353
دانشنامه قرآن و حديث 6

۱۸۹.كمال الدينـ به نقل از سعد بن عبد اللّه قمى ـ :[در سخنانى به امام مهدى عليه السلام ] گفتم : سَروَرم! بفرماييد به چه علّت ، مردم نمى توانند براى خود ، امام (پيشوا) انتخاب كنند؟
فرمود: «پيشواى مصلح يا مفسد؟».
گفتم: مصلح.
فرمود: «آيا با وجود اين كه هيچ كس نمى داند چه انديشه درست يا نادرستى در ذهن ديگرى مى گذرد ، اين احتمال وجود دارد كه مردم [به اشتباه] ، مفسدى را انتخاب كنند؟».
گفتم: آرى.
فرمود: «علّت ، همين است. من، آن را با برهانى برايت توضيح مى دهم تا خردَت قانع شود: به من بگو، پيامبرانى كه خداوند بزرگ ، ايشان را برگزيد و كتاب بر آنان فرو فرستاد و با وحى و عصمت ، حمايتشان كرد، با آن كه نخبگان امّت ها هستند و براى انتخاب كردن ، شايسته ترند، از جمله موسى و عيسى عليهماالسلام ، آيا اين دو، با وجود برخوردارى از خِرَد فراوان و كمال دانش، اگر بخواهند انتخاب كنند ، احتمال دارد كه منافقى را انتخاب كنند و خيال كنند مؤمن است؟».
گفتم: خير.
فرمود: «امّا همين موسى كليم اللّه ، با وجود خرد فراوان و كمال علمش و نزول وحى بر او ، از ميان بزرگان قومش و سران لشكرش هفتاد مرد را براى ميعاد پروردگارش برگزيد كه در ايمان و اخلاص آنان ترديد نداشت ؛ ولى در ميان آنان، منافقان هم انتخاب شدند. خداوند عز و جل مى فرمايد: «و موسى هفتاد مرد از قومش را براى ميعاد ما برگزيد» ... . پس حال كه ديديم انتخاب كسى كه خداوند، او را براى پيغمبرى برگزيده بود ، به افسد تعلّق گرفت و نه اصلح ، در حالى كه به گمان خودش اصلح بودند و نه افسد، در مى يابيم كه انتخاب ، تنها ، حقّ كسى است كه از آنچه سينه ها پنهانش مى دارند و نهان ها نهانش مى كنند ، آگاه است».


دانشنامه قرآن و حديث 6
352

۱۸۹.كمال الدّين عن سعد بن عبد اللّه القمّيـ فيما قالَ لِلحُجَّةِ بنِ الحَسَنِ عليه السلام ـ :أخبِرني يا مَولايَ عَنِ العِلَّةِ الَّتي تَمنَعُ القَومَ مِنِ اختِيارِ إمامٍ لِأَنفُسِهِم ؟
قالَ : مُصلِحٍ أو مُفسِدٍ ؟ قُلتُ : مُصلِحٍ ، قالَ : فَهَل يَجوزُ أن تَقَعَ خِيرَتُهُم عَلَى المُفسِدِ بَعدَ أن لا يَعلَمَ أحَدٌ ما يَخطُرُ بِبالِ غَيرِهِ مِن صَلاحٍ أو فَسادٍ ؟ قُلتُ : بَلى .
قالَ : فَهِيَ العِلَّةُ ، واُورِدُها لَكَ بِبُرهانٍ يَنقادُ لَهُ عَقلُكَ : أخبِرني عَنِ الرُّسُلِ الَّذينَ اصطَفاهُمُ اللّهُ تَعالى ، وأنزَلَ عَلَيهِمُ الكِتابَ وأَيَّدَهُم بِالوَحيِ وَالعِصمَةِ ، إذ هُم أعلامُ الاُمَمِ وَأهدى إلى الاِختِيارِ ، مِنهُم موسى وعيسى عليهماالسلام ، هَل يَجوزُ مَعَ وُفورِ عَقلِهِما وكَمالِ عِلمِهِما إذا هَمّا بِالاِختِيارِ أن يَقَعَ خِيرَتُهُما عَلَى المُنافِقِ وهُما يَظُنّانِ أنَّهُ مُؤمِنٌ ؟ قُلتُ : لا.
فَقالَ : هذا موسى كَليمُ اللّهِ مَعَ وُفورِ عَقلِهِ ، وكَمالِ عِلمِهِ ، ونُزولِ الوَحيِ عَلَيهِ ، اختارَ مِن أعيانِ قَومِهِ ووُجوهِ عَسكَرِهِ لِميقاتِ رَبِّهِ سَبعينَ رَجُلاً مِمَّن لا يَشُكَّ في إيمانِهِم وإخلاصِهِم ، فَوَقَعَت خيرَتُهُ عَلَى المُنافِقينَ ، قالَ اللّهُ تَعالى : «وَاخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلاً لِّمِيقَاتِنَا»۱ . . . فَلَمّا وَجَدنَا اختِيارَ مَن قَدِ اصطَفاهُ اللّهُ لِلنُّبُوَّةِ واقِعا عَلَى الأَفسَدِ دونَ الأَصلَحِ ، وهُوَ يَظُنُّ أنَّهُ الأَصلَحُ دونَ الأَفسَدِ ، عَلِمنا أن لَا اختِيارَ إلّا لِمَن يَعلَمُ ما تُخفِي الصُّدورُ وما تُكِنُّ الضَّمائِرُ. ۲

1.الأعراف : ۱۵۵ .

2.كمال الدين : ص ۴۶۱ ح ۲۱ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۵۳۰ ح ۳۴۱ ، دلائل الإمامة : ص ۵۱۴ ح ۴۹۲ ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۶۸ ح ۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 6
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛خداياري،علي نقي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 132167
صفحه از 576
پرینت  ارسال به