۳۴۴.امام صادق عليه السلام :نام خدا ، غير ذات خداست . هر چيزى كه نام (لفظ) «چيز» بر آن اطلاق شود ، آن چيز ، مخلوق است . بجز خداوند ، آنچه زبان ها از آن تعبير كنند يا دست ها در آن عمل كنند ، ^۱
آن ، مخلوق است و خدا ، غايت كسى است كه آن را غايت قرار دهد و مغيّا ، غير از غايت است . غايت ، موصوف است و هر موصوفى ، مصنوع است و سازنده اشيا ، با هيچ حدّى ^۲ وصف نمى شود و ساخته نشده است كه در نتيجه ، وجودش به ساخت غيرش شناخته شود ، و به هيچ غايتى نمى انجامد ، مگر اين كه آن غايت ، غير او باشد . هركه اين حكمت (قاعده) را بفهمد ، هرگز خوار نمى گردد . اين است توحيد ناب . پس بدان معتقد شويد و تصديقش كنيد و به خواست خدا ، آن را بفهميد .
و هركس معتقد باشد كه خدا را به واسطه حجابى (اسمى) يا صورتى يا مثال و مانندى مى شناسد ، او مشرك است ؛ زيرا حجاب و مثال و مانند و صورت ، غير خداست ، در حالى كه خداوند ، يكتا و يگانه است . پس چگونه كسى كه معتقد است او را به غيرش شناخته ، موحّد است؟! خدا را ، در حقيقت ، كسى شناخته كه او را به خودش بشناسد . پس هركه او را به خودش نشناخته ، او را نمى شناسد ؛ بلكه غير او را مى شناسد [و خيال مى كند كه خدا را شناخته است و خدا كه آفريننده چيزهاست ، نه از چيزى ]بلكه از ناچيز] ، به نام هاى خويش ناميده مى شود . بنا بر اين ، او غير نام هايش است و نام ها غير از او هستند و وصف شده ، غير از وصف كننده است .
پس هركس معتقد باشد كه به چيزى ايمان دارد كه نمى شناسد ، از [طريق صحيح ]معرفت ، منحرف است . هيچ مخلوقى ، چيزى را ادراك نمى كند ، مگر به واسطه خدا ، و شناخت خدا هم به دست نمى آيد ، مگر به واسطه خدا ، و خدا از خلقش عارى است و خلقش از او عارى اند . هر گاه خدا چيزى را اراده كند ، آن چيز ، همان گونه كه او اراده كرده است ، به فرمان بدون گفتار او تحقّق مى يابد . بندگانش را از قضاى او پناه و گريزى نيست ، و نه در آنچه [برايشان ]پسنديده ، حجّتى است . نسبت به آنچه خداوند در بدن هاى مخلوقشان پديد آورده است ، قادر به هيچ كار و چاره اى نيستند ، مگر به كمك پروردگارشان . پس هركس معتقد باشد كه مى تواند كارى انجام دهد كه خداوند عز و جل آن را نخواسته است ، هر آينه ، معتقد شده است كه اراده او بر اراده خداوند غالب مى آيد . ^۳ بلندمرتبه است خدا كه خداوندگارِ جهان هاست .

۳۴۴.عنه عليه السلام :اِسمُ اللّهِ غَيرُ اللّهِ ، وكُلُّ شَيءٍ وَقَعَ عَلَيهِ اِسمُ شَيءٍ فَهُوَ مَخلوقٌ ما خَلا اللّهَ ، فَأَمّا ما عَبَّرَتِ الأَلسُنُ عَنهُ أَو عَمِلَتِ الأَيدي فيهِ فَهُوَ مَخلوقٌ ، وَاللّهُ غايَةُ مَن غاياهُ ، وَالمُغيّى غَيرُ الغايَةِ ، وَالغايَةُ مَوصوفَةٌ ، وكُلُّ مَوصوفٍ مَصنوعٌ ، وصانِعُ الأَشياءِ غَيرُ مَوصوفٍ بِحَدٍّ مُسَمّىً ، لَم يَتَكَوَّن فَتُعرَفَ كَينونَتُهُ بِصُنعِ غَيرِهِ ، ولَم يَتَناهَ إِلى غايَةٍ إِلّا كانَت غَيرَهُ ، لا يَذِلُّ مَن فَهِمَ هذَا الحُكمَ أَبَدا ، وهُوَ التَّوحيدُ الخالِصُ ، فَاعتَقِدوهُ وصَدِّقوهُ وتَفَهَّموهُ بِإِذنِ اللّهِ عز و جل .
ومَن زَعَمَ أَنَّهُ يَعرِفُ اللّهَ بِحِجابٍ أَو بِصورَةٍ أَو بِمِثالٍ فَهُوَ مُشرِكٌ ؛ لِأَنَّ الحِجابَ وَالمِثالَ وَالصّورَةَ غَيرُهُ ، وإِنَّما هُوَ واحِدٌ مُوَحَّدٌ ، فَكَيفَ يُوَحِّدُ مَن زَعَمَ أَنَّهُ عَرَفَهُ بِغَيرِهِ ، إِنَّما عَرَفَ اللّهَ مَن عَرَفَهُ بِاللّهِ ، فَمَن لَم يَعرِفهُ بِهِ فَلَيسَ يَعرِفُهُ ، إِنَّما يَعرِفُ غَيرَهُ ، وَاللّهُ خالِقُ الأَشياءِ لا مِن شَيءٍ. يُسَمّى بِأَسمائِهِ فَهُوَ غَيرُ أَسمائِهِ ، وَالأَسماءُ غَيرُهُ ، وَالمَوصوفُ غَيرُ الواصِفِ.
فَمَن زَعَمَ أَنَّهُ يُؤمِنُ بِما لا يَعرِفُ فَهُوَ ضالٌّ عَنِ المَعرِفَةِ. لا يُدرِكُ مَخلوقٌ شَيئا إِلّا بِاللّهِ ، ولا تُدرَكُ مَعرِفَةُ اللّهِ إِلّا بِاللّهِ ، وَاللّهُ خِلوٌ مِن خَلقِهِ ، وخَلقُهُ خِلوٌ مِنهُ. إِذا أَرادَ اللّهُ شَيئا كانَ كَما أَرادَ بِأَمرِهِ مِن غَيرِ نُطقٍ ، لا مَلجَأَ لِعِبادِهِ مِمّا قَضى ، ولا حُجَّةَ لَهُم فيمَا ارتَضى ، لَم يَقدِروا عَلى عَمَلٍ ولا مُعالَجَةٍ مِمّا أَحدَثَ في أَبدانِهِمُ المَخلوقَةِ إِلّا بِرَبِّهِم ، فَمَن زَعَمَ أَنَّهُ يَقوى عَلى عَمَلٍ لَم يُرِدهُ اللّهُ عز و جل فَقَد زَعَمَ أَنَّ إِرادَتَهُ تَغلِبُ إِرادَةَ اللّهِ ، تَبارَكَ اللّهُ رَبُّ العالَمينَ ^۱ . ^۲