1.ظاهرا مراد ، تجارت با ما يحتاج عمومى مردم، مانند آذوقه و امثال آن است ، و يا مطلق تجارت است .

2.يعنى : قيمت اجناس و ما يحتاج آنان را افزايش و كاهش دهد ؛ كارى كه حاكمان جور مى كنند . بعضى گفته اند : مراد ، اين است كه آنان را چون كالاى تجارى [و سرنوشتشان را بازيچه خود ]قرار دهد و هر گاه خواست ، چيزى از آنان بگيرد و براى خودش بستاند ، نه براى مصلحت عموم مردم . يا مقصود ، اين است كه هر گاه چيزى را فروخت و معلوم شد كه آن چيز متعلّق به امام و پيشواست ، مشترى آن را گران بخرد ، و هر گاه خواست چيزى را از مردم براى امام خريدارى كند ، آنان على رغم ميل خود ، به او ارزان بدهند (درر الأحاديث النبويّة : ص ۱۱۴) .

1.حلية الأولياء : ج ۶ ص ۱۳۶ الرقم ۳۶۲ عن عطيّة بن بشير ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۱۷ ح ۱۴۶۴۳ نقلاً عن الطبراني عن عبد اللّه بن مغفّل نحوه ؛ تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۲۷۵ عن عطيّة بن بشير .

2.صحيح البخاري : ج ۶ ص ۲۶۱۴ ح ۶۷۳۲ ، سنن الدارمي : ج ۲ ص ۷۸۰ ح ۲۶۹۳ ، مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۲۸۴ ح ۲۰۳۱۳ ، السنن الكبرى : ج ۸ ص ۲۷۸ ح ۱۶۶۳۹ كلّها عن معقل بن يسار نحوه، كنز العمّال : ج ۶ ص ۴۰ ح ۱۴۷۵۹ .

3.مسند ابن حنبل : ج ۷ ص ۲۸۴ ح ۲۰۳۱۱ ، المعجم الكبير : ج ۲۰ ص ۲۲۸ ح ۵۳۳ ، تاريخ دمشق : ج ۳۷ ص ۴۵۰ ح ۷۵۶۴ وليس فيهما «استُرعي» وكلّها عن معقل بن يسار ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۲۰ ح ۱۴۶۵۶ .

4.تاريخ بغداد : ج ۳ ص ۳۷۹ الرقم ۱۴۹۷ عن معقل بن يسار ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۳۵ ح ۱۴۷۳۷ .

5.الظاهر أنّ المراد تجارته فيما تعمّ حاجتهم إليه من الأقوات وغيرها ويحتمل الإطلاق (فيض القدير شرح الجامع الصغير : ج ۶ ص ۱۱) .

6.مسند الشاميّين : ج ۲ ص ۲۷۲ ح ۱۳۲۳ ، تاريخ دمشق : ج ۳۷ ص ۳۴۸ ح ۷۵۲۸ كلاهما عن أبي الأسود المالكي عن أبيه عن جدّه ، كنز العمّال : ج ۶ص ۲۰ ح ۱۴۶۵۷ نقلاً عن الطبراني .

7.قوله : «يتّجر في رعيّته» وذلك بأن يزيد أو ينقص عليهم في الأسعار والقيمة كما يفعله أهل الجور . وقيل : يريد أن يجعلهم كالتجارة كلّما أراد أن يأخذ شيئا أخذه منهم لنفسه لا لمصلحة عامّة المسلمين . أو يريد أنّه إذا باع شيئا وعُرف أنّه للإمام أخذه المشتري غاليا ، وإذا أخذ منهم شيئا للإمام أعطوه رخيصا بالكره منهم (درر الأحاديث النبويّة : ص ۱۱۴) .

8.مسند زيد : ص۲۵۵، درر الأحاديث النبويّة: ص۱۱۴ نحوه و كلاهما عن الإمام زين العابدين عن آبائه عليهم السلام .