15
دانشنامه قرآن و حديث 5

۴۶۳.سنن أبى داوودـ به نقل از ابو ايّوب انصارى ـ :پيامبر خدا هر گاه مى خورد يا مى آشاميد ، مى گفت : «سپاس ، خداوندى را كه غذا و آب مى دهد و آن را مى گواراند ، و برايش راه خروجى قرار داده است» .

۴۶۴.صحيح البخارىـ به نقل از ابو اُمامه ـ :پيامبر صلى الله عليه و آله پس از آن كه سفره اش برچيده مى شد ، مى گفت : «سپاس فراوان و پاك و خجسته ، خداوند را ؛ سپاسى هماره و پيوسته كه از آن استغنا نمى جوييم ، اى پروردگار ما!» . ۱

۴۶۵.الشكر ، ابن ابى الدنياـ به نقل از اَنَس ـ :پيامبر خدا چون غذايش را مى خورد ، مى گفت : «سپاس ، خداوندى را كه به من خوراك و آب داد و هدايتم فرمود و مرا [با نعمت هايش] به هر آزمون نيكويى آزمود . سپاس ، خداوندِ روزى دهِ نيرومند استوار را . ۲ بار خدايا! هر خوبى اى را كه به ما عطا كردى و روزىِ ما قرار دادى ، از ما باز مگير و ما را از سپاس گزارانت قرار ده» .

۴۶۶.سنن أبى داوودـ به نقل از ابو سعيد خُدرى ـ :پيامبر صلى الله عليه و آله هر گاه غذايش را تمام مى كرد ، مى گفت : «سپاس ، خدايى را كه ما را آب و غذا داد و مسلمانمان قرار داد» .

1.در باره معانى محتمل ديگرى كه براى بخش پايانىِ اين دعا برشمرده اند ، ر .ك : نيل الأوطار : ج ۶ ص ۵۱ ، تحفة الأحوذى : ج ۹ ص ۲۹۷ ، الأذكار النَّوَوية : ص ۲۳۵ ، عون المعبود : ج ۱ ص ۲۳۵ .

2.متين : هر چيز محكم و نيرومند كه هيچ ضعف و سستى به او راه نيابد . وصف خداوند به نيرومندى و متانت ، بدان معناست كه او بر هر چيزى در كمال توانايى و اقتدار است (مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۶۷۰ مادّه «متن») .


دانشنامه قرآن و حديث 5
14

۴۶۳.سنن أبي داود عن أبي أيّوب الأنصاري :كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا أكَلَ أو شَرِبَ قالَ : الحَمدُ للّهِِ الَّذي أطعَمَ وسَقى ، وسَوَّغَهُ ۱ ، وجَعَلَ لَهُ مَخرَجا. ۲

۴۶۴.صحيح البخاري عن أبي اُمامة:إنّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله كانَ إذا رُفِعَ مائِدَتُهُ ۳ قالَ : الحَمدُ للّهِِ كَثيرا طَيِّبا مُبارَكا فيهِ ، غَيرَ مَكفِيٍّ ولا مُوَدَّعٍ ولا مُستَغنىً عَنهُ ، رَبَّنا. ۴

۴۶۵.الشُّكر لابن أبي الدنيا عن أنس :كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا أكَلَ قالَ : الحَمدُ للّهِِ الَّذي أطعَمَني وسَقاني وهَداني ، وكُلَّ بَلاءٍ حَسَنٍ أبلاني ، الحَمدُ للّهِِ الرَّزّاقِ ذِي القُوَّةِ المَتينِ ۵ ، اللّهُمَّ لا تَنزِع مِنّا صالِحا أعطَيتَنا ، ولا صالِحا رَزَقتَنا ، وَاجعَلنا لَكَ مِن الشّاكِرينَ. ۶

۴۶۶.سنن أبي داود عن أبي سعيد الخدري :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله كانَ إذا فَرَغَ مِن طَعامِهِ قالَ: الحَمدُ للّهِِ الَّذي أطعَمَنا وسَقانا ، وجَعَلَنا مُسلِمينَ. ۷

1.سَاغَ الشَّرابُ : أي دَخَلَ سهلاً (النهاية : ج ۲ ص ۴۲۲ «سوغ»).

2.سنن أبي داود : ج ۳ ص ۳۶۶ ح ۳۸۵۱ ، صحيح ابن حبّان : ج ۱۲ ص ۲۴ ح ۵۲۲۰ ، المعجم الكبير : ج ۴ ص ۱۸۲ ح ۴۰۸۲ ، المعجم الأوسط : ج ۵ ص ۳۰۴ ح ۵۳۸۴ ، تاريخ بغداد : ج ۱۰ ص ۶۲ الرقم ۵۱۸۱ وليس فيهما «أو شرب» ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۱۰۳ ح ۱۸۱۷۶ .

3.وفي سنن أبي داود : «إذا رُفِعَتِ المائدَةُ» .

4.صحيح البخاري : ج ۵ ص ۲۰۷۸ ح ۵۱۴۲ ، سنن أبي داود : ج ۳ ص ۳۶۶ ح ۳۸۴۹ ، سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۰۹۲ ح ۳۲۸۴ ، سنن الترمذي : ج ۵ ص ۵۰۷ ح ۳۴۵۶ وفيه «غير مودّع» بدل «غير مكفيّ ولا مودَّع» ، مسند ابن حنبل : ج ۸ ص ۳۰۶ ح ۲۲۳۶۴ نحوه ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۱۰۴ ح ۱۸۱۷۸ .

5.المتين : الشديد القويّ الّذي لا يعتريه وهن ولا يمسُّه لغوب ، والمعنى في وصفه بالقوّة ، والمتانة أنّه قادر بليغ الاقتدار على كلّ شيء (مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۶۷۰«متن») .

6.الشكر : ص ۷۹ ح ۱۷۰ .

7.سنن أبي داود : ج ۳ ص ۳۶۶ ح ۳۸۵۰ ، سنن الترمذي : ج ۵ ص ۵۰۸ ح ۳۴۵۷ وفيه «أكل أو شرب» بدل «فرغ من طعامه» ، سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۰۹۲ ح ۳۲۸۳ وفيه «أكل طعاما» بدل «فرغ من طعامه» ، مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۶۵ ح ۱۱۲۷۶ ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۱۰۴ ح ۱۸۱۷۹.

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 159407
صفحه از 583
پرینت  ارسال به