423
دانشنامه قرآن و حديث 5

۳۲۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداى يكتا ، آشكارش در نهان اوست ، و نهان او در آشكارش . آشكارش موصوفى است ناديدنى ، و نهانش موجودى است كه مخفى نيست . در همه جا حضور دارد و هيچ جايى ، حتّى چشم بر هم زدنى ، از وجود او خالى نيست . حاضر است ؛ امّا محدود [به جا و مكانى] نيست ، و غايب است ؛ امّا ناپديد نيست .

۳۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خدا ، هم واحد است ، هم معناى واحد دارد و انسان ، واحد است ؛ امّا دو معنايى است : جسم و جان ، و بدن و روح . ۱

۳۲۳.امام على عليه السلامـ در توصيف خداوند سبحان ـ :غير از او ، هر آنچه نام «يك» به خود گيرد ، اندك (بى مقدار) است .

۳۲۴.امام على عليه السلامـ در باره اين گفتار مؤذّن : «أشهد أن لا إله إلّا اللّه » ـ :اعلامِ اين نكته است كه شهادت دادن [به يگانگى خدا] ، جز با شناخت قلبى خداوند ، روا نيست . انگار مى گويد : مى دانم كه معبودى جز خداوند عز و جل نيست و هر معبودى جز خداوند عز و جل بر باطل است ، و به اين معرفت قلبى ام كه معبودى جز خدا نيست ، با زبان خويش نيز اعتراف مى كنم ، و گواهى مى دهم كه از خدا ، جز به خدا پناه نمى توان برد ، و از شرّ هر شرورى و فتنه هر فتنه گرى ، جز به كمك خدا نجات نمى توان يافت .
«أشهد أن لا إله إلّا اللّه » ، معناى دومش اين است كه : گواهى مى دهم كه هدايتگرى جز خدا نيست و راه نماى من به دين ، فقط خداست ، و خدا را گواه مى گيرم كه : گواهى مى دهم معبودى جز خدا نيست و ساكنان آسمان ها و ساكنان زمين و هر آنچه را كه در آنهاست ، از فرشتگان و مردم ، همه ، و آنچه را كه در زمين است ، از : كوه ها و درختان و جنبندگان و وحوش ، و هر تَر و خشكى را گواه مى گيرم كه : گواهى مى دهم آفريدگارى جز خدا نيست، و روزى ده و معبود و زيان بخش و سودرسان و گيرنده و گشاينده و دهنده و باز دارنده و راه نما و بسنده و شفا دهنده و پيش و پس افكننده اى جز خدا نيست . آفريدن و تدبير [عالم ]مختصّ اوست و همه خوبى ها در دست اوست . بلندمرتبه است خدا ، كه پروردگارِ جهانيان است .

1.يعنى خداوند ، هم واحد عددى است ، هم واحد حقيقى و بسيط من جميع الجهات و تركيب ، به هيچ نحوى از انحاى آن ، در او راه ندارد ، در حالى كه انسان ، موجودى ثَنَوى و دو بُعدى و مركّب از جسم و جان ، و بدن و روح است .


دانشنامه قرآن و حديث 5
422

۳۲۱.عنه صلى الله عليه و آله :التَّوحيدُ ظاهِرُهُ في باطِنِهِ ، وباطِنُهُ في ظاهِرِهِ ، ظاهِرُهُ مَوصوفٌ لا يُرى ، وباطِنُهُ مَوجودٌ لا يَخفى ، يُطلَبُ بِكُلِّ مَكانٍ ، ولَم يَخلُ مِنهُ مَكانٌ طَرفَةَ عَينٍ ، حاضِرٌ غَيرُ مَحدودٍ ، وغائِبٌ غَيرُ مَفقودٍ . ۱

۳۲۲.عنه صلى الله عليه و آله :اللّهُ واحِدٌ واحِدِيُّ المَعنى ، وَالإِنسانُ واحِدٌ ثَنَوِيُّ المَعنى ؛ جِسمٌ وعَرَضٌ وبَدَنٌ وروحٌ . ۲

