولَعَلَّ، ولَقَلَّما أدبَرَ شَيءٌ فَأَقبَلَ!. ۲

۴۵۷.عنه عليه السلامـ يَعِظُ بِسُلوكِ الطَّريقِ الواضِحِ ـ :أيُّهَا النّاسُ! لا تَستَوحِشوا في طَريقِ الهُدى لِقِلَّةِ أهلِهِ ، فَإِنَّ النّاسَ قَدِ اجتَمَعوا عَلى مائِدَةٍ شِبَعُها قَصيرٌ وجوعُها طَويلٌ ... .
أيُّهَا النّاسُ مَن سَلَكَ الطَّريقَ الواضِحَ وَرَدَ الماءَ ، ومَن خالَفَ وَقَعَ فِي التّيهِ. ۳

۴۵۸.عنه عليه السلامـ مِن خُطبَةٍ لَهُ وفيها يَصِفُ زَمانَهُ بِالجَورِ ويُقَسِّمُ النّاسَ فيهِ خَمسَةَ أصنافٍ ـ :وبَقِيَ رِجالٌ غَضَّ أبصارَهُم ذِكرُ المَرجِعِ . وأراقَ دُموعَهُم خَوفُ المَحشَرِ ، فَهُم بَينَ شَريدٍ نادٍّ ۴ ، وخائِفٍ مَقموعٍ ۵ ، وساكِتٍ مَكعومٍ ۶ ، وداعٍ مُخلِصٍ ، وثَكلانَ موجَعٍ ، قَد أخمَلَتهُمُ التَّقِيَّةُ ، وشَمِلَتهُمُ الذِّلَّةَ ، فَهُم في بَحرٍ اُجاجٍ ۷ ، أفواهُهُم ضامِزَةٌ ۸ ، وقُلوبُهُم قَرِحَةٌ ، قَد وَعَظوا حَتّى مَلّوا ، وقُهِروا حَتّى ذَلّوا ، وقُتِلوا حَتّى قَلّوا . ۹

1.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۱ .

2.الكافي : ج ۸ ص ۶۸ ح ۲۳ عن عليّ بن رئاب ويعقوب السرّاج عن الإمام الصادق عليه السلام ، نهج البلاغة : الخطبة ۱۶ ، الإرشاد : ج ۱ ص ۲۴۰ ، بحار الأنوار :ج ۲۹ ص ۵۸۵ ح ۱۷ ؛ كنز العمّال : ج ۵ ص ۷۴۹ ح ۱۴۲۸۲ نقلاً عن اللالكائي عن محمّد بن الحنفيّة .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۲۰۱ ، الغارات : ج ۲ ص ۵۸۴ عن فرات بن أحنف وليس فيه ذيله ، المسترشد : ص ۴۰۷ ح ۱۳۸ وليس فيه ذيله من «أيّها الناس»بحارالأنوار : ج ۶۷ ص ۱۵۸ ح ۱ .

4.النادّ : المتفرّد الهارب من الجماعة إلى الوحدة (هامش النهج لصبحي الصالح : ص ۵۷۶) .

5.المقموع : المقهور (لسان العرب : ج ۱۱ ص ۳۱۴) .

6.المكعوم : من « كَعَمَ البعير» شدَّ فاه لئلّا يأكل أو يعضّ (هامش النهج لصبحي الصالح : ۵۷۷) .

7.الاُجاج : هو الشديد الملوحة (لسان العرب : ج ۲ ص ۲۰۶ «أجج») .

8.الضامز : الساكت لا يتكلّم (لسان العرب : ج ۵ ص ۳۶۶ «ضمز») .

9.نهج البلاغة: الخطبة ۳۲ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۵ ح ۵۴ ؛ مطالب السؤول : ج ۱ ص ۱۴۹ نحوه .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 8
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛افقي،رسول؛موسوي،سيد رسول؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 199951
صفحه از 545
پرینت  ارسال به