179
دانشنامه قرآن و حديث 5

3 / 1 ـ 1

پيمان فطرى

قرآن

«و [ياد كن] آن گاه را كه پروردگارت از پشت هاى بنى آدم ، ذريّه آنان را برگرفت و آنان را بر خودشان گواه ساخت كه : آيا پروردگار شما نيستم؟ گفتند : «چرا ؛ گواهى داديم» تا مبادا روز قيامت بگوييد : «ما از اين [امر] ، غافل بوديم»» .

«اى فرزندان آدم! مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را مپرستيد ؛ زيرا وى دشمن آشكار شماست ، و اين كه مرا بپرستيد [كه] اين است راه راست؟» .

حديث

۵۰.تفسير العيّاشىـ به نقل از زراره ـ :از امام باقر عليه السلام در باره اين سخن خداوند : «و [ياد كن ]آن گاه را كه پروردگارت از پشت هاى بنى آدم» تا «بر خودشان گواه ساخت» سؤال كردم .
فرمود : «خداوند ، ذريّه آدم را كه تا روز قيامت مى آيند ، از پشت او بيرون آورد و همگى به سان مورچه زرد بيرون ريختند ، و خدا خودش را به آنان شناسانيد و خويش را نشانشان داد . و اگر آن (عهدِ «اَلَست») نبود ، هيچ كس پروردگارش را نمى شناخت . اين است معناى سخن او كه : «و اگر از آنان بپرسى : چه كسى آسمان ها و زمين را آفريد؟ هر آينه مى گويند : خدا» .

۵۱.امام باقر عليه السلامـ در باره اين سخن خداوند بزرگ :«و [ياد كن] آن گاه را كه پروردگارت از پشت هاى بنى آدم»تا«گواهى داديم»ـ :شناخت ، مسجّل شد ؛ امّا [فرزندان آدم] آن صحنه [و پيمان معرفت] را از ياد بردند و به زودى به ياد خواهند آورد ، و اگر آن (عهد «اَلَست») نبود ، هيچ كس نمى دانست كه آفريدگارش كيست و روزى رسانش چه كسى است .


دانشنامه قرآن و حديث 5
178

3 / 1 ـ 1

الميثاقُ الفِطرِيُّ

الكتاب

«وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِى ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ » . ۱

«أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَابَنِى ءَادَمَ أَن لَا تَعْبُدُواْ الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ * وَ أَنِ اعْبُدُونِى هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ » . ۲

الحديث

۵۰.تفسير العيّاشي عن زرارة :سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام عَن قَولِ اللّهِ : «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِى ءَادَمَ» إلى قوله : «أَنفُسِهِمْ» ، قالَ : أَخرَجَ اللّهُ مِن ظَهرِ آدَمَ ذُرِّيَّتَهُ إلى يَومِ القِيامَةِ ، فَخَرَجوا وهُم كَالذَّرِّ ۳ ، فَعَرَّفَهُم نَفسَهُ ، وأَراهُم نَفسَهُ ، ولَولا ذلِكَ ما عَرَفَ أَحَدٌ رَبَّهُ ، وذلِكَ قَولُهُ : «وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ»۴ . ۵

۵۱.الإمام الباقر عليه السلامـ في قَولِهِ تَعالى :«وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِن بَنِى ءَادَمَ»إِلى قَولِهِ :«شَهِدْنَا»ـ :ثَبَتَتِ المَعرِفَةُ، ونَسُوا المَوقِفَ وسَيَذكُرونَهُ، ولَولا ذلِكَ لَم يَدرِ أحَدٌ مَن خالِقُهُ ولا مَن رازِقُهُ. ۶

1.الأعراف : ۱۷۲ .

2.يس : ۶۰ و ۶۱ .

3.في بيان معنى عالَم الذّر وتفسير الآية الكريمة راجع : الميزان في تفسير القرآن : ج ۸ ص ۳۰۶ ـ ۳۳۰ .

4.لقمان : ۲۵ .

5.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۴۰ ح ۱۱۱ ، التوحيد : ص ۳۳۰ ح ۹ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۲۷۹ ح ۱۱ .

6.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۴۰ ح ۱۱۲ ، علل الشرائع : ص ۱۱۷ ح ۱ وفيه «الموقت» بدل «الموقف» والظاهر أنّه تصحيف وكلاهما عن زرارة ، الثاقب في المناقب : ص ۵۶۷ ح ۵۰۸ ، كشف الغمّة : ج ۳ ص ۲۰۹ ، مختصر بصائر الدرجات: ص۱۶۱ والثلاثة الأخيرة عن أبيهاشم عن الإمام العسكري عليه السلام ، بحار الأنوار : ج۵ ص۲۴۳ ح۳۲.

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 158123
صفحه از 583
پرینت  ارسال به