455
دانشنامه قرآن و حديث 5

ب ـ دلايل بر يكتايى پروردگار

۳۶۸.امام على عليه السلام :خداى بزرگ بردبارِ دانايى كه در هر گونه اى از عجايب خلقتش و ساخته هاى شگفت انگيزش ، نشانى آشكار بر پروردگارى اوست و در هر نوعى از پيچيدگى هاى تقديرش و حُسنِ تدبيرش ، دليل روشن و شاهد عادلى است كه حكم به يكتايى او مى دهد .

۳۶۹.امام على عليه السلامـ از گفتار ايشان در باره توحيد ـ :از طريق ساخته هاى خدا ، به وجود او راه برده مى شود و به واسطه خِردها ، شناخت او حاصل مى شود و با انديشيدن ، حجّت او استوار مى شود . آفرينش را دليلى بر وجود خويش قرار داد و به سبب آن ، از پروردگارىِ خويش ، پرده برداشت . او در ازلى بودنش ، يگانه و منحصر به فرد است ، در الوهيتش ، بى انباز است و در پروردگارى اش ، بى همتاست .

۳۷۰.امام كاظم عليه السلامـ به هشام بن حكم ـ :خداوند ـ تبارك و تعالى ـ در كتاب خود ، اهل خِرد و فهم را بشارت داده و فرموده است : «بشارت ده آن بندگان مرا كه سخن را مى شنوند و از بهترينش پيروى مى كنند . اينان ، كسانى هستند كه خدا ، هدايتشان كرده و ايشان اند صاحبان خرد» . اى هشام! خداوند ـ تبارك وتعالى ـ به واسطه خِردها ، حجّت ها را بر مردم تمام كرده است و به وسيله بيان ، پيامبران را يارى كرده است و با دلايل ، به پروردگارى خويش ، دلالتشان كرده و فرموده است : «خداى شما ، خدايى است يگانه كه معبودى جز او نيست و مهرگستر و مهربان است . همانا در آفرينش آسمان ها و زمين ، و آمد و شدِ شب و روز و كشتى ها كه در دريا به نفع مردم روان اند ، و در آبى كه خدا از آسمان فرو مى فرستد و به واسطه آن ، خاك مرده را زنده مى گرداند و از هر جنبنده اى در زمين پراكنده است ، و در حركت باد و ابرى كه ميان آسمان و زمين مسخّر است ، نشانه هايى است براى مردمانى كه تعقّل مى ورزند» .

ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج 6 (خداشناسى) ص 123 (شناختن صفات ثبوتى خدا / ربّ) .


دانشنامه قرآن و حديث 5
454

ب ـ ما يَدُلُّ عَلى وَحدَةِ الرُّبوبِيَّةِ

۳۶۸.الإمام عليّ عليه السلام :اللّهُ أَكبَرُ الحَليمُ العَليمُ الَّذي لَهُ في كُلِّ صِنفٍ مِن غَرائِبِ فِطرَتِهِ وعَجائِبِ صَنعَتِهِ آيَةٌ بَيِّنَةٌ توجِبُ لَهُ الرُّبوبِيَّةَ ، وعَلى كُلِّ نَوعٍ مِن غَوامِضِ تَقديرِهِ وحُسنِ تَدبيرِهِ دَليلٌ واضِحٌ وشاهِدُ عَدلٍ يَقضِيانِ لَهُ بِالوَحدانِيَّةِ . ۱

۳۶۹.عنه عليه السلامـ مِن كَلامِهِ فِي التَّوحيدِ ـ :بِصُنعِ اللّهِ يُستَدَلُّ عَلَيهِ ، وبِالعُقولِ تُعتَقَدُ مَعرِفَتُهُ ، وبِالنَّظَرِ تَثبُتُ حُجَّتُهُ ، جَعَلَ الخَلقَ دَليلاً عَلَيهِ ، فَكَشَفَ بِهِ عَن رُبوبِيَّتِهِ ، هُوَ الواحِدُ الفَردُ في أَزَلِيَّتِهِ ، لا شَريكَ لَهُ في إِلهِيَّتِهِ ، ولا نِدَّ لَهُ في رُبوبِيَّتِهِ . ۲

۳۷۰.الإمام الكاظم عليه السلامـ لِهِشامِ بنِ الحَكَمِ ـ :إِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ بَشَّرَ أَهلَ العَقلِ وَالفَهمِ في كِتابِهِ ، فَقالَ: «فَبَشِّرْ عِبَادِ * الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَ أُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ»۳ . يا هِشامُ ، إِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ أَكمَلَ لِلنّاسِ الحُجَجَ بِالعُقولِ ، ونَصَرَ النَّبِيّينَ بِالبَيانِ ، ودَلَّهُم عَلى رُبوبِيَّتِهِ بِالأَدِلَّةِ ، فَقالَ: «وَ إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ * إِنَّ فِى خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافِ الَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِى تَجْرِى فِى الْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ النَّاسَ وَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ بَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ لَايَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ »۴ . ۵

راجع : موسوعة العقائد الإسلاميّة (معرفة اللّه ) : ج4 ص 215 (التعرّف على الصفات الثبوتيّة / الربّ) .

1.البلد الأمين : ص ۱۱۲ ، بحار الأنوار : ج ۹۰ ص ۱۷۱ ح ۱۹ .

2.الإرشاد : ج ۱ ص ۲۲۳ عن صالح بن كيسان ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۴۷۵ ح ۱۱۴ ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۲۵۳ ح ۶ .

3.الزمر : ۱۷ و ۱۸ .

4.البقرة : ۱۶۳ و ۱۶۴ .

5.الكافي : ج ۱ ص ۱۳ ح ۱۲ عن هشام بن الحكم ، تحف العقول : ص ۳۸۳ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱ ص ۱۳۲ ح ۳۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 5
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛سبحاني نيا،محمّد تقي؛طباطبايي،سيد محمد کاظم؛برنجکار،رضا؛شيخي،حميد رضا؛مسعودي،عبدالهادي
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 147677
صفحه از 583
پرینت  ارسال به