291
دانشنامه قرآن و حديث 5

نورُ الحِكمَةِ الجوعُ .۱
نور حكمت ، [در] گرسنگى است .

3 . نقش روزه دارى در معرفت شهودى

دسته سوم ، احاديثى هستند كه روزه دارى را سبب رسيدن انسان به درجه يقين مى شناسانند ، مانند آنچه در حديث معراج آمده است :
الصَّومُ يورِثُ الحِكمَةَ ، وَ الحِكمَةُ تورِثُ المَعرِفَةَ ، وَ المَعرِفَةُ تورِثُ اليَقينَ .۲
روزه ، حكمت مى آورد و حكمت ، معرفت مى آورد و معرفت ، يقين .
شايان گفتن است كه يقين ، بالاترين مرتبه ايمان ، و همان معرفت شهودى است .

4 . انگيزه الهى در خوردن و نورانيت دل

دسته چهارم احاديث ، به داشتنِ انگيزه الهى در همه كارها ، از جمله خوردن ، توصيه مى كند ، مانند آنچه از پيامبر خدا نقل شده است كه در توصيه به ابو ذر فرمود :
يا أَبا ذَرٍّ! لِيَكُن لَكَ فى كُلِّ شَى ءٍ نِيَّةٌ صالِحَةٌ ، حَتَّى فِى النَّومِ وَ الأَكلِ .۳
اى ابو ذر! بايد در هر چيزى ، نيّت نيكو داشته باشى ، حتّى در خوابيدن و خوردن .
اخلاص در همه كارها ، موجب نورانى شدن ديده بصيرت است ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده :
عِندَ تَحَقُّقِ الإِخلاصِ تَستَنيرُ البَصائِرُ .۴
به گاه حصول اخلاص ، ديده ها نورانى مى شوند .

1.ر . ك : تاريخ دمشق : ج۱۹ ص۴۴۷ ح۴۵۴۶ .

2.ر . ك : ص ۲۶۸ ح ۱۳۴ .

3.مكارم الأخلاق : ج۲ ص۳۷۰ ح۲۶۶۱ .

4.غرر الحكم : ح ۶۲۱۱ .


دانشنامه قرآن و حديث 5
290

جانش زيانبارتر است و اكتفا به قدر ضرورت در خوردن آنها ، سلامت جسم و جان انسان را تضمين مى كند .
در باره نقش خوردن در سير و سلوك و معرفت شناسى ، احاديث اسلامى را به چهار دسته مى توان تقسيم كرد :

1 . غذاى حلال و نورانيت دل

دسته اوّل ، شامل احاديثى است كه تصريح مى كنند خوردنِ غذاى حلال ، موجب صفاى دل و نورانيت آن مى شود ، چنان كه از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است :
مَن أكَلَ مِنَ الحَلالِ صَفا قَلبُهُ و رَقَّ .۱
هر كه از حلال بخورد ، دلش صفا مى يابد و نازك مى شود .مَن أكَلَ الحَلالَ أربَعينَ يَوما ، نَوَّرَ اللّهُ قَلبَهُ ، و أَجرى يَنابيعَ الحِكمَةِ مِن قَلبِهِ عَلى لِسانِهِ .۲
هر كس چهل روز حلال بخورد ، خدا دلش را نورانى مى كند و چشمه هاى حكمت را از قلبش بر زبانش جارى مى سازد .

2 . كم خوردن و نورانيت دل

دسته دوم ، احاديثى هستند كه كم خوردن و گرسنگى را مايه نورانى شدن دل ، معرّفى مى كنند ، مانند آنچه از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است :
إذا أقَلَّ الرَّجُلُ الطُّعمَ مُلِئَ جَوفُهُ نورا .۳
انسان ، چون از خوراكش بكاهد ، درونش پر از نور مى شود .

1.مجمع البحرين : ج ۱ ص ۴۴۷ .

2.إحياء العلوم : ج ۲ ص ۱۳۴ ، المغنى عن حمل الأسفار : ج ۱ ص ۴۳۵ ح ۱۶۵۲ ، عدّة الداعى : ص ۱۴۰ .

3.الفردوس : ج ۱ ص ۲۹۰ ح ۱۱۳۸ . نيز ، ر . ك : المعجم الأوسط : ج ۵ ص ۲۲۹ ح ۵۱۶۵ ، تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۲۲۹ ، الدعوات : ص ۷۷ ح ۱۸۷ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 156763
صفحه از 583
پرینت  ارسال به