۳۲۳.الإمام عليّ عليه السلامـ في صِفَةِ اللّهِ سُبحانَهُ ـ :كُلُّ مُسمّىً بِالوَحدَةِ غَيرَهُ قَليلٌ . ۳

۳۲۴.عنه عليه السلامـ في قَولِ المُؤَذِّنِ: أَشهَدُ أَن لا إِلهَ إِلَا اللّهُ ـ :إِعلامٌ بِأَنَّ الشَّهادَةَ لا تَجوزُ إِلّا بِمَعرِفَتِهِ مِنَ القَلبِ ، كَأَنَّهُ يَقولُ: أَعلَمُ أَنَّهُ لا مَعبودَ إِلَا اللّهُ عز و جل ، وأَنَّ كُلَّ مَعبودٍ باطِلٌ سِوَى اللّهِ عز و جل ، وأُقِرُّ بِلِساني بِما في قَلبي مِنَ العِلمِ بِأَنَّهُ لا إِلهَ إِلَا اللّهُ ، وأَشهَدُ أَنَّهُ لا مَلجَأَ مِنَ اللّهِ إِلّا إِلَيهِ ، ولا مَنجى مِن شَرِّ كُلِّ ذي شَرٍّ ، وفِتنَةِ كُلِّ ذي فِتنَةٍ إِلّا بِاللّهِ.
وفِي المَرَّةِ الثّانِيَةِ: أَشهَدُ أَن لا إِلهَ إِلَا اللّهُ. مَعناهُ: أَشهَدُ أَن لا هادِيَ إِلَا اللّهُ ، ولا دَليلَ لي إِلَى الدّينِ إِلَا اللّهُ ، وأُشهِدُ اللّهَ بِأَنّي أَشهَدُ أَن لا إِلهَ إِلَا اللّهُ ، وأُشهِدُ سُكّانَ السَّماواتِ وسُكّانَ الأَرَضينَ وما فيهِنَّ مِنَ المَلائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجمَعينَ ، وما فيهِنَّ مِنَ الجِبالِ وَالأَشجارِ وَالدَّوابِّ وَالوُحوشِ ، وكُلِّ رَطبٍ ويابِسٍ بِأَنَّي أَشهَدُ أَن لا خالِقَ إِلَا اللّهُ ، ولا رازِقَ ولا مَعبودَ ولا ضارَّ ولا نافِعَ ولا قابِضَ ولا باسِطَ ولا مُعطِيَ ولا مانِعَ ولا ناصِحَ ولا كافِيَ ولا شافِيَ ولا مُقَدِّمَ ولا مُؤَخِّرَ إِلَا اللّهُ ، لَهُ الخَلقُ وَالأَمرُ ، وبِيَدِهِ الخَيرُ كُلُّهُ ، تَبارَكَ اللّهُ رَبُّ العالَمينَ . ۴

1.معاني الأخبار : ص ۱۰ ح ۱ عن عمر بن عليّ عن الإمام عليّ عليه السلام ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۲۶۴ ح ۱۲ .

2.العدد القويّة : ص ۸۲ ح ۱۴۳ ، كفاية الأثر : ص ۱۲ كلاهما عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۳۰۴ ح ۴۰ .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۶۵ ، غرر الحكم : ج ۴ ص ۵۳۴ ح ۶۸۷۷ ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۳۰۹ ح ۳۷ .

4.معاني الأخبار : ص ۳۹ ح ۱ ، التوحيد : ص ۲۳۹ ح ۱ كلاهما عن يزيد بن الحسن عن الإمام الكاظم عن آبائه عليهم السلام ، بحارالأنوار : ج ۸۴ ص ۱۳۲ ح ۲۴ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 165246
صفحه از 583
پرینت  ارسال به