421
دانشنامه قرآن و حديث 5

«[آيا بت هايى كه معبود شما هستند ، بهترند] يا آن كس كه خلق را آغاز مى كند و سپس آن را باز مى آورد ، و آن كس كه از آسمان و زمين به شما روزى مى دهد؟ آيا معبودى با خدا هست؟ بگو : اگر راست مى گوييد ، برهان خويش را بياوريد» .

حديث

۳۱۷.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزندش حسن عليه السلام ـ :اى فرزندم! بدان كه اگر پروردگارت شريكى داشت ، حتماً پيامبران او [نيز] نزد تو مى آمدند و حتماً نشانه هاى پادشاهى و سلطنت او را مى ديدى ، و افعال و صفات او را مى شناختى ؛ امّا خداوند ، همچنان كه خود خويشتن را وصف كرده ، يگانه معبود است ، و هيچ كس در پادشاهى [بر عالم هستى] ، رقيب او نيست .

۳۱۸.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ اين پرسش كه : چگونه خدا واحد است؟ ـ :در دانش ، واحد (بسيط) است و واحد بودن او همانند ديگر واحدها نيست ؛ زيرا هر واحدى غير از او جزءپذير است ، در حالى كه خداوند ـ تبارك و تعالى ـ واحدى است كه داراى اجزا [چه ذهنى و چه خارجى] نيست ، و شمارش در باره او صدق نمى كند .

۳۱۹.امام رضا عليه السلامـ در پاسخ پرسش مردى دوگانه پرست كه گفت : آفريدگار جهان ، دوتاست ؛ دليل بر يكى بودن او چيست؟ ـ :همين كه مى گويى : دوتاست ، خود ، دليل بر اين است كه آفريدگار ، يكى است ؛ چون ادّعاى دومى را فقط زمانى مى كنى كه يكى را اثبات كرده باشى . پس در باره يك خدا اتّفاق نظر است . بيشتر از يكى ، محلّ اختلاف است [و تو كه مدّعى دوم هستى ، بايد وجود او را اثبات كنى] .

ر . ك : ص 457 (توحيد در تدبير / دلايل بر وحدت تدبير) .

2 / 1 ـ 2

تفسير توحيد

۳۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر چيزى نسبتى (صفتى و هويّتى) دارد و نسبت خداوند ، [سوره ] «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» است . ۱

1.ملّا صالح مازندرانى ، در شرح اين حديث الكافى ، كه حمّاد از امام صادق عليه السلام در باره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» پرسيده و امام عليه السلام پاسخ داده است كه : « «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» ، نَسَب (تَبار) خداست» (الكافى : ج ۱ ص ۹۱) ، نوشته است : مراد ، صفات ذاتى و تنزيهى خداوند است كه بر مردمان فرو فرستاده تا مردم با آنها ، خدا را بشناسند و او را از ساير موجودات ، تشخيص دهند (شرح اُصول الكافى : ج ۳ ص ۱۳۸) .


دانشنامه قرآن و حديث 5
420

«أَمَّن يَبْدَؤُاْ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَءِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قُلْ هَاتُواْ بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ» . ۱

الحديث

۳۱۷.الإمام عليّ عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لِابنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ :اِعلَم يا بُنَيَّ أنَّهُ لَو كانَ لِرَبِّكَ شَريكٌ لَأَتَتكَ رُسُلُهُ ، ولَرَأَيتَ آثارَ مُلكِهِ وسُلطانِهِ ، ولَعَرَفتَ أفعالَهُ وصِفاتَهُ ، ولكِنَّهُ إِلهٌ واحِدٌ كَما وَصَفَ نَفسَهُ ، لا يُضادُّهُ في مُلكِهِ أَحَدٌ . ۲

۳۱۸.الإمام الصادق عليه السلامـ لَمّا سُئِلَ: كَيفَ هُوَ اللّهُ الواحِدُ؟ ـ :واحِدٌ في ذاتِهِ؛ فَلا واحِدٌ كَواحِدٍ ؛ لِأَنَّ ما سِواهُ مِنَ الواحِدِ مُتَجَزِّئٌ ، وهُوَ تَبارَكَ وتَعالى واحِدٌ لا يَتَجَزَّأُ ولا يَقَعُ عَلَيهِ العَدُّ . ۳

۳۱۹.الإمام الرضا عليه السلامـ لَمّا سَأَلَهُ رَجُلٌ مِنَ الثَّنَوِيَّةِ: إِنَّ صانِعَ العالَمِ اثنانِ ، فَمَا الدَّليلُ عَلى أَنَّهُ واحِدٌ؟ قالَ ـ :قَولُكَ: إِنَّهُ اثنانِ دَليلٌ عَلى أَنَّهُ واحِدٌ ؛ لِأَنَّكَ لَم تَدَّعِ الثّانِيَ إِلّا بَعدَ إِثباتِكَ الواحِدَ ، فَالواحِدُ مُجمَعٌ عَلَيهِ ، وأَكثَرُ مِن واحِدٍ مُختَلَفٌ فيهِ . ۴

راجع : ص 456 (التوحيد في التدبير / ما يدلّ على وحدة التدبير) .

2 / 1 ـ 2

تَفسيرُ التَّوحيدِ

۳۲۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إِنَّ لِكُلِّ شَيءٍ نِسبَةً ، وإِنَّ نِسبَةَ اللّهِ : «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ»۵ . ۶

1.النمل : ۶۴ .

2.نهج البلاغة : الكتاب ۳۱ ، تحف العقول : ص ۷۲ وفيه «لا يضادّه في ذلك أحد ولا يحاجّه» بدل «لا يضادّه في ملكه أحد» ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۲۳۴ .

3.الاحتجاج : ج ۲ ص ۲۱۷ ح ۲۲۳ ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۱۶۷ ح ۲ .

4.التوحيد : ص ۲۷۰ ح ۶ عن الفضل بن شاذان ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۲۲۸ ح ۱۸ .

5.الإخلاص : ۱ .

6.المعجم الأوسط : ج ۱ ص ۲۲۲ ح ۷۳۲ ، تفسير ابن كثير : ج ۸ ص ۵۳۸ ، الفردوس : ج ۳ ص ۳۲۹ ح ۴۹۸۷ كلّها عن أبي هريرة .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 158083
صفحه از 583
پرینت  ارسال به